Praca domowa w psychoterapii: jej cel i korzyści

Jeśli nigdy nie byłeś u psychologa, możesz nie wiedzieć, że często zadaje on pracę domową. Z drugiej strony, jeśli przeszedłeś psychoterapię, mogło Ci się wydawać dziwne, że musisz przestrzegać tych ćwiczeń. Niektórzy mogą twierdzić, że to niesprawiedliwe, że poza sesją muszą kontynuować samodzielną pracę. Praca domowa jest jednak niezwykle ważna w całym procesie.

Nie wszyscy profesjonaliści zadają pracę domową, a każdy rodzaj psychoterapii ma swoje własne procedury. Jednym z rodzajów terapii, który często stosuje pracę domową, jest rodzaj terapii poznawczo-behawioralnej. Terapia ta jest uznawana jako skuteczna interwencja w przypadku wielu zaburzeń psychicznych. Wyjaśnimy, jakie zadania domowe zadają terapeuci i jakim celom one służą.

Praca domowa w psychoterapii

Zadania domowe to serie czynności lub ćwiczeń, które psycholog projektuje i proponuje klientowi do wykonania pomiędzy sesjami. Zadania te stopniowo zwiększają stopień trudności i do pewnego stopnia kierują procesem terapeutycznym. Terapeuta często poświęca kilka pierwszych minut każdej sesji na przejrzenie ćwiczeń. Następnie kontynuuje sesję na podstawie informacji dostarczonych przez klienta.

Zarówno pacjent, jak i terapeuta uzgadniają zaplanowane zadania. Pacjent stopniowo angażuje się w nie w miarę postępów sesji. Ponadto współpracują oni razem przy opracowywaniu prac domowych i dostosowują je do konkretnej sytuacji. Terapeuta ich nie narzuca. Pacjent nie powinien też postrzegać ich jako rodzaju pracy domowej zadawanej w szkole. Są to po prostu sugestie, które pomagają przyspieszyć i zoptymalizować proces terapii i powrót do zdrowia.

W zależności od etapu terapii praca domowa spełnia różne cele. Na przykład na początku psychoterapii pomaga terapeucie ustalić punkt odniesienia i lepiej zrozumieć, co klient myśli, czuje i robi, w jakich kontekstach i z jakich powodów. Podczas tego procesu praca domowa pozwala pacjentom ćwiczyć i przyswajać poczynione postępy. Pod koniec terapii zadania te mają głównie na celu zapobieganie nawrotom i wzmacnianie wszelkich zmian.

Rodzaje prac domowych

Terapeuta może zaproponować różne zadania jako uzupełnienie pracy wykonanej w ramach konsultacji. Wszystko zależy od problemu, nad którym pracują i konkretnych potrzeb klienta. Oto niektóre z najczęstszych zadań domowych:

Samokontrola

To jedno z najbardziej przydatnych narzędzi. Pozwala wykrywać, identyfikować i rozumieć problematyczne zachowania lub przekonania w celu późniejszej pracy nad nimi. Zazwyczaj stosuje się samokontrolę, w której pacjent zapisuje częstość występowania określonych zdarzeń. Na przykład swoje myśli i kontekst, który je otacza.

Czasami ktoś z jego bliskich może zostać poproszony o współpracę i zaangażowanie się w ten proces. Na przykład, w przypadku nerwowych nawyków, pacjentowi może być trudno rozpoznać, kiedy je wykonuje.

Introspekcja i samopoznanie

Jeśli klient chce zaangażować się w proces psychoterapii, musi być otwarty na poznanie, zrozumienie i zgłębienie części swojego wewnętrznego świata, które wcześniej mógł przeoczyć. Terapeuta może poprosić go o zastanowienie się nad konkretną osobą, sytuacją lub wydarzeniem i zapisanie swoich wrażeń i uczuć na ten temat.

Pisanie jest niezwykle terapeutyczne. Pozwala klientowi uporządkować swoje pomysły i dać upust swoim skomplikowanym emocjom, co czyni go potężnym ćwiczeniem.

Biblioterapia i kinoterapia

Dobrym uzupełnieniem mogą być również materiały pisane i audiowizualne, które pozwalają klientowi zmienić perspektywę patrzenia na problem, dowiedzieć się o nim więcej lub zdobyć nowe umiejętności.

Dlatego jako zadanie domowe terapeuta może zasugerować przeczytanie książki lub jej rozdziału albo obejrzenie filmu w sposób świadomy i zaangażowany. W kolejnej sesji pacjenci dzielą się swoimi reakcjami i wrażeniami oraz pracują nad tym materiałem.

Ćwiczenia praktyczne

Można również zaprogramować różne ćwiczenia, aby szkolić pewne umiejętności lub strategie radzenia sobie. Terapeuta może na przykład zalecić klientowi regularne wykonywanie ćwiczeń oddechowych i relaksacyjnych. Ewentualnie może poprosić go o zastosowanie w praktyce pewnych asertywnych technik, których nauczył się podczas konsultacji.

Terapeuta może zalecić ekspozycję na pewne sytuacje między sesjami w leczeniu różnych zaburzeń lękowych.

Znaczenie i użyteczność pracy domowej

Zadania te są równie ważne jak praca wykonywana w ramach konsultacji. Przestrzeganie ich pozwala klientowi uzyskać różne korzyści:

• Pomagają mu lepiej zrozumieć jego sytuację i problem, nad którym należy pracować.
• Pozwalają mu uzyskać dokładniejsze i bardziej wiarygodne informacje na temat jego problematycznych procesów poznawczych i zachowań.
• Są niezwykle przydatne do ćwiczenia umiejętności i utrwalania nowych sposobów postępowania.
• Pozwalają na skrócenie i zwiększenie skuteczności leczenia.
• Sprzyjają autonomii klienta. To sprawia, że jest on w stanie rozwijać się i radzić sobie bez zależności od terapeuty.

Pomimo tych korzyści, czasami niektórzy klienci wykazują opór przed wykonywaniem pewnych zadań lub ćwiczeń. Może to oznaczać brak zaangażowania w proces. Mogą oni też mieć wątpliwości co do samych zadań lub ich wysokiego stopnia złożoności.

Dlatego ważne jest, aby zarówno klient, jak i terapeuta pracowali razem. Pomaga im to zwiększyć motywację, zrozumieć znaczenie każdej pracy domowej i jak najlepiej ją wykorzystać.