Myślenie abstrakcyjne – na czym polega?

Czym jest myślenie abstrakcyjne? Dowiedz się więcej o jego cechach, funkcjach, przykładach i różnicach w porównaniu do konkretnego myślenia.

Z pewnością słyszałeś kiedyś o czymś takim jak myślenie abstrakcyjne, ale czy naprawdę wiesz, czym ono jest? To proces, który pozwala nam zastanowić się nad rzeczami, których nie ma w obecnej przestrzeni i chwili.

Pozwala nam także zastanowić się nad ogólnymi koncepcjami i zasadami, zarówno w naszym codziennym życiu, jak i w bardziej akademickim lub zawodowym otoczeniu.

Czy myślenie abstrakcyjne ma jakąś przewagę? Badanie przeprowadzone w 2006 roku przez Uniwersytet Amsterdamski wykazało, że ludzie czują się silniejsi, kiedy wolno im myśleć abstrakcyjnie. Może to świadczyć o przewadze myślenia abstrakcyjnego nad myśleniem konkretnym, które byłoby bardziej restrykcyjne.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego typu myślenia? Czym różni się od swojego „przeciwieństwa”, myślenia konkretnego? Do czego służy i jakie daje korzyści? Opowiemy Ci o nim w tym artykule!

Czym jest myślenie abstrakcyjne i do czego służy?

Według Słownika psychologii myślenie abstrakcyjne to zdolność uchwycenia podstawowych i wspólnych właściwości. Służy do pamiętania różnych aspektów sytuacji, przewidywania i planowania na przyszłość, myślenia symbolicznego i wyciągania wniosków.

Byłoby to przeciwieństwem myśli konkretnej, która w tym przypadku jest myślą dosłowną opartą na teraźniejszości i przestrzeni. Czemu to służy? Myślenie abstrakcyjne, jak już widzieliśmy, pozwala nam uświadomić sobie związki między różnymi ideami, przekonaniami czy elementami środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.

Ponadto pomaga nam wprowadzać innowacje, tworzyć, wyobrażać sobie, rozwijać nowe pomysły, uczyć się na podstawie doświadczeń z przeszłości i zastanawiać się nad przyszłością.

Ten rodzaj myślenia stanowi również zdolność poznawczą. Mówiąc dokładniej, jest to jedna z ostatnich zdolności poznawczych, które ludzie nabywają na poziomie ewolucyjnym. Bez dalszej zwłoki przejdźmy do konkretów – czyli dowiedzmy się czegoś więcej o tym typie myślenia poprzez analizę jego cech.

„Myśl jest główną zdolnością człowieka, a sztuka wyrażania myśli jest pierwszą ze sztuk”.

-Etienne Bonnot de Condillac-

Cechy

Podsumowując, możemy wymienić szereg cech myśli abstrakcyjnej, które odnoszą się do jej formy, treści i funkcji:

• Skupia się na elementach, których nie ma (wykracza poza obecne otoczenie).
• Pozwala wyobrażać sobie, tworzyć i wprowadzać innowacje.
• Stymuluje refleksyjne i głębokie myślenie.
• Pomaga nam znaleźć różne znaczenia dla każdej sytuacji.
• Pozwala myśleć abstrakcyjnie tworząc idee tego samego typu.
• Jest to myślenie hipotetyczno-dedukcyjne (pozwala budować hipotezy bez konieczności ich empirycznego testowania).
• To elastyczne myślenie stymuluje dyskusję.

Przykłady

Aby lepiej zrozumieć ten typ myślenia, zastanówmy się nad konkretnymi przykładami. Takimi jak osoba, która myśli o czymś więcej niż to, co jest tuż przed nią. Wyobraź sobie osobę, która myśli o określonej książce.

Użyjesz myślenia abstrakcyjnego myśląc o wielu książkach. Książkach, które nie muszą znajdować się w tym samym pokoju lub przed Tobą. Możesz także pomyśleć o książkach, które Cię reprezentują. O książkach, które przeczytałeś, o książkach, które reprezentują motywy „X”. To znaczy w myśleniu abstrakcyjnym w pewien sposób używana jest również wyobraźnia.

Innym przykładem abstrakcyjnego myślenia może być to, którego użył artysta przy wyborze najlepszych kolorów do swojego obrazu. Lub muzyk, który wybiera najlepszą nutę na zakończenie swojej symfonii.

Inne przykłady. Kompozytor, który wykorzystuje swoje pomysły do ​​stworzenia tekstu piosenki. Matematyk, który analizuje liczby, aby wyciągnąć jakieś wnioski (w taki sam sposób, w jaki fizyka lub statystyka mogą wydobyć znaczące wnioski z danych), itp.

Używamy go również na co dzień, kiedy musimy analizować określone sytuacje, które wiążą się z myśleniem o przeszłości lub przyszłości (poza teraźniejszością). Krótko mówiąc: w wielu sytuacjach i scenariuszach znajdujemy abstrakcyjne myślenie.

Kiedy się pojawia? Hipoteza Piageta

Szwajcarski epistemolog i biolog Jean Piaget (1896-1980) już w swoim czasie mówił o myśli abstrakcyjnej. Sformułował nawet hipotezę, zgodnie z którą myślenie abstrakcyjne, a także rozumowanie, rozwija się na ostatnim etapie rozwoju (etapie operacji formalnych).

W rzeczywistości Piaget nazwał myśl abstrakcyjną myślą formalną, ponieważ należała do tego etapu ewolucji. Etap operacji formalnych rozpoczyna się między 11 a 15 rokiem życia i trwa do dorosłości. Na tym etapie kluczowe są następujące elementy:

• Hipotetyczne rozumowanie.
• Abstrakcyjne rozumowanie.
• Systematyczne rozwiązywanie problemów.
• Myślenie abstrakcyjne.

Ten rodzaj myślenia, zdaniem Piageta, jest ściśle powiązany z logiką i umiejętnością rozwiązywania problemów. W tym sensie byłaby jedną z charakterystycznych cech człowieka, która wyróżnia nas spośród innych gatunków zwierząt.

Jak zastosować myślenie abstrakcyjne?

Czy możemy zastosować ten rodzaj myślenia w naszym codziennym życiu? W jakich obszarach? Może to być przydatne dla naszego osobistego rozwoju, w obszarach tak abstrakcyjnych, jak duchowość.

Z drugiej strony opanowanie myślenia abstrakcyjnego (a także jego języka) może być również przydatne w takich dziedzinach jak matematyka czy nauka, ponieważ rozumowanie analityczne wymaga użycia myślenia abstrakcyjnego.

Nie zapominajmy, że aby zrozumieć dany temat czy zakres wiedzy, musimy umieć połączyć je z prawdziwym życiem, aby były znacznie bliższe i bardziej praktyczne.

Różnice między myśleniem abstrakcyjnym a konkretnym

Na początku artykułu odnieśliśmy się do myślenia konkretnego jako typu myślenia przeciwstawnego abstrakcyjności. Ale czym różnią się te dwa rodzaje myślenia? Myślenie abstrakcyjne pozwala nam przetwarzać, opisywać i manipulować informacjami mentalnymi, podczas gdy myślenie konkretne robi to samo, ale z obiektami w świecie fizycznym.

Z drugiej strony powiedzieliśmy, że myśl abstrakcyjna jest hipotetyczną dedukcją. Oznacza to, że pozwala nam stawiać hipotezy bez konieczności testowania ich empirycznie.

Z drugiej strony, poprzez konkretne myślenie, wiedzę można formułować jedynie poprzez bezpośrednie doświadczenie z danym zjawiskiem (czyli byłby to rodzaj myślenia indukcyjnego). Myślenie abstrakcyjne przechodzi od ogółu do szczegółu (co pozwala na przykład na formułowanie praw i teorii). Z kolei konkretne przechodzi od szczegółu do ogółu.

Wreszcie myślenie abstrakcyjne pozwala na refleksję i debatę (jest myśleniem elastycznym), a myślenie konkretne nie dopuszcza wariacji, gdyż opiera się na tym, co namacalne i oczywiste.

Jak widzieliśmy, abstrakcyjne myślenie „jest wszędzie” i ma znaczące zalety, jeśli chodzi o stymulowanie innych typów myślenia, takich jak refleksja lub rozumowanie. Istnieje wiele typów myślenia: zbieżny, rozbieżny, praktyczny, teoretyczny, dosłowny…

Który jest najlepszy? Każdy i żaden. Zawsze najlepszym będzie ten, który najlepiej dostosuje się do zadania, które chcemy wykonać. Dlatego też elastyczność jest kolejną wartością dodaną w naszym poznaniu.

„Mędrzec nie mówi wszystkiego, co myśli, ale zawsze myśli nad wszystkim, co mówi”.

-Arystoteles-