Pracownicy socjalni a sytuacje kryzysowe – dowiedz się czegoś więcej na ten temat!

Kiedy zdarza się sytuacja kryzysowa, która wpływa na życie wielu osób w danej społeczności, wkraczają do akcji różni specjaliści, w tym m.in. pracownicy socjalni. Ich zadaniem jest całościowe podejście do rozwiązywania bieżących problemów. Dowiedz się, w jaki sposób pracownicy socjalni pomagają podczas sytuacji kryzysowych.

Kiedy wkraczają do akcji pracownicy socjalni?

W przypadku większości sytuacji kryzysowych pracownicy socjalni postępują według ustalonego odgórnie protokołu. Zanim przyjrzymy się bliżej rolom, jakie pełnią pracownicy socjalni, wyjaśnijmy kilka pojęć, które będą się pojawiać w tym artykule.

• Sytuacja kryzysowa. Według Światowej Organizacji Zdrowia, sytuacja kryzysowa to sytuacja, w przypadku której brak pomocy może prowadzić do szybkiej śmierci.
• Katastrofa. Słowo to pochodzi ze starożytnej greki, gdzie katastrefein oznaczało rozpad lub zniszczenie. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje katastrofę jako zjawisko, które może powodować szkody, straty materialne, straty w ludziach lub pogorszenie zdrowia i usług zdrowotnych w stopniu wymagającym wyjątkowych działań zewnętrznych jednostek.
• Klęska. Angielski odpowiednik tego słowa, disaster, pochodzi z połączenia dwóch łacińskich słów – des (negatywny, nieszczęsny) i astre (gwiazda). Oznacza zatem jakieś negatywne wydarzenie, które zostało zesłane przez ‘gwiazdy’. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, klęska jest nieprzewidzianym wydarzeniem, które stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia publicznego. Jest to również każda sytuacja, która zagraża życiu lub zdrowiu znacznej liczby osób i wymaga niezwłocznego działania.

Wymienione powyżej trzy zdarzenia można również klasyfikować na podstawie liczebności osób dotkniętych ich skutkami:

• Sytuacja kryzysowa. Sytuacja, w której straciło życie mniej niż 1000 osób.
• Katastrofa. Liczba ofiar śmiertelnych i osób rannych jest pomiędzy tysiącem a milionem.
• Klęska. Sytuacja, w której liczba ofiar śmiertelnych przekracza milion.

Jaki jest wspólny mianownik tych zdarzeń?

Fource, Hernández-Coronado, Nevado, Martínez, Losada, i Lillo (1998) tak określają wspólne elementy wszystkich powyższych kategorii zdarzeń:

• Zdarzenia te wymagają niezwłocznej interwencji.
• Reperkusje psychologiczne są zależne od skali i konsekwencji zdarzenia.
• Zdarzenia te są nieprzewidziane i przypadkowe. Niosą zatem ze sobą element zaskoczenia, bezradności i utraty stabilności.
• Mogą oznaczać bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.

“Świat łamie każdego i potem siła wielu tkwi w tych złamanych miejscach.”

-Ernest Hemingway-

Pracownicy socjalni – ich rola w sytuacjach wyjątkowych

Pracownicy socjalni podejmują interwencję od samego początku sytuacji kryzysowej. Aby być na to gotowym, przygotowują oni z góry protokoły działania na wypadek różnych zdarzeń i tworzą plan prewencyjny. Pracownicy socjalni są również dobrze przygotowani na współpracę ze specjalistami z różnych dziedzin. Działanie zespołowe zawsze dobrze służy społeczności dotkniętej jakimkolwiek problemem.

Jako że konsekwencje tego rodzaju sytuacji są często bardzo poważne i trudne do przewidzenia, konieczna jest najczęściej interwencja interdyscyplinarna. Dużo łatwiej jest sobie bowiem poradzić z problemem, jeżeli wprowadzamy kilkupoziomowe rozwiązania.

Pracownicy socjalni służą bezpośrednią pomocą ofiarom klęsk, katastrof i sytuacji kryzysowych. Pomagają również mieszkańcom danej społeczności wspólnymi siłami zniwelować szkody, jakie ponieśli. Aby dobrze spełnić tę rolę, pracownicy społeczni wypełniają między innymi takie zadania, jak:

• Powiadamianie odpowiednich instytucji.
• Zapewnianie niezbędnych informacji i przygotowanie na możliwe konsekwencje zdarzenia.
• Tworzenie zespołów specjalistów i wolontariuszy.
• Wspieranie osób bezpośrednio i pośrednio dotkniętych zdarzeniem.
• Komunikacja z członkami rodzin. Dostarczanie informacji o obrażeniach, ofiarach śmiertelnych itp.
• Towarzyszenie członkom rodzin podczas identyfikacji ciał bliskich.
• Zarządzanie środkami i usługami potrzebnymi osobom dotkniętym zdarzeniem.
• Szacowanie i rejestracja szkód do celów pozyskania koniecznej pomocy.
• Zapewnienie poszkodowanym wsparcia terapeuty.
• Zachęcanie członków społeczności do wspólnego działania i wzajemnej pomocy.

Cele pracy socjalnej w sytuacjach wyjątkowych

Według Herrero (2012), cele, jakie pracownicy socjalni obierają sobie podczas działań w sytuacjach kryzysowych to m.in:

• Zapewnienie informacji o możliwościach, z jakich mogą skorzystać poszkodowani.
• Zachęcanie ludzi do skorzystania z tych możliwości.
• Pomoc poszkodowanym w radzeniu sobie z trudnymi uczuciami i emocjami.
• Pokazanie ofiarom zdarzeń różnych sposobów radzenia sobie z daną sytuacją. Przedstawienie im możliwości nowego spojrzenia na zdarzenie.
• Pomoc poszkodowanym w odzyskaniu równowagi emocjonalnej.
• Wsparcie ofiar w próbie zrozumienia tego, co się wydarzyło, aby mogli jak najszybciej wrócić do normalnego życia.
• Stworzenie możliwość komunikacji pomiędzy poszkodowanymi.
• Pomoc poszkodowanym i ich rodzinom w zrozumieniu nowej sytuacji.
• Wsparcie członków społeczności w odzyskiwaniu równowagi w otoczeniu i pomoc w przystosowaniu się do nowej sytuacji.

Podsumowując, pracownicy socjalni pełnią niezwykle ważną rolę w podczas sytuacji kryzysowych, katastrof i klęsk. Warto o tym pamiętać, ponieważ mało kto zdaje sobie sprawę, że to właśnie oni są jednym z głównych filarów wsparcia. Osoby te są jednak nie do przecenienia i służą ogromną pomocą w przypadku różnego rodzaju nieprzewidzianych zdarzeń.