Zaspokojenie narcystyczne - co to takiego?

Narcyzi przyjmują za pewnik, że wszyscy wokół nich muszą się czuć, myśleć i postępować tak, jak oni, ponieważ w ich wyobrażeniu inne osoby nie mają żadnej własnej tożsamości. Zamiast tego są one tylko po to, aby zadowolić narcyza w dowolnym momencie, w którym on tego będzie oczekiwał.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Laura Rodríguez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Czym dokładnie jest zaspokojenie narcystyczne? Zanim ją dokładniej zdefiniujemy, przeanalizujmy najpierw samo pojęcie narcyzmu. Czyli co to właściwie znaczy „być narcyzem”?

Narcyzi przyjmują za pewnik, że wszyscy wokół nich muszą się czuć, myśleć i postępować tak, jak oni, ponieważ w ich wyobrażeniu inne osoby nie mają żadnej własnej tożsamości. Zamiast tego są one tylko po to, aby zadowolić narcyza w dowolnym momencie, w którym on tego będzie oczekiwał.

Zaspokojenie narcystyczne to właśnie ten proces prowadzący do uzyskania poczucia spełnienia u narcyza.

Piąta edycja klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (oryg. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-5) definiuje narcystyczne zaburzenie osobowości jako dominujący wzorzec wielkości (w idealizacji lub zachowaniu).

Narcyzom potrzebny jest stały podziw ze innych. Ponadto cechuje ich całkowity brak empatii. Począwszy od pierwszych lat dorosłości, w kilku różnych kontekstach, narcyzm objawia się u nich przede wszystkim jako poczucie wielkości i przekonanie o własnej wyjątkowości, dopełnione przez nadmierną potrzebę nieustannego podziwu.

Warto zauważyć, że według psychiatry Otto Kernberga osobowość narcystyczna to spektrum, które przechodzi od stanu normalnego do patologicznego (jest to klasyczne narcystyczne zaburzenie osobowości, według DSM-5).

Dlatego też nie wszyscy ludzie o cechach narcystycznych cierpią na to właśnie zaburzenie. W rzeczywistości zależy to od stopnia cech osobowości poszczególnych osób.

Wyjaśnijmy sobie zatem niektóre aspekty, które należy wziąć pod uwagę, jeśli zamierzamy podjąć wątek narcyzmu i tego, czym jest zaspokojenie narcystyczne. Zachęcamy do poświęcenia kilku minut na lekturę naszego dzisiejszego artykułu, w którym zaprezentujemy Ci wszystko, co powinieneś wiedzieć na ten temat.

Zaspokojenie narcystyczne, czyli głównym celem narcyza jest jego dobre samopoczucie

Narcyz wykorzystuje swoje relacje międzyludzkie w pełni. A to oznacza, że zawsze otrzymuje od innych ludzi to, czego chcą. Nie dba przy tym zupełnie o to, jak się czuje ta druga osoba. Głównym celem narcyza jest jego dobre samopoczucie. Wszyscy inni ludzie są dla niego tylko narzędziem.

Zasadniczo narcyz nie dba o to, czy druga osoba w związku przechodzi właśnie jakiś trudny okres, czy też potrzebuje dla siebie swojej własnej przestrzeni. Narcyzi myślą tylko o zaspokojeniu własnych potrzeb, nawet jeśli oznacza to zlekceważenie potrzeb drugiej osoby. Tym właśnie jest zjawisko określane jako „zaspokojenie narcystyczne”.

Czym jest i na czym w praktyce polega zaspokojenie narcystyczne?

Zaspokojenie narcystyczne jest koncepcją psychoanalityczną po raz pierwszy wprowadzoną przez austriackiego psychoanalityka Otto Fenichela. Służyła mu ona do tego, by opisać rodzaj podziwu, wsparcia interpersonalnego lub sposobu podtrzymania czerpanego od osoby z otoczenia narcyza, która staje się niezbędna dla poprawy jego poczucia własnej wartości.

W tym sensie, zgodnie z definicją autora tej koncepcji, narcyzi potrzebują osoby, która stanie się dla nich swego rodzaju „zasobem”. Czyli źródłem tych wszystkich rzeczy, których sami nie mogą zdobyć na własną rękę. To źródło „zapasów” zamienia się w przedłużenie samych narcyzów lub, ujmując to w inny sposób, tej części ich osobowości, która wymaga wsparcia z zewnątrz.

Z tego powodu nie też ma granicy między „ja” narcyza a „ja” „zasobu”. To z kolei oznacza, że narcyz uważa, że ​​jego „zasób” musi się czuć, myśleć i zachowywać się tak samo jak on. Krótko mówiąc, dla narcyza jego „zasób” nie ma żadnej własnej tożsamości. Zamiast tego istnieje po to, by zadowolić narcyza stanowiąc dla niego właśnie zaspokojenie narcystyczne.

Narcyzi szukają nieustannie nowych zasobów, które pozwolą im podnieść ich wrodzone, niskie poczucie własnej wartości. Jednocześnie „zasoby” takie są idealnym wręcz sposobem na utrzymanie ich „ja” na odpowiednio wysokim poziomie.

Dlatego też narcyzi nieustannie potrzebują otuchy i wsparcia dla przedstawianego sobą obrazu. Muszą czuć się kimś wspaniałym, lepszym, o wyższym statusie społecznym, wyjątkowym i zasługującym na szczególne podejście i względy.

Ale tak naprawdę tą fasadą stoi niepewna osoba o niskim poczuciu własnej wartości. Zawsze potrzebuje ona drugiej osoby do nieustannego wspierania samej siebie.

Narcyzi chcą nieustannie widzieć reakcje innych ludzi

Prof. dr Mitja Back poczynił w artykule opublikowanym w Journal of Personality and Social Psychology bardzo interesujące spostrzeżenie. Jego zdaniem:

Innymi słowy, narcyzi prawdopodobnie pokażą swoją bardziej uroczą stronę, aby uzyskać to, czego chcą. A jeśli ludzie wokół nich nie zachowają się tak, jak się oni tego spodziewają, pokażą swoją „gorszą” stronę. Gdy w końcu dostaną to, czego sobie życzą, mogą z kolei zacząć zachowywać się jak ktoś zupełnie niezainteresowany, zdystansowany lub rozgniewany.

Ich zmiana nastawienia ma na celu wywołanie reakcji ten drugiej osoby. Chodzi tutaj o reakcję, która powoduje, że dana osoba zachowuje się dokładnie tak, jak tego oczekuje narcyz.

Na przykład jeśli narcyz umówi się z kimś na konkretny dzień, a druga osoba nie będzie mogła udać się na to spotkanie, narcyz zacznie zachowywać się w sposób bardzo zdystansowany, ponieważ nie dostał dokładnie tego, czego chciał od tej konkretnej osoby.

Zaspokojenie narcystyczne cechuje się właśnie tym, że własne potrzeby narcyza zawsze znacząco przewyższają potrzeby i możliwości innych ludzi.

Czy Ty też stałeś się obiektem zaspokojenia narcystycznego?

Czasami zaspokojenie narcystyczne cechuje się tym, że osoby będące „zasobami” nie są nawet świadome tego, co się wokół nich dzieje. Dlatego też jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś, kogo znasz, pada ofiarą narcyza, dobrze jest zadać sobie następujące pytania:

• Czy to naprawdę ważne, co czuję i myślę w związku z tą osobą?
• A czy potrzeby mojego partnera są większe niż moje?
• Czy ta druga osoba utrzymuje wobec mnie dystans lub się gniewa, gdy nie robię dokładnie tego, czego ode mnie oczekuje?

Może na podstawie zamieszczonych powyżej pytań dowiesz się, czy jesteś „zasobem” dla narcyza, czy też nie. Jeśli uważasz, że Twoje potrzeby nie są tak ważne, możliwe, że możesz zechcieć ustalić pewne granice z tą osobą. A następnie zacząć chronić się przed jakimkolwiek nadużyciem z jej strony. Nie zapominaj o tym, że Ty i Twoje potrzeby są tak samo ważne.