Wskazówki, które pomogą Ci działać mądrze

Mądrość składa się z wielu elementów. Filozofowie zajmowali się tą cechą od wieków. Co jednak możemy dziś powiedzieć o byciu mądrym?
Wskazówki, które pomogą Ci działać mądrze
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 18 stycznia, 2024

Aby działać mądrze, nie trzeba mieć wyjątkowo wysokiego ilorazu inteligencji (IQ). Z drugiej strony konieczne jest wykazanie się pewną skłonnością do zdrowego rozsądku i życzliwości. Jak powiedział Sokrates, mądrość zaczyna się od uznania własnej ignorancji i niemożliwości poznania absolutnego.

Gdybyś zadał sobie pytanie, jaka kompetencja psychologiczna pozwala lepiej reagować w kryzysowym, niepewnym i zmieniającym się świecie, dobrą odpowiedzią byłoby: mądre działanie. Tradycyjnie filozofia i religia były obszarami, na których można było zapuszczać się na ten teren. Jednak w ciągu ostatnich 20 lat psychologia również wykazała szczególne zainteresowanie tym tematem.

Uniwersytet w Illinois (USA) i w Klagenfurcie (Austria) zbadały mądre zachowania w życiu codziennym. Ich hipoteza robocza była taka, że mądre zachowanie jest szczególnie ważne w najtrudniejszych momentach. Dlatego warto zrozumieć, jak obudzić i rozwinąć to wspaniałe narzędzie mądrości.

„Ignorant mówi, mądry wątpi i zastanawia się”.

-Arystoteles-

jak mądrze działać
Mądrzy ludzie mają bardziej otwarte umysły i są zorientowani na dobro i zasady etyczne.

Jak działać mądrze?

Mądrość definiuje się jako zdolność do podejmowania rozsądnych decyzji. Jednocześnie pomaga nam ona pomagać innym. Dlatego zawiera w sobie nie tylko poczucie wydajności, ale także komponent, który odwołuje się do Twojej zdolności do inspirowania.

Zdaniem Glück i Weststrate (2022), autorów wspomnianych badań, mądre zachowanie cechuje:

  • Umiejętność rozwiązywania problemów w krótkim czasie. Polega na rozwiązywaniu trudności, zanim staną się znacznie większe.
  • Generowanie większego dobra (wspieranie i pomaganie przyjaciołom, rodzinie, znajomym, nieznajomym).
  • Umiejętność rozpoznania, co jest dobre w każdej sytuacji. Jednak czasami oznacza to uzyskanie mniejszego zysku.

Chociaż spędziliśmy wieki próbując zrozumieć mądrość z perspektywy duchowej, takiej jak buddyzm, teraz nadszedł czas, aby pójść trochę dalej. Psychologia oferuje dziś konkretne klucze do nauki mądrego postępowania. Są one następujące:

1. Reguluj swoje emocje

Nie możesz podjąć dobrej decyzji, kiedy ogarnia Cię złość lub frustracja. Po pierwsze, musisz zacząć cenić dobre zarządzanie i regulację emocjonalną. Zrozumienie każdego ze swoich odczuć, uczuć i emocji, aby móc wykorzystać je na swoją korzyść, a nie przeciwko sobie, jest podstawą mądrego zachowania.

2. Bądź spokojny i pogodny

Aby działać mądrze, musisz rozwinąć zrelaksowany temperament. Obserwowanie zamętu świata jest możliwe tylko wtedy, gdy przyjmuje się spokojną perspektywę. Zachowując spokój, będziesz w stanie zrozumieć przeciwne punkty widzenia i opinie. Nie ma nic ważniejszego w zrozumieniu innych niż wiedza o tym, co kryje się za każdym wydarzeniem i okolicznością.

Mądra osoba zawsze działa po przeanalizowaniu sytuacji i zrozumieniu każdej dynamiki, która kształtuje to wydarzenie. Można to zrobić tylko ze spokojnym i skoncentrowanym umysłem.

3. Eksploracyjny sposób myślenia

Każde wyzwanie ma więcej niż jedno rozwiązanie. Ogólnie rzecz biorąc, ludzie, którzy postępują mądrze, są miłośnikami wiedzy i uwielbiają się uczyć i odkrywać nowe możliwości. To wyjaśnia, dlaczego dla każdego wyzwania proponują różne rozwiązania.

„Mądry człowiek może zmienić zdanie, uparty nigdy”.

-Immanuel Kant-

4. Empatyczna troska

Aby postępować mądrze, musisz odłożyć na bok swoje osobiste interesy. Liczy się dobro wspólne. W końcu w równaniu życiowym są też inni i musisz nadać priorytet osiągnięciu szeroko zakrojonych i wspólnych korzyści. To odróżnia inteligentnych ludzi od mądrych.

Podczas gdy inteligentni ludzie skupiają się na osobistych korzyściach, ci mądrzy są bardzo empatyczni i wrażliwi na potrzeby innych.

5. Zachowanie etyczne

Mądrzy ludzie nie tylko podejmują dobre decyzje, ale też zawsze postępują etycznie. Co więcej, ich wartości są szlachetne i odmawiają oni przekroczenia jakiejkolwiek granicy w wątpliwym zachowaniu.

6. Umiejętności metapoznawcze

Mądrzy ludzie mają ogromny potencjał metapoznawczy. Oznacza to, że mają doskonałą samokontrolę, regulują własne uczenie się i wiedzą, jak planować i oceniać informacje. Z drugiej strony dużą wiedzę i zasoby poznawcze łączą z pokorą.

Osoby te są proste, otwarte i zawsze dostępne dla innych. Mają pełne nadziei nastawienie i są naprawdę zdeterminowane i inspirujące. Są również w stanie rozśmieszyć innych dzięki swojej pomysłowości i zażyłości. Mają naprawdę pozytywną mentalność połączoną z pokorą i głęboką wiedzą.

Człowiek, który chce działać mądrze
Aby działać mądrze, musimy odłożyć na bok egoizm i pomyśleć o dobru wspólnym.

7. Autorefleksja

Mądry umysł nie jest produktem prostego upływu czasu, ale także autorefleksji. Umiejętność docenienia każdego wydarzenia, zastanowienia się nad własnymi działaniami i decyzjami, pozwala na wykorzystanie własnego doświadczenia i bycie nauczycielem dla innych.

Analizując to, co się z Tobą dzieje, nie zapominasz, że wzloty i upadki, porażki i straty są częścią Twojego codziennego scenariusza, podobnie jak sukcesy lub zyski. To wydarzenia, które pozwalają gromadzić wiedzę.

Skarbnica mądrości wymaga rozwinięcia głębszej, bardziej wrażliwej i życzliwej świadomości tego, co nas otacza. Spróbuj więc zastosować powyższe wskazówki w praktyce.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Glück J, Weststrate NM. The Wisdom Researchers and the Elephant: An Integrative Model of Wise Behavior. Personality and Social Psychology Review. June 2022. doi:10.1177/10888683221094650

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.