Umysł dziecka - co znajduje się w jego wnętrzu?

Nowe badania opublikowane na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci przełamują wszystkie mity, które mieliśmy do tej pory na temat dziecięcej psychiki. W dzisiejszym artykule opowiemy Ci o najbardziej wybitnych odkryciach, w tym o kilku interesujących faktach dotyczących tego, jak naprawdę funkcjonuje umysł dziecka.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Umysł dziecka został opisany na wiele sposobów w całej historii. Obecnie wiemy o nim o więcej dzięki postępowi technologicznemu, który umożliwił nam nowe badania naukowe. Czy czytając te słowa zacząłeś zastanawiać się już, jaki jest naprawdę umysł dziecka?

Czy jest on tym samym, co psychika dorosłego lub też starszego dziecka? Co zaskakujące, jest to dość fascynujący temat, który naukowcy niedawno zaczęli badać niezwykle intensywnie.

Różni autorzy w całej historii ludzkości uważali, że dzieci są jedynie miniaturowymi dorosłymi i nie różnią się od nich w znaczący sposób. W rzeczywistości przeglądając historyczne publikacje, znajdziesz kilka naprawdę niecodziennych pomysłów i koncepcji.

Na przykład Kartezjusz uważał, że dzieci są uwięzione w teraźniejszości. Z kolei William James argumentował, że świat dziecka jest po prostu „bzyczącym zamieszaniem”.

Wraz z upływem czasu i po wielu nowych teoriach filozoficznych, psychologicznych i biologicznych nasza wiedza i refleksja stają się coraz bardziej dokładne i głębokie. Dlatego właśnie w tym artykule postaramy się lepiej zrozumieć, jak działa umysł dziecka. Ponadto przeanalizujemy, dlaczego i jak różni się od umysłu osoby dorosłej.

Umysł dziecka zdaniem neurobiologii

Nowe badania opublikowane na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci przełamują wszystkie mity, które mieliśmy do tej pory na temat dziecięcej psychiki. W dzisiejszym artykule opowiemy Ci o najbardziej wybitnych odkryciach, w tym o kilku interesujących faktach dotyczących tego, jak naprawdę funkcjonuje umysł dziecka.

Obecna neuronauka dysponuje szeregiem środków, które pozwalają nam uwypuklić lub wykluczyć wcześniejsze hipotezy. Wiemy także, że dzieci są w stanie przetwarzać informacje w krótkim czasie za pomocą technik mierzących ich aktywność mózgu. Dzięki temu wiemy, że mają one moc uchwycenia różnych wrażeń i nadania im określonego znaczenia.

W ten sposób dzieci mogą wykryć niezwykłe bodźce, nawet jeśli nie koncentrują się na czymś konkretnym. To wspaniały i niezbędny sposób do nauki mnóstwa nowych rzeczy. Ponadto brak uprzedzeń prowadzi do uzyskania większego kreatywnego potencjału, który dzieci potrafią w znakomity sposób wykorzystać.

W rzeczywistości wiemy na przykład o tym, że mózg dziecka ma znacznie więcej neuronów niż mózg osoby dorosłej. W miarę rozwoju i dorastania zachodzi w tym organie proces zwany przycinaniem neuronów, eliminujący połączenia i neurony, które nie są dla nas przydatne.

Po przeanalizowaniu połączeń regionów kory mózgowej dziecka naukowcy odkryli, że mają one lepsze połączenia niż w przypadku mózgu osoby dorosłej. Szczególnie w regionach poświęconych funkcjom wykonawczym.

Jest to raczej fascynujące odkrycie, ponieważ może to być dokładnie jedno ze zjawisk odpowiedzialnych za to, że ludzie mogą się tak wiele nauczyć na wczesnych etapach życia. Jeśli to prawda, wówczas nasze wewnętrzne „okablowanie” mózgu byłoby elementem ułatwiającym ten proces.

Analogicznie rzecz ujmując neuroprzekaźniki są również ważne w mózgu dziecka, podobnie jak w tym samym organie osoby w dorosłym wieku. W związku z tym ich szczególna metoda uwalniania sprawiłaby, że dzieci byłyby mniej selektywne w przypadku konieczności filtrowania różnych nowych bodźców.

Mity, których „bohaterem” jest umysł dziecka

David Chamberlain, kalifornijski psycholog, spędził większość swojego życia badając umysł dziecka. Efektem jego pracy jest książka zatytułowana „Umysł Twojego noworodka” (oryg. The Mind of Your Newborn Baby). Autor podkreśla w niej najważniejsze mity związane z umysłem dziecka. Oto kilka najważniejszych z nich:

• Niemowlęta czują. To może wydawać się oczywiste, że tak, ale kilka lat temu niektórzy naukowcy nadal wierzyli, że tak nie jest. W rzeczywistości sporo ludzi nawet uważało, że znieczulenie nie było dla dzieci czymś koniecznym! Niemowlęta w rzeczywistości czują tak samo jak dorośli ludzie i robią to między innymi dzięki swojemu dobrze rozwiniętemu centralnemu układowi nerwowemu.
• „Mózg dziecka jest słabo rozwinięty”. Dzięki badaniom wiemy, że tak nie jest. W rzeczywistości mają one o wiele więcej neuronów niż większość dorosłych mózgów.
• Niemowlęta nie są w stanie myśleć. Oczywiście, że myślą, chociaż robią to inaczej niż nieco starsze dzieci, nie mówiąc już nawet o osobach dorosłych.
• Noworodek nie potrzebuje swojej matki. To nieprawda. Potrzebuje jej, ponieważ ona jest dla niego jedyną osobą, do której czuje się on przywiązany. Nie tylko jako odniesienie, ale jako źródło miłości.

Psychologia okołoporodowa pokazała nam znaczenie relacji dziecka dla jego przyszłego rozwoju. Tymczasem behawioryzm koncentruje się na tym, jak działają nawyki i zmysły. Zatem dzięki tym i innym podejściom wiemy teraz, że umysł dziecka ma wiele różnych funkcji, o których istnieniu ludzie nie wiedzieli jeszcze w niedalekiej przeszłości.

Umysł Twojego noworodka

Niemowlęta zmieniają się szybko w miarę tego, jak dorastają. Doceniamy niektóre zmiany, a inne pozostają niezauważone, ponieważ są subtelne lub występują w umyśle dziecka.

Na przykład dziecko w wieku poniżej dwóch lat uczy się manipulować przedmiotami opierając się głównie na zmysłach. Ponadto może rozpocząć tworzenie myślowej mapy najbliższej okolicy, mieć większy dostęp do języka i zacząć tworzyć relacje przywiązania z rodzicami.

Zatem umysł dziecka w tym wieku nie będzie taki sam, jak umysł chłopca mającego trzy lata. Ale dlaczego tak jest? Tak się bowiem składa, że ​umysł dziecka nieustannie się zmienia, gdy wchodzi w interakcje ze środowiskiem. W ten sposób tworzone są w mózgu nowe połączenia i odrzucane te, które nie okazują się być skuteczne. Proces ten trwa przez cały etap rozwoju.

Następnie naukowcy opracowali nawet miesięczne różnice w rozwoju na poziomie mózgu. Zwykle zależy to od czynników biologicznych każdego dziecka i stopnia interakcji ze środowiskiem. Zatem każdy kamień milowy działa na rzecz rozwoju Twojej pociechy.

Na przykład, według Any Maríi Caballero, autorki książki „Nauczyciele uczą się sposobu w jaki dzieci poznają arboretum” (oryg. Teachers Learn How Kids Experience the Arboretum), pełzanie sprzyja integracji ciałka modzelowatego, struktury łączącej obie półkule.

W rezultacie umysł dziecka tworzy skrzyżowany wzór, układ przedsionkowy i proprioceptywny, konwergencję wzrokową i skupienie wzroku, zmysł dotyku, późniejszą lateralizację i umiejętność pisania w przyszłości.

Krótko mówiąc, umysł dziecka jest naprawdę fascynujący, ponieważ nawiązuje nowe połączenia po każdym kolejnym doświadczeniu edukacyjnym. Jeden z tych aspektów potrzebuje drugiego, aby usprawnić optymalny rozwój, a ponieważ nie ma w nim uprzedzeń, dziecko nadal ma cudownie twórczą zdolność.

Pozostaje jednak jeszcze wciąż wiele zagadek i jeszcze więcej pytań, których nawet jeszcze nie zdołaliśmy sformułować.