Cel zachowania, czyli dlaczego postępujemy tak lub inaczej?

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego robimy to, co robimy? Celem psychologii – w istocie jest to jedna z jej głównych aspiracji – jest między innymi odpowiedź na to pytanie. Dlatego dzisiaj również postaramy się zidentyfikować i zdefiniować co dokładnie rozumiemy poprzez tak zwany cel zachowania.

Aby to zrobić, porozmawiamy o tym, jakie są podstawowe potrzeby człowieka. Pomówimy również o motywacji i o tym, jak narzucić sobie kontrolę, gdy emocje się nasilają, a instynkty chcą przejąć stanowiska kierownicze. Dołącz do nas w tej fascynującej podróży, aby zgłębić cel zachowania!

„Aby mądrze wybierać w życiu, trzeba słuchać siebie, swojego ja, w każdym momencie swojego życia”.

-Abraham Maslow-

Podstawowe potrzeby i cel zachowania

Istnieją różne odłamy, nurty lub psychologiczne podejścia, które zajmują się naszymi potrzebami jako gatunku. Być może najbardziej znane jest podejście Abrahama Maslowa, amerykańskiego psychologa, który opracował je na schemacie piramidy.

W tej koncepcji sugerował, że aby przejść do kolejnej grupy potrzeb, musimy najpierw zaspokoić te z poprzedniego poziomu.

Tak więc, według tego autora, piramida potrzeb przedstawia się w następujący sposób:

• Potrzeby fizjologiczne. Są to podstawowe potrzeby takie jak: jedzenie, sen, odpoczynek, seks i oddychanie.
• Potrzeby bezpieczeństwa. Dotyczą bezpieczeństwa fizycznego, zatrudnienia, rodziny, zdrowia, własności prywatnej itp.
• Potrzeby przynależności. Związane z przyjaźnią, uczuciami, rodziną i intymnością seksualną.
• Potrzeby uznania. W tej grupie znajduje się zaufanie, uznanie samego siebie, szacunek, sukces.
• Potrzeba samorozwoju. Poczucie moralności, spontaniczność, kreatywność, akceptacja sądów i rozwiązywanie problemów.

Zgodnie z tą teorią cel naszego zachowania może być motywowany naszymi potrzebami. Na przykład, jeśli nie mamy zaspokojonych potrzeb bezpieczeństwa, nasze zachowanie będzie miało na celu ich zapewnienie. Motywowałby nas przede wszystkim poziom potrzeb fizjologicznych.

Tak więc wszyscy mamy te same podstawowe potrzeby, które znajdują się u podstawy piramidy. Będą one służyć jako cel naszego zachowania. Innymi słowy, motywacja byłaby ściśle związana z celem naszego zachowania.

Motywacja i cel zachowania

Według definicji słownikowej, motywacja to „zestaw wewnętrznych lub zewnętrznych czynników, które determinują działania człowieka”. Innymi słowy, nasze zachowanie jest więc uwarunkowane między innymi motywacją.

Może to być motywacja wewnętrzna, to znaczy taka, która skłania nas do działania dla przyjemności, lub motywacja zewnętrzna, która ma związek z bodźcami zewnętrznymi.

Ponadto tego typu motywacje, można również zaklasyfikować w inny sposób:

• Motywacja sukcesu. Działa w zgodzie z potrzebą wykonania i pragnieniem doskonałości.
• Motywacja przynależności. Wiąże się ona z potrzebą bycia częścią grupy. Innymi słowy, potrzebą bycia w kontakcie z innymi.
• Motywacja władzy. Ma to związek ze zdolnością do wywierania wpływu i kontroli. Również z otrzymaniem uznania.

Mamy więc różne źródła motywacji, które różnią się w zależności od stopnia świadomości, jaką obejmiemy relację między naszymi potrzebami a naszymi działaniami. Czasami również związek ten jest określany przez naszą kulturę lub rodzinę w procesie uczenia.

Z pewnością będzie to również zależało indywidualnie od każdej osoby. Chociaż niektóre źródła motywacji będą podobne u wielu osób. Jednak ​​nie wszyscy z nas zdają sobie sprawę z naszych potrzeb. To znaczy, że możemy działać, aby zaspokoić potrzebę, której świadomie nawet nie zidentyfikowaliśmy.

W konsekwencji niejednokrotnie popełniamy błędy, jeśli chodzi o identyfikację wektorów motywacyjnych, które kierowały naszymi działaniami. Innym razem je identyfikujemy, ale kłamiemy, wyjawiając je innym ludziom.

Jak możemy nie kierować się naszymi uczuciami, nawykami i myślami?

Gdy nie jesteśmy świadomi naszych potrzeb, łatwiej jest nam czuć się zagubionym, obcym we własnym życiu, jakby kierowała nami jakaś siła nadrzędna. Na przykład co będzie, jeśli kierujemy się emocjami, takimi jak strach i wstyd. Celem okazywanego przez nas zachowania staje się unikanie. Natomiast inne emocje, takie jak złość czy radość, kierują nas w stronę konkretnych działań.

Podobnie dzieje się również wtedy, gdy nie jesteśmy w pełni świadomi naszych myśli i nawyków. To znaczy, gdy nie tłumaczymy sobie natychmiast tego, co czujemy i myślimy. Możemy wówczas bezwładnie podążać zgodnie z jakimś przyzwyczajeniem. W konsekwencji nie rozumiemy, czego tak naprawdę nie chcemy.

Jak uświadomić sobie cel naszego zachowania?

Aby więc cel naszego zachowania nie był określony przez te czynniki, możemy pracować z naszą świadomością. Aby to zrobić, wprowadź w życie następujące czynniki:

• Żyj bardziej w teraźniejszości. Pomoże Ci to być bardziej połączonym. Z tej pozycji będzie łatwiej generować nowe, lepsze rozwiązania.
• Medytuj, zastanawiaj się. Ułatwia to refleksję i analizę.
• Kto lub co kieruje naszym postępowaniem? Zadanie sobie tego pytania sprawi, że zwrócimy większą uwagę na zachowania, które wykonujemy automatycznie, w trakcie których często pozwalamy innym rządzić naszym życiem.

Ponadto możemy dostosować się do naszego samopoczucia, zwracając uwagę na nasze zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne. W ten sposób będziemy bardziej świadomi potrzeb, którymi naprawdę musimy się zająć.

Oprócz tego możemy również ćwiczyć uważność, która według różnych badań oddala nas od ryzyka bezmyślnych zachowań. Na przykład Kudesia (2019) w swoim artykule opublikowanym w Academy of Management Review sugeruje, że praktyka ta zapewnia lepsze zarządzanie sytuacjami poprzez procesy transformacyjne.

Podsumowując, cel zachowania jest określany przez różne źródła. W przypadku każdej osoby wygląda to inaczej i możemy podążać za nim bardziej świadomie, jeśli wiemy, dlaczego działamy tak, jak działamy. Dzięki temu będziemy mieli większe szanse na ustanowienie siebie jako reżysera własnego życia.