Zaburzenie tożsamości integralności ciała

Myśl o utracie jednej kończyny lub funkcjonalnej części ciała jest zwykle przerażająca. Istnieje jednak zaburzenie psychiczne charakteryzujące się tego rodzaju dziwnym pragnieniem, które może przerodzić się w obsesję. Dzisiaj omówimy, na czym polega zaburzenie tożsamości integralności ciała.

Wyobraź sobie osobę, która wlewa sobie żrące substancje do oczu, aby się oślepić, lub celowo okalecza ręce lub nogi, aby się ich pozbyć. Te dramatyczne i pozornie bezsensowne działania są motywowane intensywnymi procesami psychologicznymi, które wyjaśnimy poniżej.

Zaburzenie tożsamości integralności ciała

Zaburzenie tożsamości integralności ciała (BIID) jest uważane za zaburzenie tożsamości. Można to wykryć przeglądając ICD-11, jednym z głównych podręczników diagnostycznych psychiatrii i psychologii. Z drugiej strony jest obecne w literaturze klinicznej oraz wspomina się o nim zarówno w dziedzinie opieki zdrowotnej, jak i nauki.

Na przestrzeni dziejów różni eksperci przedstawiali propozycje wyjaśnienia tego schorzenia i przyczynili się do powszechnego zrozumienia go. Nazywa się to apotemnofilią (miłość do amputacji), sztuczną niepełnosprawnością i zaburzeniem tożsamości osoby po amputacji.

Ustalono trzy rodzaje tego zaburzenia. Pierwszy typ obejmuje osoby, które odczuwają pociąg seksualny jedynie do osób po amputacji. Drugi dotyczy tych, którzy działają i przedstawiają się jako niepełnosprawni (choć w rzeczywistości nimi nie są). Natomiast trzeci typ obejmuje tych, którzy chcą być niepełnosprawni i robią wszystko, co w ich mocy, aby to osiągnąć.

Dziś wiadomo, że w tym zaburzeniu występuje zmiana lub dysfunkcja w rozwoju tożsamości anatomicznej. W rezultacie jednostka nie czuje się usatysfakcjonowana pewną częścią swojego ciała i chce ją wyeliminować. To jest główny objaw BIID: intensywne pragnienie lub pilna potrzeba okaleczenia lub amputacji zdrowej części ciała.

Te myśli (irracjonalne i powtarzające się) stają się obsesyjne i powodują duży dyskomfort, niepokój i zmiany nastroju u chorego. Ponadto na skutek nieporozumień ze strony otoczenia jednostka izoluje się społecznie.

Geneza pragnienia amputacji

Fakt, że ci ludzie chcą i dążą do bycia niepełnosprawnymi, nie ma związku z korzyściami ekonomicznymi. Zwykle wiąże się to z następującymi sytuacjami:

• Starają się osiągnąć aspekt fizyczny, który jest dla nich szczególnie przyjemny, co pociąga za sobą amputację części ciała. W efekcie jest to próba osiągnięcia osobistego ideału.
• Uważają tę część ciała za obcą, jakby do nich nie należała. Jest ona niezgodna z ich wizerunkiem ciała.
• Uważają daną kończynę lub część ciała za bezużyteczną, wadliwą lub obciążającą.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, idee te powodują duży dyskomfort u cierpiącego. Mogą jednak również prowadzić do prób samookaleczenia. Badania wykazały, że jest to częstsze, gdy BIID ma składnik współistniejącego podniecenia seksualnego.

W zależności od osoby fiksacje mogą być skupione na różnych obszarach ciała. Każdy pacjent dokładnie wie, która część ciała go boli, a którą chce wyeliminować. Co więcej, jeśli osiągnie swój cel, odczuwa ulgę i satysfakcję. Jednostka jest wreszcie zadowolona ze swojego nowego stanu.

Przyczyny zaburzeń tożsamości integralności ciała

Zaburzenie zwykle zaczyna nabierać kształtu w dzieciństwie i okresie dojrzewania, czyli momentach, w których pojawiają się już irracjonalne i kompulsywne myśli dotyczące amputacji. Jednak  zwykle nie są one uzewnętrzniane aż do dorosłości. Mimo to, z obawy przed stygmatyzacją społeczną, chorzy rzadko szukają profesjonalnego leczenia lub wsparcia.

Zaobserwowano, że zaburzenie to występuje częściej u mężczyzn (około 30 procent więcej zachorowań). Zwykle dotyka głównie kończyn, takich jak ręce, nogi i dłonie. Do tej pory przyczyny tego stanu nie są do końca jasne.

Niektóre teorie sugerują, że w dzieciństwie osoba cierpiąca mogła mieć kontakt z osobą niepełnosprawną. W ten sposób niejako zaczęła postrzegać niepełnosprawność jako aspiracyjny ideał, być może ze względu na obserwowane przez nią traktowanie tej osoby. Chory mógł myśleć, że niepełnosprawność jest sposobem na uzyskanie uznania i empatii. Mógł nawet postrzegać ją jako powiązaną z ideałem estetycznym, uznając ją za bardziej atrakcyjną.

Niektóre badania wykazały, że zaburzenie może być związane ze zmianą lub uszkodzeniem prawego płata ciemieniowego mózgu. U osób cierpiących na to zaburzenie zaobserwowano również różnice w wielkości niektórych struktur mózgowych, a także nadreaktywność określonych obszarów związanych z propriocepcją.

Czy schorzenie to można wyleczyć?

W tej chwili nie ma powszechnie akceptowanego lekarstwa. Ogólnie rzecz biorąc, jako interwencje stosuje się leki (takie jak leki przeciwdepresyjne lub przeciwpsychotyczne) i psychoterapię. Istotne jest również, aby dana osoba była świadoma, że cierpi na zaburzenie i uznała, że potrzebuje pomocy.

W większości przypadków osoby z BIID pragną paraliżu kończyny lub amputacji i proszą o pomoc medyczną w celu zorganizowania operacji. Jednak nawet jeśli zabieg złagodzi ich dyskomfort i sprawi, że poczują się spełnieni i usatysfakcjonowani ze swojego ciała, jest to decyzja obarczona moralnymi dylematami. W końcu wiąże się to z eliminacją (fizyczną lub funkcjonalną) zdrowej kończyny.

Bez względu na indywidualne przypadki, profesjonalna pomoc i interwencja są niezbędne, aby pomóc osobie cierpiącej na zaburzenie tożsamości integralności cielesnej odzyskać dobre samopoczucie.