Dwa systemy myślenia Kahnemana

Słyszałaś(-eś) już, na czym polegają dwa systemy myślenia Kahnemana? Ten psycholog i laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii (2002) opracował teorię, w której wyjaśnia dwa sposoby myślenia, których używamy w naszym codziennym życiu. Poznajmy je!

Jakie systemy myślowe aktywujemy na co dzień podczas opracowywania różnych zadań? Kiedy powinniśmy podejmować decyzje? W psychologii teorii na ten temat jest wiele, lecz jedna z nich wydaje się szczególnie warta uwagi. To teoria dwóch systemów myślenia Kahnemana.

Daniel Kahneman, psycholog, który w 2002 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii, napisał w 2012 roku książkę Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, w której wykłada swoją teorię na temat dwóch zróżnicowanych systemów myślenia.

System 1 jest bardziej intuicyjny, szybki i automatyczny. Natomiast System 2 bardziej rozważny, logiczny i powolny. Co jeszcze wiemy o tych systemach? Kiedy ich używamy? W jaki sposób wchodzą w interakcje? Poniżej poznasz odpowiedź na wszystkie te pytania.

Dwa systemy myślenia Kahnemana

Systemy myślowe Kahnemana można znaleźć w jego książce Think Fast, Think Slow (polskie wydanie 2011: Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym). Daniel Kahneman to amerykańsko-izraelski psycholog urodzony w Tel Awiwie w marcu 1934 roku.

Obecnie uważany jest za jednego z najważniejszych myślicieli na świecie, czego wyrazem jest z pewnością przyznanie mu Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii (2002) za prace nad racjonalnym modelem podejmowania decyzji.

Idee Kahnemana znalazły zastosowanie w takich dziedzinach jak medycyna, polityka czy ekonomia. Jak już wspominaliśmy, w swojej książce Kahneman opisał dwa typy myślenia czy też systemy, które kształtują nasz sposób myślenia.

Podczas gdy System 1 jest szybki, intuicyjny i emocjonalny, System 2 działa wolniej, rozważnie i logicznie. Chcesz dowiedzieć się więcej? Czytaj dalej!

System 1 (szybki)

Pierwszy z systemów myślowych Kahnemana to system szybki, automatyczny i emocjonalny. Inne jego cechy to stereotypowość i oparcie na podświadomości. System 1 posiada funkcję generowania intuicji, które można wykorzystać do wykonywanych przez nas zadań (choć nie zawsze są przydatne). Ten system jest również nazywany systemem niejawnym.

Z drugiej strony System 1 to ten, który jest aktywowany za pomocą intuicji i heurystyk. Pozwala nam wykonywać podstawowe czynności dnia codziennego, takie jak chodzenie czy czesanie włosów. Ponadto, według Kahnemana, System 1 wiąże nowe informacje z wzorami, które już istnieją w umyśle.

W ten sposób umysł nie tworzy nowych wzorców z każdego nowego doświadczenia, ale wiąże nowe informacje ze starymi danymi (tworząc znaczące relacje).

Kiedy go używamy?

Pierwszego z systemów myślowych Kahnemana używamy do rozstrzygania większości codziennych zadań. Oznacza to, że pozwala nam on podejmować szybkie i niezbyt skomplikowane decyzje. Ponadto używamy Systemu 1 do automatycznego opracowywania wniosków.

System 2 (wolny)

Natomiast drugi wzór myślenia, który proponuje Kahneman, System 2, jest wolniejszy i wymaga większego wysiłku. Stosujemy go rzadziej, jest bardziej logiczny niż poprzedni, a także wyrachowany i świadomy. „Świadomy” w tym sensie, że kiedy go używamy, mamy pełną świadomość, że akurat rozwiązujemy jakiś problem.

Jego funkcją jest podejmowanie ostatecznych decyzji na podstawie obserwacji i intuicji płynących z Systemu 1. System 2, w przeciwieństwie do poprzedniego, pozwala na nieco bardziej złożone zadania, takie jak nauka języka, refleksja, rozwiązywanie zadań.

Kiedy go używamy?

Drugiego systemu, w przeciwieństwie do pierwszego, używamy do podejmowania skomplikowanych lub trudnych decyzji; dlatego jest to bardziej złożony rodzaj myślenia. To system, który wymaga od nas większej koncentracji, ponieważ dominuje w przypadku złożonych zadań. Ponadto używamy go do formułowania świadomych odpowiedzi.

Interakcja dwóch systemów

Dwa systemy myślowe Kahnemana są stale aktywne na co dzień i komunikują się ze sobą. Jednak każdy z nich będzie dominował nad drugim w zależności od konkretnej sytuacji.

Każdy z systemów ma swoją funkcję. Podczas gdy System 1 determinuje nasze myśli w odniesieniu do percepcji otoczenia oraz pamięci wizualnej i asocjacyjnej, System 2 jest odpowiedzialny za wyciąganie wniosków w oparciu o intuicje pierwszego.

Ten system może być bardzo przydatny przy podejmowaniu złożonych decyzji, ponieważ jest wolniejszy i wymaga większej koncentracji niż poprzedni (koncentracja jest kluczowym czynnikiem w podejmowaniu decyzji). Dlatego Kahneman nazywa ten drugi proces powolnym myśleniem.

Pod względem interakcji, według Kahnemana, System myślowy 1 ma większy wpływ na nasze zachowanie wtedy, kiedy System 2 jest zajęty. Co jeszcze Kahneman mówi o korzystaniu z systemów? Oddajmy głos autorowi:

Ostatecznie w umyśle działają dwa systemy myślenia Kahnemana, pomagające nam podejmować decyzje i rozwiązywać problemy. Jednak, jak mówił Daniel Kahneman w jednym z wywiadów, w rzeczywistości przez większość czasu nie zastanawiamy się, który z dwóch systemów dominuje nad drugim i tym samym kieruje naszym zachowaniem.