Chemobrain to wynik silnej chemioterapii, z jakim musi się borykać wielu pacjentów toczących walkę z nowotworem. Decyzja o leczeniu poprzez chemioterapię jest oczywista, ale wiąże się ona z licznymi skutkami ubocznymi, o których rzadko się mówi.
Niektóre z tych skutków ubocznych to zaburzenia zdolności poznawczych, problemy z koncentracją, a nawet zaniki pamięci. Problemy te składają się na zespół zaburzeń określany właśnie jako chemobrain.
Nad zjawiskiem tym od lat prowadzone są badania mające przybliżyć wiedzę o skutkach chemioterapii osobom poddającym się tego typu leczeniu.
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że osoba, która wygrała walkę z rakiem ma przed sobą kolejną bitwę do stoczenia. Musi bowiem stawić czoła fizycznym i psychicznym skutkom chemioterapii.
Chemobrain – objawy
Najczęstszymi objawami zespołu określanego jako chemobrain są m.in. uczucie wyczerpania, osłabienie układu odpornościowego, zaburzenia trawienia, ogólne osłabienie, częste infekcje, zmniejszenie gęstości kości i drgawki.
Wszystkie te symptomy wynikają ze szkodliwego wpływu, jaki ma chemioterapia na mózg. Odbija się to na procesach i zdolnościach poznawczych, takich jak np. zapamiętywanie informacji, zdolność skupienia się czy rozwiązywania problemów.
Chemobrain, czyli jak chemioterapia wpływa na umysł
Kiedy mówimy o chorobie nowotworowej, często pojawia się pojęcie walki. Dla większości chorych leczenie nie oznacza zwykłego stosowania się do zaleceń medycznych. Jest to dla nich test wewnętrznej siły.
W leczeniu chorób nowotworowych stosuje się operacje chirurgiczne, leczenie farmakologiczne, radioterapię czy też immunoterapię. Organizm każdej osoby reaguje w inny sposób na zastosowaną metodę leczenia. Jednakże skutki uboczne chemioterapii powtarzają się u większości pacjentów, a chemobrain jest jednym z nich.
Chemobrain to zespół zaburzeń wywołujących uczucie skrajnego zmęczenia. Chorzy często przypisują je stresowi oraz wysiłkowi fizycznemu i psychicznemu związanemu z samą walką z nowotworem.
Badania kliniczne dowodzą jednak, że chemobrain jest bezpośrednim wynikiem chemioterapii. Diagnozuje się ten problem u około 80% pacjentów. Przyjrzyjmy się danym poniżej.
Chemobrain – charakterystyka i objawy
- Jak wykazują badania, chemioterapia ma najbardziej szkodliwy wpływ na te obszary mózgu, które są odpowiedzialne za pamięć wizualną i werbalną oraz za umiejętność skupienia się i poruszania.
- Jak wiemy, metoda leczenia jest zawsze dobierana do rodzaju nowotworu. W zależności od pacjenta, różnić się może intensywność i czas trwania terapii. Jak jednak wskazują badania, niemal wszyscy pacjenci poddający się chemioterapii cierpią w późniejszym czasie z powodu zaburzeń pracy mózgu. Im dłużej trwa chemioterapia, tym silniejsze są jej skutki uboczne pojawiające się po zakończeniu leczenia.
- Pacjenci często zaczynają mieć problemy z zapamiętywaniem dat i prostych słów, czasem trudno jest im dokończyć zdanie.
- Większość chorych ma również trudności z wykonywaniem kilku zadań jednocześnie. Nie potrafią np. sięgnąć po szklankę wody, jeśli akurat rozmawiają przez telefon albo zorientować się w terenie będąc w ruchu. Chemobrain sprawia, że tego typu czynności stają się wyzwaniem.
- Wiele z tych osób może sprawiać wrażenie zdezorientowanych i reagujących w zwolnionym tempie. Po przebyciu chemioterapii pacjent zaczyna postrzegać świat jako miejsce dużo bardziej skomplikowane. Osoby takie na nowo uczą się reagować na rzeczy, które są im już znane.
Chemobrain – jak odwrócić jego skutki?
Jak wszyscy wiemy, pokonanie raka to nie lada wyczyn. Trzeba jednak pamiętać, że kiedy zakończy się jeden odcinek tej trudnej wyprawy, rozpoczyna się drugi.
Na tym kolejnym etapie niezwykle ważne jest, by o siebie zadbać. Pacjent musi poszukać odpowiednich dla siebie sposobów, by zatroszczyć się o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. W ten sposób będzie w stanie odwrócić szkodliwe skutki choroby nowotworowej i chemioterapii.
Jak poprawić sprawność mózgu po chemioterapii?
Jeśli zastanawiasz się czy szkody wyrządzone w mózgu przez chemioterapię są odwracalne, to odpowiedź jest prosta. Tak, są odwracalne. Wymagają one jednak cierpliwości i działań na wielu poziomach.
- Prowadzone są obecnie testy nad kilkoma lekami pozwalającymi na odwrócenie szkodliwych efektów chemioterapii. Na rynku nie ma jednak jeszcze ani jednego leku, który pozwalałby na odzyskanie stuprocentowej sprawności mózgu.
- Leczenie ziołami, takimi jak żeń-szeń czy gingko biloba pozwala osiągnąć bardzo dobre rezultaty w przywracaniu sprawności mózgu po chemioterapii.
- Zaleca się też, aby pacjenci samodzielnie poszukiwali zajęć, które pomogą odbudować ich zdolności poznawcze. Można sięgnąć po różnorodne aplikacje na telefon czy komputer. Rozwijają one m.in. pamięć czy zdolność koncentracji i zdecydowanie warto z nich skorzystać.
- Lekarze radzą również pacjentom, aby zapisywali wszystkie zadania, które muszą wykonać, włącznie z tymi najmniejszymi. Wykonując zadania z listy po kolei unikną oni frustracji i niepokoju wynikającego z próby wykonywania kilku czynności jednocześnie.
- Trzeba pamiętać również o tym, jak istotne jest w tym trudnym okresie wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół. Osoby w bliskim otoczeniu chorego powinny być wyrozumiałe, wspierające i świadome objawów, z jakimi wiąże się chemobrain.
Podsumowując, każdy pacjent powinien mieć dostęp do odpowiednich metod rehabilitacji kognitywnej po przejściu chemioterapii.
Przyjdzie nam na to jeszcze poczekać, ale z czasem leczenie chorób nowotworowych będzie obejmować pomoc, dzięki której pacjenci będą mieli wsparcie w powrocie do normalnego życia po tym, jak odniosą zwycięstwo nad chorobą.