Seneka Młodszy: biografia filozofa

Seneka Młodszy był jednym z najmądrzejszych i najbardziej inspirujących ludzi w starożytnym Rzymie. Chociaż przeszedł do historii jako filozof, który rozmyślał nad etyką, był on człowiekiem władzy. Udało mu się dogłębnie zrozumieć naturę ludzką w jednej z najbardziej dekadenckich epok w historii.

Tak jak inne wielkie postaci historyczne, Seneka Młodszy miał w sobie nienasyconą ciekawość, która pozwoliła mu zanurzyć się w różnych naukach, kulturach i wierzeniach z wielką otwartością.

Studiował kulturę egipską z taką samą pasją, z jaką badał kultury rzymskie i greckie. Ostatecznie zdecydował się podążać za ideami szkoły stoicyzmu i stał się jedną z najbardziej reprezentatywnych jej postaci.

Jednym z wielkich paradoksów historii i władzy jest to, że Seneka Młodszy był mentorem kogoś, kto później został jego przeciwnikiem: rzymskiego cesarza Nerona. To właśnie on, jego uczeń, skazał Senekę na śmierć.

Czasy antyczne pozostawiły po sobie wiele dzieł literackich i filozoficznych, które do dzisiaj przyciągają naszą uwagę. Spośród wszystkich łacińskich tekstów,  o których powstaniu wiemy, wciąż znamy jedynie bardzo niski odsetek. Jest to jednak wystarczająca ilość, aby odkryć autorów równie interesujących, co Seneka.

W tym artykule zapraszamy Was do poznania postaci jednego z najwybitniejszych myślicieli okresu klasycyzmu.

Seneka Młodszy i jego dzieciństwo

Chociaż nie ma co do tego całkowitej pewności, wszystko wskazuje na to, że Seneka Młodszy urodził się w dzisiejszej Kordobie w Hiszpanii, w 4 roku p.n.e. Był chorowitym dzieckiem, często cierpiał z powodu astmy. Jego ojciec był prokuratorem generalnym Rzymu, a także znanym mówcą.

Jednym z ciekawych faktów na temat życia tego wielkiego filozofa jest to, że miał on dwóch braci. Obaj, wraz z Seneką, byli bardzo ważnymi postaciami w tamtych czasach. Niestety, ostatecznie każdy z nich w pewnym momencie popełnił samobójstwo.

Tak naprawdę Seneka był głównie wychowywany w Rzymie przez przyrodnią siostrę swojej matki. Mieszkał także w Aleksandrii, w przybranej rodzinie, gdzie nauczył się naprawdę wiele o kulturze egipskiej. To właśnie w tym okresie zaczął zgłębiać różne dziedziny nauki. W kolejnych latach mieszkał w Atenach (przynajmniej tak twierdzą niektórzy).

Władza i jej blask

W 31 roku naszej ery Seneka został rzymskim sędzią. Był bardzo błyskotliwy i zaledwie kilka lat później został głównym mówcą Senatu. W tym czasie na tron wstąpił szalony Kaligula. Był on bardzo zazdrosny o bohatera naszego artykułu, co doprowadziło do tego, że skazał go na śmierć. Najprawdopodobniej jego kurtyzana przekonała go, aby zmienił zdanie.

Kiedy cesarz Klaudiusz doszedł do władzy, jego pierwsza żona, Messalina, po raz kolejny próbowała skazać Senekę na śmierć. Zamiast tego został on jednak wygnany. W ten sposób Seneka Młodszy znalazł się na Korsyce, gdzie pozostał przez osiem lat.

Następnie Agrippina, druga żona Klaudiusza, interweniowała, aby umożliwić mu powrót, ponieważ widziała w Senece sojusznika, który pomógłby jej mężowi zwiększyć jej prestiż. Ponadto uważała, że Seneka mógł przyczynić się do osiągnięcia przez nią jej największego celu. Marzyła, by Neron został cesarzem, chociaż nie był on prawowitym synem Klaudiusza.

Seneka Młodszy i Neron, jego uczeń

Wreszcie plany Agryppiny zostały zrealizowane. Kiedy Klaudiusz zmarł, Neron miał zaledwie 17 lat. W tym czasie Seneka został doradcą politycznym i ministrem. W praktyce to on rządził imperium przez następne osiem lat, w towarzystwie Sexto Afranio Burro, jednego z doradców Nerona.

Wszystko wskazuje na to, że Neron miał wielki szacunek dla swojego doradcy i nauczyciela. Ponadto władza w rękach filozofa pomagała zachować stabilizację i pozwoliła na rozwój w kraju. Gdy młody cesarz stawał się bardziej dojrzały, zaczął mieć jednak podejrzenia wobec swojego mentora.

Chociaż Seneka był stoickim moralistą, prawda jest taka, że na tym etapie zgromadził on więcej bogactwa niż jakikolwiek inny człowiek u władzy w tym czasie. To dlatego, a także w wyniku różnych intryg, Neron zaczął go postrzegać jako potencjalnego wroga. Oskarżył go o hipokryzję, a nawet o bycie kochankiem jego matki.

Śmierć Seneki

Jednym z najbardziej sprzecznych i godnych pożałowania okresów w życiu Seneki był moment, w którym Neron zamordował jego matkę. Zamiast kwestionować ten fakt, filozof starał się wszelkimi sposobami to uzasadnić. Było oczywiste, że bał się cesarza i myślał tylko o ratowaniu samego siebie.

Następnie zmarł Burro, a Seneka został praktycznie sam. Próbując zdobyć przychylność Nerona, zaoferował mu oddanie całego swojego bogactwa i dóbr. Jednocześnie poprosił cesarza o zgodę na wycofanie się z życia publicznego. Przynajmniej tak napisał, wspominając o niebezpieczeństwie, które odczuwał. Seneka obawiał się o swoje życie i starał się ratować w każdy możliwy sposób.

Neron jednak wplątał go w spisek prowadzony przeciwko niemu, aby mieć pretekst do skazania go na śmierć. W tamtych czasach, jeśli skazany był patrycjuszem, musiał zginąć z własnej ręki. Seneka razem ze swoją żoną przestrzegał takiej zasady i tradycji. Po jego śmierci jego bracia i siostrzeniec również popełnili samobójstwo. Zrobili to ze strachu, że dosięgnie ich okrucieństwo Nerona.

W ten tragiczny i niesprawiedliwy sposób zakończyło się życie wielkiego myśliciela.