Test osobowości – porównanie 5 różnych metod

Test osobowości to jedno z najczęściej używanych narzędzi w każdej praktycznie rzecz biorąc praktyce psychologicznej. Chociaż osobowość jest z pewnością parametrem niezwykle trudnym do poprawnego zmierzenia i sklasyfikowania, a dynamika zachodzących w niej zmian sprawia, że każda osoba jest na swój sposób absolutnie wyjątkowa, test osobowości jest o wiele bardziej przydatną metodą badania niż nam się wydaje.

Ale najpierw musimy wiedzieć, jakie istnieją rodzaje testów osobowości, co mierzą i jakiej metodologii używają. Oraz oczywiście jakie występują między nimi różnice.

Najprawdopodobniej w tym, czy w innym momencie życia musieliśmy się poddać badaniu określanemu potocznie jako test osobowości. Mogło to być na przykład jako ukryta metoda działania w ramach rozmowy kwalifikacyjnej o pracę. Mogła to być także sytuacja w pełni jawna, na przykład w celach klinicznych, czy tylko dla zabawy w domowym zaciszu.

Musimy jednak pamiętać, że niektóre z testów osobowości są uważane za ważniejsze i bardziej wiarygodne, niż inne. Jeśli chcemy uzyskać pewne i dobrze udokumentowane informacje na temat samych siebie (lub innych osób, których osobowość nas interesuje), musimy być dość wybredni.

Test osobowości – dwa podstawowe rodzaje

W praktyce psychologicznej zwykle znajdujemy dwa bardzo specyficzne rodzaje badań, które i tak ogólnie określane są jako test osobowości. Pierwszym z tych rodzajów są klasyczne testy psychometryczne. Zaczynają one od utworzenia pewnej ściśle zdefiniowanej perspektywy poznawczo-behawioralnej i zakładają przy tym, że osoby badane będą w pełni szczere podczas odpowiadania na pytania stanowiące poszczególne elementy testu.

Drugi typ to tak zwane testy rzutowe. Są to badania osobowości, w których osoba badana tworzy i prezentuje różnego rodzaju rzeczy i zagadnienia wykorzystując do tego swoją podświadomość. Do tego celu wykorzystywane są specjalnie opracowane twórcze lub introspekcyjne ćwiczenia i zadania.

Oczywiście osoba badana wie o byciu przedmiotem testu, jednak udziela odpowiedzi w sposób zupełnie nieświadomy, pod przykrywką testu zupełnie innego rodzaju. W ten sposób jej podświadomość nie jest w żaden sposób nakierowywana na właściwy (lub nie) tor rozumowania i reagowania.

Taki niejawny test osobowości bywa niezwykle przydatnym narzędziem. Szczególnie w przypadkach praktyki klinicznej, kryminalistyce i podczas badania dzieci. W tym ostatnim przykładzie dziecko może rozwiązywać szczegółowy test osobowości nie zdając sobie z tego sprawy. Zadanie to realizowane jest podczas zabawy lub innych atrakcyjnych dla dziecka czynności i zajęć.

W dalszej części naszego dzisiejszego artykułu omówimy bliżej to fascynujące zagadnienie. Dowiesz się także tego, który test osobowości jest najczęściej wykorzystywany do definiowania, rozumienia i opisywania osobowości. Ale to nie wszystko – resztę ciekawych informacji znajdziesz poniżej. Zapraszamy do lektury!

1. Pięcioczynnikowy test osobowości (The Big 5 Model) Paula Costy i Roberta McCrae

Chociaż pięcioczynnikowy test osobowości Paula Costy i Roberta McCrae nie jest ściśle rzecz biorąc testem osobowości jako takiej, to jednak metoda o nazwie “Big 5 Model” jest jedną z najbardziej znanych i stanowiącą podstawę dla sporej liczby testów osobowości mających na celu zrozumienie i zmierzenie ludzkich zachowań.

Pięcioczynnikowy test osobowości Paula Costy i Roberta McCrae podzielony jest na pięć głównych obszarów lub wymiarów znanych pod akronimem “OCEAN” pochodzącym od pierwszych liter angielskich nazw składowych tego testu. Są to kolejno:

• Otwartość na nowe doświadczenia (ang. Openness to experience)
• Sumienność( ang. Conscientiousness)
• Ekstrawersja (ang. Extroversion)
• Ugodowość (ang. Agreeableness)
• Neurotyczność (ang. Neuroticism)

Ten test osobowości odniósł znaczny sukces w różnych kontekstach: od zastosowań klinicznych począwszy, na rozmowach kwalifikacyjnych z doradcami edukacyjnymi skończywszy. Wielu profesjonalistów z tych dziedzin postrzega Big 5 Model jako bardzo udaną podstawę do rozwijania bardziej szczegółowych testów osobowości.

2. Test osobowości Sixteen Personality Factor Questionnaire -16PF

Test osobowości o nazwie Sixteen Personality Factor Questionnaire określany skrótowo jako Kwestionariusz 16PF lub w polskiej odmianie 16CO jest jednym z najbardziej poważanych testów osobowości na rynku.

Jest on wynikiem wielu dekad pracy i analizy dokonanej przez Raymonda B. Cattella. Dr Cattel był brytyjskim psychologiem znanym przede wszystkim z ogromnego wkładu, jaki wniósł w dziedzinę badania osobowości i inteligencji. To właśnie Cattel zaproponował na przykład koncepcję płynnej inteligencji oraz inteligencji wykrystalizowanej.

Test osobowości 16PF jest ciągle aktualizowany i dostosowywany do nowszych realiów, ale jego istota pozostaje wciąż taka sama. Składa się na niego 16 skal podstawowych i pięć czynników o drugorzędnym znaczeniu. Są one następujące:

• czynnik A (Warmth): cyklotymia–schizotymia
• czynnik B (Reasoning): wysoka inteligencja–niska inteligencja
• czynnik C (Emotional stability): dojrzałość emocjonalna–neurotyczność
• czynnik E (Dominance): dominacja– uległość
• czynnik F (Liveliness): surgencja–desurgencja
• czynnik G (Rule Consciousness): wysokie supergo–niskie superego
• czynnik H (Social Boldness): odporność psychiczna–brak odporności psychicznej
• czynnik I (Sensitivity): wrażliwość–brak wrażliwości
• czynnik L (Vigilance): nadmierna podejrzliwość–brak podejrzliwości
• czynnik M (Abstractedness): niekonwencjonalność–konwencjonalność
• czynnik N (Privateness): racjonalizm–prostota
• czynnik O (Apprehension): depresyjna niepewność siebie–pewność siebie
• czynnik Q1 (Openness to Change): radykalizm–konserwatyzm
• czynnik Q2 (Self-reliance): samowystarczalność–zależność od grupy
• czynnik Q3 (Perfectionism): wysoka samoocena–niska samoocena
• czynnik Q4 (Tension): wysokie napięcie ergiczne–niskie napięcie ergiczne

3. Test osobowości Myers-Briggs

Wskaźnik typu Myers-Briggs to test osobowości znany z tego, że opiera się na pracach Carla Junga. Sam test został opracowany przez Katharine Cook Briggs i jej córkę Isabel Briggs-Myers. Jednakże, chociaż test ten jest bardzo popularny w zastosowaniach ogólnych, nie jest zbyt często stosowany w praktyce klinicznej.

Z uwagi na jego niewielką przydatność w zastosowaniach klinicznych i kryminalnych, stał się on popularny głównie w sferze rozwoju osobistego. Czasami jest także stosowany w szkołach i w miejscach pracy. Informacje, które może dostarczyć nam wskaźnik Myers-Briggs, są następujące:

1. W jaki sposób skupiamy naszą uwagę i pozyskujemy energię (ekstrawersja lub introwersja).

2. Jak postrzegamy i przetwarzamy informacje (zmysły lub intuicja).

3. W jaki sposób podejmujemy decyzje (myślenie lub emocje).

4. Jak jesteśmy zorientowani na świat zewnętrzny (poprzez bardziej logiczne racjonalne osądy, czy też bardziej emocjonalne postrzeganie. (Clonazepam)

4. The Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI)

Minnesota Multiphasic Personality Inventory (w skrócie MMPI) jest jednym z najbardziej popularnych i najczęściej wykorzystywanych testów osobowości w celach klinicznych, kryminalistycznych i personalnych. Pozwala na uzyskanie dość dobrze dopasowanego profilu dotyczącego osobowości każdej badanej osoby.

Ale jest również odpowiedni do wykrywania różnego rodzaju zaburzeń psychicznych. Wynika to z tego, że test osobowości Minnesota Multiphasic Personality Inventory pozwala zbadać osoby w oparciu o różne skale. Należą do nich depresja, cynizm, schizofrenia, lęk, zachowania aspołeczne, mania i paranoja itp.

5. Test osobowości Rorschacha

Prawdopodobnie każdy z nas słyszał już o teście Rorschacha. Filmy telewizyjne i kinowe sprawiają wrażenie, jakby każdy psycholog korzystał z niego za każdym razem, gdy tylko pacjent przekroczy próg jego biura.

Cóż, rzeczywistość jednak nie do końca tak właśnie wygląda. Po tym, jak Hermann Rorschach opublikował swój test osobowości w 1921 roku, natychmiast rozprzestrzenił się on w tempie błyskawicy w społeczności psychoanalityków. W chwili obecnej jest to jednak typowy test rzutowy, taki jak test drzewa lub test apercepcji tematycznej Murraya (TAT).

Jednak te testy rzutowe wymagają specjalisty do poprawnej oceny uzyskanych wyników. Profesjonalista z tej dziedziny musi uważnie ocenić wszystkie aspekty. Zaczynając od czasu, w jakim pacjent musi odpowiedzieć na treść, jaką musi przypisać każdemu badanemu zagadnieniu. Musi zwrócić też uwagę na o wiele więcej aspektów.

Test osobowości Roschacha jest przedstawiany jako sposób na “prześledzenie” kształtu i odcisku naszej osobowości. Oznacza to, że jeśli wykorzystywany jest jako wyłączne narzędzie do badań, jego wyniki nigdy nie będą w pełni rozstrzygające.

Najlepiej byłoby zatem, gdyby ten test Rorschacha połączyć razem z innymi metodami i instrumentami tak, aby dać badającemu więcej perspektyw i uzyskać dokładniejszy opis tego konkretnego przypadku, z jakim ma do czynienia.

Test drzewa Karla Kocha – niezwykłe zjawisko

Test drzewa Karla Kocha jest ciekawym testem projekcyjnym służącym do analizy naszej osobowości i naszego emocjonalnego wszechświata. Przeczytaj więcej »