Błędy popełniane przez terapeutów: 5 przykładów

Umiejętności terapeuty mogą odgrywać kluczową rolę w promowaniu pozytywnych zmian u pacjenta. Poniższy artykuł przedstawia najczęstsze błędy popełniane przez terapeutów. Czytaj dalej!

Na rozwój i rezultaty psychoterapii wpływa wiele czynników, w tym błędy popełniane przez terapeutów. Rozpowszechniło się przekonanie, że za skuteczność terapii ponoszą odpowiedzialność osoby, które poszukiwały pomocy. Jednak jest ono całkowicie błędne, ponieważ na pacjenta wywiera wpływ wiele czynników, nad którymi nie ma praktycznie żadnej kontroli.

Cechy, które umożliwiają zmianę terapeutyczną, to wsparcie społeczne i siła danej jednostki (czyli zmiana pozateraupeutyczna), określone techniki stosowane w trakcie terapii, efekt placebo lub oczekiwania oraz relacja terapeutyczna, w której ogromną rolę odgrywają błędy popełniane przez terapeutów.

Aby osiągnąć zmianę nie wystarczy jedynie zmiana pozaterapeutyczna, chociaż jest bardzo ważna. Ogromną rolę odgrywa również relacja terapeutyczna między psychologiem a jego pacjentem.

Tym samym niezwykle ważne staje się zwrócenie uwagi na niektóre błędy terapeutyczne, które mogą zagrażać terapeutycznemu przymierzu. Ten czynnik odpowiada za około 40% postępów, jakie pacjent osiąga w trakcie psychoterapii (Corbella i Botella, 2004).

Typowe błędy popełniane przez terapeutów

Poniższa lista powstała w oparciu o rozdział z książki Introduction to Psychotherapy: Common Clinical Wisdom autorstwa Pipes i Davenporta, który przedstawia najczęstsze błędy popełniane przez terapeutów.

1. Podejmowanie prób rozwiązania problemu bez zrozumienia go wcześniej

To jeden z najczęściej popełnianych błędów. Chociaż niektóre formy terapii, takie jak psychoanaliza, wymagają dogłębnego zrozumienia problemów pacjenta oraz zainwestowania sporych ilości czasu i wysiłku w zrozumienie jego narracji, w rzeczywistości nie zdarza się to we wszystkich terapiach.

Wiele terapii odbywa się w kontekstach, w których osiągnięcie niezbędnego minimum podczas każdej sesji jest uznawane za symbol jakości. Na przykład może się to wiązać z przekonaniem, że im mniej czasu zabiera terapia, tym lepszy jest terapeuta.

W odpowiedzi na niedoskonałości psychologów niektórzy mogą stosować się do powierzchownych urywków informacji. Następnie zawężają problemy i dokonują interwencji nie dokonując oceny innych obszarów, które na pierwszy rzut oka nie są istotne.

Kiedy pacjent biorący udział w sesji ma zły nastrój, który wynika na przykład z otrzymania złych ocen, terapeuta dokona oceny i zaplanuje interwencję. Może na przykład ocenić jego perfekcjonizm i irracjonalne myśli dotyczące tego, co znaczy porażka oraz zalecić techniki zarządzania emocjami, które należy stosować, gdy sytuacja się powtórzy. Oznacza to, że nawet nie weźmie pod uwagę najważniejszych czynników.

Może się okazać, że pacjent cierpi na zaburzenia odżywiania, temat, którego nawet nie poruszono, bo kwestie związane z jedzeniem nigdy nie wydawały się problematyczne. Co więcej, kiedy powiedział terapeucie, że jego nawyki żywieniowe pogorszyły się po otrzymaniu złych wyników, terapeuta założył, że ten fenomen to jedynie skutek złej oceny.

Interwencja, której nie poprzedza właściwa i dogłębna ocena nie powiedzie się. Nie można liczyć na żadną poprawę, jeśli terapeuta nie zainwestuje odpowiedniej ilości czasu w wykonanie oceny, a zamiast tego da się ponieść pragnieniu jak najszybszego rozpoczęcia interwencji.

2. Niewłaściwe zachowanie

Bez względu na to, co jak postrzegamy ogólnie pojętą kulturę, interakcje werbalne i niewerbalne terapeuty podczas sesji muszą mieć wartość funkcjonalną. Oczywiście poczucie humoru, gadatliwość, satyra i żarty pomagają często pogłębić przymierze terapeutyczne. Jednak zawsze należy je stosować z odpowiednią dozą ostrożności.

Terapeuta musi rozważyć ten rodzaj interwencji biorąc pod uwagę cel, który pragnie osiągnąć, bez względu na to, czy jest to konfrontacja lub ukojenie niepokoju albo wyśmianie lub odkrycie pomysłów, które pozwolą dokonać obserwacji.

Co więcej, terapeuta musi również kontrolować swój śmiech wspierając rodzaj interwencji pacjenta. Trzeba zbadać znaczenie żartu, bo zazwyczaj ma na celu zwrócenie uwagi na coś konkretnego.

W jaki sposób odnosi się to do problemu pacjenta? I przede wszystkim czy pacjenta chce, aby żartować na ten temat? Wyobraź sobie, że jako terapeuta rozmawiasz z kimś, kto nie jest w stanie podchodzić do niczego na poważnie i ma problemy z panowaniem nad gniewem.

W którymś momencie pacjent żartobliwie udaje wściekłość. Jeśli się roześmiejesz, wzmocnisz jego przekonanie, że takie napady złość to nic ważnego. Terapeuta powinien również panować nad własnym śmiechem, gdy chce zmniejszyć własne poczucie niepewności. Jeżeli nie jest pewien, czy pacjent ma z tym problem, śmieje się, aby się uspokoić.

Jednak takie zachowanie przekazuje informację, że to, co zostało powiedziane, jest śmieszne. Takie zachowanie sprawia, że pacjent nie wie, co się dzieje. Z tego powodu nie będzie czuł się bezpiecznie w przymierzu terapeutycznym.

3. Popychanie pacjenta w kierunku porażki

Spektakularne zmiany i szybkie osiągnięcia nie stanowią normy. Jednak entuzjazm terapeuty lub jego pośpiech może skierować terapię w kierunku, który uniemożliwia odniesienie sukcesu.

Może do tego dochodzić, gdy stara się poszerzyć sieć społeczną pacjenta, zachęcać do próbowania nowych rzeczy lub wykonywania działań, które nie są tak naprawdę wartościowe.

Radzenie sobie z problemami, które mogą wydawać się proste, ale nie są takie dla pacjentów lub zapominanie o nich to jeden z najczęstszych błędów popełnianych przez terapeutów. Być może pacjent nie jest gotowy na zawieranie nowych przyjaźni.

Takie próby mogą okazać się tragiczne w skutkach, bo dana osoba nie posiada umiejętności podtrzymywania rozmowy. A może nie jest w stanie kontrolować swojego poczucia niepokoju, które odczuwa w określonym środowisku.

Za brak rezultatów winę bardzo często ponosi nie pacjent, ale terapeuta. Wszystko dlatego, że cała procedura musi być przeprowadzona w inteligentny sposób. Terapeuta powinien upewnić się, że wszystkie proponowane przez niego działania i zalecenia są dopasowane do potrzeb pacjenta. Bardzo istotną rolę odgrywa właściwe dopasowanie tempa.

4. Przyjmowanie roli przyjaciela pacjenta

Terapeuta nie po to inwestował całe lata w ciężkie szkolenia psychoterapeutyczne, aby stać się jedynie kimś, kto słucha i daje rady. Dlatego też wielu ekspertów zgadza się co do tego, że nie powinno się stać się przyjacielem swojego klienta.

To nie pasuje do relacji terapeutycznej i sprawia, że konfrontacje stają się o wiele trudniejsze. Poza tym klient, który postrzega terapeutę jako przyjaciela, może uznać, że zadania przepisywane podczas terapii są opcjonalne i złościć się, widząc oczekiwania psychoterapeuty. To jeden z błędów popełnianych przez terapeutów, które bardzo trudno jest naprawić.

Dlatego też profesjonaliści muszą unikać wykonywania działań, które mogą sprawić, że pacjenci zaczną postrzegać ich jako kumpli. Nie powinno się na przykład komentować wyglądu klienta, chyba że stanowi to kwestię terapeutyczną.

Nie wolno pożyczać mu pieniędzy ani doradzać co powinien, a czego nie powinien robić. Poza tym nie powinno się spotykać poza gabinetem w celach towarzyskich.

5. Złe podejście do interwencji

Istnieje kilka rodzajów interwencji, które mogą sprawić, że pacjent odetnie się, otrzyma zaburzone przesłania i będzie przekonany, że jest do niczego. Jeśli będzie się tak czuł, a jego wrażenia nie ulegną zmianie do końca sesji, interwencja okaże się nieskuteczna. Nie zapominaj o jatrogennym oddziaływaniu terapii na pacjenta.

Chociaż to normalne, że terapeuta nie krytykuje pacjenta bezpośrednio, dana osoba może czuć się oceniana, jeśli nie wykażesz się cierpliwością. Zareaguje podobnie, jeśli powiesz jej, że nie chcesz nic zmieniać lub że zachowała się źle.

Z pewnością w niektórych momentach terapeuta może zgadzać się z ludźmi, z którymi nie zgadza się pacjent. Wyraźne określenie swojego stanowiska w tej kwestii jest ryzykowne i może przynieść efekt odwrotny od zamierzonego. Zamiast mówić pacjentowi, że się myli, lepiej jest postarać się zrozumieć, co mówi i wniknąć w jego emocje.

Podsumowanie

Na sam koniec należy podkreślić, że terapeuta powinien unikać wypowiadania określonych stwierdzeń, które mogą sprawić, że pacjent przyjmie pozycję obronną, na przykład: “Narzekanie niczego nie zmieni”, “Jesteś zbyt defensywny” lub “Przestań się użalać nad sobą”.

Skoncentruj się na trudnościach, które dotykają pacjenta, a nie na poprawianiu jego wartości. Dzięki temu terapia stanie się o wiele mniej żmudna. W tym celu należy zadbać o przymierze terapeutyczne, aby emocje takie jak entuzjazm, ignorancja czy ego nie zniechęciły pacjenta.

Mamy nadzieję, że po przeczytaniu dzisiejszego artykułu znasz już najczęstsze błędy popełniane przez terapeutów!