Zespół lęku uogólnionego u dzieci

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Zespół lęku uogólnionego u dzieci (GAD) występuje coraz częściej. Problemy ze snem, ciągła konieczność odwiedzania łazienki i nawracające lęki to objawy, które powinny zwracać naszą uwagę.

Zespół lęku uogólnionego u dzieci to jedno z najczęściej występujących zaburzeń klinicznych u dzieci. Pojawianie się lęków i niepokojów u maluchów jest dość częste. Jednak niektóre z nich cierpią z powodu ekstremalnych objawów, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Oczywiście wpływa to również na jakość ich życia.

Okazuje się, że tego zaburzenia doświadcza duży procent dzieci w wieku od czwartego do piątego roku życia. Rodzice na początku zazwyczaj nie poświęcają mu zbyt dużej uwagi. Często zakładają, że objawy wiążą się jedynie z dorastaniem i że z czasem znikną.

Mimo tego niepokój, z którym nie poradzimy sobie w dzieciństwie, będą podążały za dzieckiem w lata nastoletnie i w dorosłość. Następnie, wcześniej czy później, pojawią się objawy depresyjne. To zaburzenie będzie wpływało na ich życie społeczne, ich wyniki akademickie, jak również tworzenie się ich osobowości.

Zespół lęku uogólnionego zazwyczaj rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Jego wczesne wykrycie może uchronić dziecko przed wejściem w dorosłość z tym problemem z dziedziny zdrowia psychicznego, które pojawia się niezwykle często pośród dorosłej populacji.

Zespół lęku uogólnionego u dzieci: częstotliwość występowania

Wiemy, że od 15 do 20 procent populacji dziecięcej i młodzieży (od 3. do 18. roku życia) cierpi z powodu lęku. Liczba ta jest wyższa pośród nastolatków. Jeśli chodzi o zespół lęku uogólnionego, to częstotliwość jego występowania wynosi 3%.

Uniwersytet Tulane w Nowym Orleanie przeprowadził badanie, które sugerowało, że z powodu tego zaburzenia cierpią nawet niezwykle małe dzieci. Okazuje się, że już w okolicach 5. roku życia pojawiają się u nich często określone zachowania lękowe. Jednak diagnozuje się u nich zespół lęku uogólnionego dopiero gdy pójdą do szkoły.

Podstawienie właściwej diagnozy odgrywa niezwykle istotną rolę. Ponieważ w wielu przypadkach mogą cierpieć z powodu lęku separacyjnego czy fobii. To kliniczne rzeczywistości, które mogą zniknąć wraz z upływem czasu. Jednak zespół lęku uogólnionego zazwyczaj jest chroniczny.

Objawy zespołu lęku uogólnionego u dzieci

Zespół lęku uogólnionego daje inne objawy u dzieci, a inne u dorosłych. Właśnie dlatego powinniśmy być świadomi objawów, które mogą być pomylone z innymi zaburzeniami.

Pierwszy aspekt, który musimy wziąć pod uwagę, to fakt, że dzieci mają tendencję do wyrażania dyskomfortu fizycznego poprzez objawy somatyczne. Oznacza to, że przekształcają swoje problemy psychiczne w objawy organiczne. Zespół lęku uogólnionego zazwyczaj objawia się następującymi symptomami:

• Zwiększony niepokój związany z nieznaczącymi kwestiami.
• Powtarzające się pytania dotyczące negatywnych wydarzeń, które mogą pojawić się w przyszłości.
• Powracające niepewności i lęk dotyczące rzeczy, które mogą przydarzyć się im lub ich rodzicom.
• Odmowa wykonywania zwyczajowych aktywności. Na przykłada zabawy na zewnątrz, chodzenia do szkoły, chodzenia na pływalnie, godzenia na wędrówki, nocowania u przyjaciół, itp. Dzieje się tak z powodu niepokoju, braku pewności i lęku przed tym, co może się im przytrafić.
• Problemy z koncentracją.
• Problemy ze strony układu pokarmowego. Na przykład ból brzucha lub mdłości.
• Zaburzenia jelitowe, takie jak biegunka.
• Zaburzenia snu.
• Bóle i zawroty głowy.
• Nieustanna potrzeba chodzenia do toalety, aby oddać mocz.
• Wrażenie, że mają gule w gardle, która nie pozwala im przełykać.
• Ekstremalne zmęczenie.
• Ogólnie rzecz biorąc, to dzieci, które poszukują bliskości i ochrony dorosłych.
• Zazwyczaj są rozdrażnione. Co więcej, z ogromną łatwością się denerwują i mają niewielką cierpliwość.

Jak jest diagnozowany?

Zespół lęku uogólnionego u dzieci może zostać zdiagnozowany zgodnie z Diagnostycznym i statystycznym podręcznikiem zaburzeń psychicznych (DSM-5). Mimo tego lekarze powinni również ocenić wiele aspektów związanych z życiem dziecka. Oto one:

• Datę rozpoczęcia zaburzeń i sposób rozwoju objawów.
• Sam lęk. Na przykład czy jest uogólniony, czy też pojawia się w odpowiedzi na określone bodźce?
• Wpływ objawów na codzienne życie dziecka.
• Obecność jakiegokolwiek ze stresorów biopsychospołecznych. Innymi słowy, czy w życiu dziecka dzieje się cokolwiek, co sprawia, że reaguje w taki sposób?
• Możliwość występowania chorób współistniejących. Może być to depresja, ADHD, fobie, itp.
• Historia rozwoju dziecka.
• Historia rodziny.
• Raporty ze szkoły.
• Raporty medyczne.
• Obserwacja zachowania dziecka. Terapeuta powinien przeprowadzić wywiad z dzieckiem i wykonać wszelkie znaczące badania.

Zespół lęku uogólnionego u dzieci i jego przyczyny

W dzisiejszych czasach lekarze nie mają pewności co wywołuje zespół lęku uogólnionego u dzieci. Jednak uważają, że może istnieć wiele przyczyn, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych.

Czynniki genetyczne

Na wydziale psychologii klinicznej Uniwersytetu w Leiden (w Holandii) odkryto ciekawe dowody. Odkryto, że zespół lęku uogólnionego u dzieci jest dziedziczny. Okazuje się, że genetyka odpowiada za 30 procent przypadków.

Co więcej, w domu dzieci mają tendencję do naśladowania wzorców zachowania swoich rodziców. Innymi słowy, internalizują zachowania i reakcje swoich rodziców. Oznacza to, że nadmierne zamartwianie się, przesadne reagowanie i lęk mogą być przeniesione z rodzica na dziecko.

Wczesna trauma

Trauma psychologiczna to jedna z najczęstszych przyczyn zespołu lęku uogólnionego. Na przykład znęcanie się lub porzucenie przez któregoś z rodziców pozostawia głębokie rany emocjonalne, które manifestują się jako lęk.

Dzieci, które cierpią z powodu zespołu lęku uogólnionego mogą często być niezwykle ciche i nieśmiałe. Mogą również często mieć napady złości. Rodzice muszą zwracać uwagę na takie zachowania. W ten sposób będą w stanie zrozumieć wszelkie problemy.

Terapia i leczenie dzieci

Kiedy u dziecka zostanie zdiagnozowany zespół lęku uogólnionego, należy go leczyć w sposób multidyscyplinarny. Co więcej, terapeuta może wykorzystywać kilka podejść, aby poprawić jakość życia dziecka.

Terapia psychologiczna

Terapia poznawczo-behawioralna to najskuteczniejszy sposób na leczenie lęku w dzieciństwie. Dobór podejścia zawsze zależy od wieku dziecka lub nastolatka. Jednak w większości przypadków proces psychoterapii może pomóc dziecku:

• Rozwijać pozytywny dialog wewnętrzny.
• Zarządzać swoimi lękami i rozwijać zdrowsze myśli.
• Rozumieć i zarządzać swoimi emocjami.
• Rozwijać techniki relaksacyjne.
• Poprawiać swoje umiejętności radzenia sobie w sytuacjach związanych z dyskomfortem i niepokojem.
• Rozwijać lepsze umiejętności społeczne i poczucie własnej wartości.

Jednak bardzo ważne jest, aby w terapię zaangażowali się również rodzice. Ponieważ mogą oni pomóc dziecku zrozumieć sytuację, w jakiej się znalazło.

Podejście farmakologiczne

Czasami lęki w dzieciństwie wymagają również zastosowania leczenia farmakologicznego. W takich przypadkach lekarze przepisują selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI). To najbardziej skuteczne leczenie z najmniejszą ilością skutków ubocznych.

Większa wrażliwość na potrzeby dzieci

Zaburzenia lękowe pojawiają się coraz częściej u dzieci. Co więcej, poza zespołem lęku uogólnionego, dzieci cierpią również na takie zaburzenia jak zaburzenia lękowe z napadami lęku i lęk separacyjny.

Chociaż pojawienie się takich zaburzeń mogą tłumaczyć różne czynniki biologiczne, to najczęstsze przyczyny są psychospołeczne. W wielu przypadkach pojawienie się zaburzeń determinują wydarzenia środowiskowe oraz zmiany, jak również dynamika rodzinna.

Wczesne wykrycie, wsparcie profesjonalistów medycznych oraz nieustanna bliskość rodziców z pewnością zagwarantuje dobre postępy w terapii. I w końcu jasne jest, że rodzice i edukatorzy muszą wykazać się ogólną wrażliwością na potrzeby dzieci.