Rozwiązywanie problemów: dlaczego zawsze robimy wszystko tak samo?

Czy zauważyłeś, jak często stosujesz te same rozwiązania problemów w kółko, nawet jeśli wyniki nie są skuteczne? Dlaczego to robimy? Co ważniejsze, jak możemy przestać to robić?

Problemy są jednym z największych źródeł niepokoju w życiu. Życie nie jest łatwe i trudności, które często się w nim pojawiają, dodatkowo je komplikują. Jest jeszcze gorzej, gdy te trudności przeradzają się w realne problemy. Jakie są zatem najlepsze sposoby na rozwiązywanie problemów? Czytaj dalej, aby się dowiedzieć!

Problemy zatrzymują i blokują naszą naturalną ewolucję, a także utrudniają rozwój. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy nie są rozwiązane. Ludzie ostatecznie uczą się z nimi funkcjonować, przez co całe ich życie obraca się wokół kontroli, jaką wywierają na nich wszystkie te sytuacje.

Kiedy trudności stale przeradzają się w problemy, świadczy to o tym, że jest to wynik wielokrotnych nieudanych prób ich rozwiązania. Te próby rozwiązywania problemów mogą również pogorszyć sytuację, ponieważ ostatecznie same stają się problemem. Im bardziej próbujesz je rozwiązać, tym bardziej doświadczasz tego samego efektu końcowego. W konsekwencji, tym bardziej zakorzeniony w Twoim życiu staje się problem.

Rozwiązywanie problemów: co robić?

Próby rozwiązania problemów to szereg działań i interakcji, dzięki którym masz nadzieję pokonać napotkane trudności. Działania te są typowymi mechanizmami, do których ucieka się człowiek w obliczu skomplikowanych sytuacji.

Ogólnie rzecz biorąc, ludzie nie wykorzystują swojej kreatywności podczas rozwiązywania problemów. Posiadane przez nas ramy pojęciowe, które rządzą się racjonalną logiką (a jest wiele sytuacji, w których logika jest nieskuteczna), mają bardzo wąski repertuar. Nie różnią się one zbytnio pod względem jakościowym.

Jednak jako istota ludzka masz tendencję do robienia więcej w sferze ilościowej. Często robisz w kółko te same rzeczy, nawet jeśli rezultaty nie przynoszą pożądanego efektu i kończą się niepowodzeniem. Oto kilka przykładów:

• Mimo, że dziecko ciągle ma problemy z nauką, rodzice wciąż korzystają z pomocy prywatnych nauczycieli. Uzyskują tylko niewielką poprawę.
• Córka nie chce jeść, a matka wciąż na nią naciska, podając te same posiłki. Służy to tylko wytworzeniu większej niechęci do jedzenia.
• Szef, który ciągle upomina pracownika za nieefektywność. W rezultacie dochodzi do większego napięcia, które tylko zwiększa wspomnianą nieefektywność.
• Rodzice, którzy krzyczą na swoje dziecko, każąc mu przestać krzyczeć.

Jak widać, te próby rozwiązania problemów to raczej samospełniające się przepowiednie. Ludzie spędzają tak dużo czasu i wysiłku, próbując uniknąć danej sytuacji, że w końcu pomagają jej się rozwijać.

Dlaczego ludzie robią w kółko te same rzeczy?

Czy nadal stosujesz te same formuły, mimo ich nieskuteczności? Dlaczego wciąż próbujesz rozwiązać problem w ten sam sposób, mimo że osiągasz tylko przeciwieństwo tego, czego chciałeś?

Odpowiedzi na te pytania znajdują się w Twoim umyśle i w sposobie, w jaki przetwarzasz informacje. Procesy i mechanizmy, z których często będziesz korzystać, to:

• Poszukiwanie przyczyn. Twoje myślenie opiera się na liniowej logice oraz przyczynie i skutku. Oznacza to, że za każdym razem, gdy widzisz wynik, próbujesz wyjaśnić powód, dla którego tak się dzieje.
• Zasada wyjaśniająca. Tendencja do wyjaśniania rzeczy, które robisz w jednokierunkowy i uproszczony sposób.
• Metoda analityczna. Rozbijasz rzeczy na części, analizujesz każdą z nich i łączysz je wszystkie ponownie w nadziei zrozumienia całego obrazu.
• Myślenie binarne. To oscylowanie liniowo pomiędzy biegunami (czarne/białe, wysokie/niskie, zamknięte/otwarte).
• Logika matematyczna. Często stosujesz logikę dedukcyjną, aby rozwiązać problemy emocjonalne.
• Obiektywną rzeczywistość. Aby za wszelką cenę podtrzymać poszukiwanie i wiarę w absolutną rzeczywistość, której nie można faktycznie zobaczyć, ale którą można obiektywnie zaobserwować.
• Poszukiwanie prawdy absolutnej. Zrozumienie, że istnieje tylko jedna prawda i że musi zostać ujawniona, gdy rozwiążesz problem.
• Wgląd. Przekonanie, że odkrycie rzeczywistości zewnętrznej, prawdy absolutnej oraz jej wyjaśnienie i zrozumienie jest kluczem do rozwiązania problemu.
• Bezwładność poznawcza. Tendencja do stosowania powtarzających się wzorców myślowych i stereotypizacji procesów poznawczych typu efekt domina.

Te składniki umożliwiają podejście do problemów, ich analizę i zastosowanie formuł do ich rozwiązania.

Stosowanie zapamiętanych rozwiązań

Ogólnie rzecz biorąc, głównie będziesz stosować zapamiętane rozwiązania i powtarzać je raz za razem, wybierając powtarzające się schematy. Ta sztywność schematów umysłowych kształtuje modele poznawcze człowieka. Jesteś więźniem tych modeli, o ile nie jesteś w stanie ćwiczyć kreatywności i wykraczać poza granice swoich mentalnych granic.

Lewa, racjonalna i logiczna półkula to ta, która dominuje, gdy analizujesz sytuację, aby znaleźć prawdopodobne rozwiązanie. Z drugiej strony prawa półkula jest bardziej kreatywna i emocjonalna, a Twój mózg automatycznie zwraca się do niej dokładnie wtedy, kiedy najbardziej jej potrzebujesz.

Myśleć poza szablonowo

Problem ten jest wyraźnie przedstawiony pośród problemów logicznych, takich jak ten poniżej (test dziewięciu kropek). Jest to prosty problem, którego trudno się nauczyć, ale jest to wyraźny przykład nieudanych prób rozwiązania problemów.

Masz przed sobą dziewięć kropek, jak pokazano w poniższym przykładzie, i musisz połączyć je wszystkie bez podnoszenia ołówka i za pomocą tylko czterech prostych linii.

Problem z dziewięcioma kropkami

Kiedy analizujesz powyższą figurę i patrzysz na wzór i dziewięć kropek, nie możesz nie dostrzec kwadratu. Wynika to z prawa bliskości Gestalta, które mówi, że następstwo punktów tworzy linię prostą.

W pewnym sensie jesteś uwięziony w tej siatce. Wszelkie próby rozwiązania problemu ograniczają się do obwodu kwadratu, a nie przedstawionych punktów.

Aby rozwiązać ten problem, musisz wyjść poza iluzję kwadratu obwodowego, bo dokładnie tym jest: iluzją. Linie, które musisz narysować, aby rozwiązać problem, muszą wykraczać poza granice wyimaginowanego kwadratu.

Kwadrat, który widzisz, to nie tylko kwadrat, ale także metafora Twojego własnego „kwadratowego” sposobu widzenia rzeczy; to sztywne idee, które nie pozwalają Ci odejść od normalnych metod przetwarzania informacji.

Potrzeba kreatywności

Wyjście poza „mentalny kwadrat” wymaga kreatywności. W tym przypadku przydatna jest teoria dwóch półkul. Kwadrat reprezentuje Twoją lewą półkulę, racjonalną część matematyczną. Jednak prawa półkula (reprezentowana przez linie wychodzące poza obwód kwadratu) jest bardziej emocjonalna. Ta strona pomoże Ci znaleźć kreatywne rozwiązanie.

Twój mózg systematyzuje nie tylko treści, ale także procesy czy sposoby przetwarzania informacji. Jednak Twój mózg jest tak wypełniony racjonalną logiką, że nieustannie stosuje znane formuły do Twoich problemów i nie bierze pod uwagę, że ludzkimi problemami rządzą głównie emocje.

Prawdą jest, że ludzie są „tworami nawyków” i wszyscy stosujemy te same formuły, mimo że zawsze uzyskujemy wyniki odwrotne do tych, których chcemy. Wtedy i tak mamy tendencję do kwestionowania wyników, a nie zasad, które nas do nich doprowadziły.

Kiedy eksperci zbadali powody, dla których jako ludzie staramy się stale rozwiązywać problemy w ten sam sposób i usystematyzować nasze operacje umysłowe, odkryli, że ten sposób działania zapewnia nam jakąś formę chwilowej ulgi.

Twoje otoczenie ma na Ciebie wpływ

Oto przykład. Kobieta jest przygnębiona i próbuje zrozumieć przyczynę swojego smutku. Wygląda na zewnątrz, widzi szary deszczowy dzień i bezpośrednio przypisuje to przyczynie swojego nastroju. Jasne jest, że to w żaden sposób nie poprawia jej stanu umysłu, ale „obwinianie” deszczowego dnia za jej smutek, daje jej chwilowy spokój umysłu.

Wiele metod jest skazanych na niepowodzenie

Próby rozwiązania problemów nie zawsze odnoszą się do osobistych inicjatyw. Kiedy człowiek nie rozwiązuje swoich problemów, po latach usystematyzowania tego samego procesu staje się coraz bardziej bezbronny i bardziej uzależniony od swojego najbliższego otoczenia. Będzie polegać na tych elementach, aby znaleźć odpowiedzi, które mogą pomóc mu ulepszyć proces i znaleźć inne rozwiązania.

Wśród wszystkich nieudanych prób są próby osobiste, które dana osoba stosuje raz za razem w poszukiwaniu rozwiązania. Wśród tych prób można znaleźć między innymi osobiste „mantry”, takie jak: „Mnie się to nie przydarzy, mnie się to nie przydarzy” czy „ Proszę, oby się udało; proszę, oby się udało”.

Oprócz tych osobistych prób, istnieją również profesjonalne próby, w których ludzie proszą różnych ekspertów o pomoc w znalezieniu rozwiązania.

Wreszcie osoby, które są najbliżej Ciebie (sąsiedzi, przyjaciele, rodzina) również starają się pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy. Często starają się udzielić Ci „pomocnych” rad, które okazują się zupełnie bezużyteczne. Będą starali się motywować i zachęcać Cię do dalszego działania, ale metody, które stosują, są całkowicie nieskuteczne. Być może też po prostu kierują się tym, co widzą wokół Ciebie (nie stosują myślenia nieszablonowego).

Rozwiązywanie problemów: możesz to zrobić!

Wielu z nich będzie Cię dopingować, mówiąc takie rzeczy jak „Uda Ci się!” Jednak oprócz tego, że nie znajdziesz rozwiązania swojego problemu, poczujesz się uwięziony między własnym umysłem domagającym się, aby wszystko poszło dobrze i osobami wokół Ciebie mówiącymi „Dasz radę”. Taka sytuacja tylko wywoła u Ciebie większy niepokój, a to nie pomoże Ci rozwiązać problemów.

Jeśli nadal będziesz tak robić, niewiele osiągniesz, jeśli chodzi o rozwiązanie kłopotliwych sytuacji. Przedstawimy małą analogię do piłki nożnej, aby wyjaśnić, co mamy na myśli. Wyobraź sobie, że jesteś w trakcie meczu. Czujesz, że przegrasz. Wszyscy gracze tylko biegają wokół w desperackiej próbie zdobycia piłki. Jest to jednak całkowicie negatywny sposób rozwiązywania problemów. Co więc możesz zrobić?

Zalecamy następujące czynności: kontroluj piłkę swoją nogą, przytrzymaj ją, kontroluj, zatrzymaj się i podnieś głowę, aby zobaczyć, w jakim kierunku chcesz iść. Możesz zdecydować się podać piłkę komuś, kto jest w stanie zrobić coś więcej lub możesz sam zdecydować się strzał do bramki. Każda opcja jest dobra, o ile nie podążasz za tymi nieskutecznymi.