Czy jesteś hiperkrytyczny?

Hiperkrytycyzm różni się od samokrytyki w dwóch wymiarach: intensywnością i powodowanym dyskomfortem. Nadmierna krytyka, w której celem jest Twoje ja, negatywnie wpływa na kluczowe wektory psychologiczne, takie jak poczucie własnej skuteczności. Jak jednak sprawdzić, czy jesteś hiperkrytyczny?

Jeśli jesteś hiperkrytyczny, możesz czuć lub myśleć, że wszystko powinno potoczyć się inaczej, że coś jest nie tak lub że powinieneś był zrobić coś lepiej. Jednak podążanie przez życie z tak zawyżonymi normami może odcisnąć na Tobie ogromne piętno emocjonalne. To dlatego, że standardy te często składają się z nieosiągalnych celów.

Prestiżowy autor terapii schematów, Jeffrey Young, nadał temu rodzajowi zachowania konkretną nazwę. Nazywa to schematem nieubłaganych standardów i hiperkrytyczności. Zanim omówimy ten termin, przedstawimy pokrótce terapię schematów.

„Ludzie, którzy są hiperkrytyczni, uważają, że muszą zmusić się do spełnienia wysokich standardów wewnętrznych, co prowadzi do poczucia presji lub trudności ze spowolnieniem”.

-Carlos Yamil Osorio-

Schematy

Schemat to uporządkowany pakiet pewnych informacji. Zawiera dane związane z Twoimi myślami, emocjami, zachowaniami i odczuciami związanymi z Twoim ciałem. Schematy działają automatycznie. Innymi słowy, zmuszają Cię do działania w określony sposób, aby oszczędzać energię.

Na przykład wyobraź sobie wysiłek oraz stopień świadomości i uwagi, jakich potrzebowałbyś, aby świadomie skalibrować ustawienie zębów, ruchy języka i moment, w którym musisz przełknąć za każdym razem, gdy bierzesz kęs jedzenia. Byłoby to nieefektywne i straciłbyś dużo czasu.

Na szczęście Twój umysł wykonuje wiele czynności automatycznie. Co więcej, potrafi to robić naprawdę dobrze. To dlatego, że stara się zmaksymalizować wyniki przy możliwie najniższych kosztach.

Chociaż istnieją schematy, które są adaptacyjne i kierują Twoim zachowaniem w zdrowy sposób, są też inne, które mogą działać jak hamulec ręczny i powodować wiele cierpienia. Te ostatnie nazywamy wczesnymi nieadaptacyjnymi schematami (EMS).

Wczesne nieadaptacyjne schematy (EMS)

Według badania przeprowadzonego przez psycholog Victorię Pereirę, wczesne schematy dezadaptacyjne mają swoje korzenie w dzieciństwie. Dokładniej, w doświadczeniach i sytuacjach o charakterze awersyjnym, a nawet szkodliwym. Jeffrey Young, autor terapii schematów, definiuje je jako „odwrotne do zamierzonych wzorce emocjonalne i poznawcze, które zaczynają się na początku naszego rozwoju i powtarzają się przez całe życie”.

„Schemat hiperkrytyczny może objawiać się w postaci perfekcjonizmu, sztywnych zasad i idei, że należy zrobić lub mieć więcej”.

-Marco Antonio Santana-Campas-

Powód

Wczesne schematy dezadaptacyjne pojawiają się, ponieważ w dzieciństwie odgrywają rolę i chronią dziecko. Załóżmy, że 29-letni dorosły miał dzieciństwo, w którym jego pierwszorzędne postacie (ojciec, matka lub inny opiekun) domagały się od niego doskonałych ocen z każdego przedmiotu w szkole. Dlatego jeśli zamiast najwyższej oceny osoba ta dostała dziewięć punktów na dziesięć, uznawano to za porażkę.

Dziś dla tego dorosłego jedyną akceptowalną rzeczą jest osiąganie najwyższego poziomu przez cały czas, każdego dnia, w każdej dziedzinie. Jeśli tak się nie stanie, jednostka uważa to za coś złego. Nie da się jednak cały czas dawać z siebie 100 procent. Wszyscy popełniamy błędy. Ale w obliczu takich błędów ten konkretny dorosły jest hiperkrytyczny. Schemat ten jest ściśle powiązany z konstruktem perfekcjonizmu.

Hiperkrytycyzm definiuje się jako stosowanie surowych ocen i sądów na temat pewnych zachowań, myśli i emocji.

Schemat hiperkrytyczny

Intensywna hiperkrytyka przybiera trzy formy:

Perfekcjonizm

Perfekcjonizm polega na wielokrotnym i silnym kierowaniu uwagi na szczegóły. Jednak zawsze będziesz w stanie znaleźć błędy, ponieważ, jak wszyscy ludzie, jesteś pięknie niedoskonały. Kiedy je znajdziesz i surowo ocenisz jako nieadekwatne, nie docenisz tym samym własnych wyników.

Sztywne zasady

Tego typu reguły przyjmują następującą formę: „Powinienem zrobić…” lub „Muszę…”. Wcielasz je w życie w wielu dziedzinach swojego życia: od wartości moralnych czy etycznych po sferę relacji międzyludzkich. Zwykle są bardzo restrykcyjne i uniemożliwiają skuteczne działanie. To dlatego, że nadmiernie ograniczają Twoje pole działania i zmuszają do zachowywania się w przesadnie surowy sposób.

Obawa

Obawy związane z hiperkrytycyzmem mogą przybierać formy typu: „nie mam czasu” lub „nie zrobiłem tego wystarczająco dobrze”. Wiąże się to z czasem, ale i wydajnością. Jeśli jesteś hiperkrytyczny, będziesz dużo rozmyślać. Ruminacje definiuje się jako łańcuchy następujących po sobie myśli – pętli, dla których nie ma oczywistego rozwiązania.

Jednym ze sposobów na obniżenie poziomu hiperkrytycyzmu jest samowspółczucie. To zdolność, którą możesz rozwijać. Polega na umiejętności rozpoznawania własnego dyskomfortu. Na tej podstawie promujesz swoją zdolność do generowania i doświadczania pozytywnych emocji.

„Współczucie wobec samego siebie to technika z dowodami naukowymi dla osób z przewlekłymi problemami ze zdrowiem psychicznym związanymi ze wstydem i samokrytycyzmem”.

-Nova Lucero Cortés-Hernández-