Styl przywiązania - jak wpływa na proces wychowawczy?

Twój styl przywiązania a wychowywanie dzieci - czy jest między nimi jakiś związek?

Napisane i zweryfikowane przez pielęgniarka Berta Escobosa.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Bycie rodzicem nie jest łatwym zadaniem. Musimy zwracać uwagę na wiele czynników, które wpływają na wychowanie dzieci. Ale co dzieje się z tymi czynnikami, których nie możemy kontrolować? Te, które są nieodłączną częścią nas i wpływają na więź między rodzicami a dziećmi? Jaki wpływ ma styl przywiązania na proces rodzicielstwa i atmosferę w rodzinie?

Rodzimy się w społeczeństwie i potrzebujemy siebie nawzajem. Jak ćmy przyciągane przez światło, potrzebujemy emocjonalnych, stabilnych i intensywnych więzi. Dlatego jesteśmy uważani za istoty biopsychospołeczne, a interakcja społeczna jest istotnym czynnikiem rozwoju poznawczego i emocjonalnego. Styl przywiązania należy więc do naszych podstawowych modeli zachowań.

Dzięki badaczom takim jak John Bowbly, Peter Fonagy, Mary Ainsworth, jesteśmy dziś świadomi znaczenia przywiązania w naszym rozwoju. Na przykład wiemy, że duże znaczenie ma styl przywiązania, przyjęty przez każdego z nas jeszcze w dzieciństwie. Przedstawia on niepowtarzalną cechę, model wewnętrzny lub relacyjną mapę relacji, która prowadzi nas przez całe życie.

Można go wręcz uznać za gwiazdę, która prowadzi nas podczas całej emocjonalnej podróży naszego życia. I w wielu przypadkach, warunkuje typ relacji, których będziemy szukać, będziemy tworzyć i utrzymywać.

Ale to nie jedyne odkrycie. Dzięki wytrwałości w takich badaniach i intensywnym poszukiwaniem bardziej konsekwentnej konstrukcji teoretycznej pola emocjonalnego można było pójść o krok dalej.

W efekcie potwierdzono, że konfigurujące nas mapy relacyjne formują się na przestrzeni czasu pod wpływem przeżytych doświadczeń lub nowych modeli przywiązania. Na podstawie tej definicji zaczęto mówić o modelu przywiązania dorosłych. Nazwano to teorią przywiązania.

Styl przywiązania dorosłych i jego typy?

Według Bartholomew, kanadyjskiego psychologa, modele przywiązania dorosłych do dziecka polaryzują między negatywnymi a pozytywnymi. W tej klasyfikacji, negatywne modele przywiązania to te, które opierają się przekonaniu, że druga osoba nas odrzuca. W tym modelu obserwujemy zachowanie dystansu lub brak troski o nas.

Przeciwnie, pozytywne modele przywiązania opierają się na przekonaniu, że druga osoba okazuje się dostępna i troskliwa. Z tej klasyfikacji wynikają różne kombinacje przywiązania dorosłych:

• Bezpieczny styl przywiązania. Osoba taka wypracuje pozytywne wyobrażenie o sobie i innych. Jest to związane z niskim poziomem lęku i niskim poziomem unikania. Taka postawa ułatwia kontakt i intymność z innymi osobami.
• Styl przywiązania unikający. Taka osoba rozwija pozytywne wyobrażenie o sobie, ale negatywne w stosunku do innych. Charakteryzuje się niskim poziomem lęku, ale wysokim stopniem unikania.
• Ambiwalentny styl przywiązania. W tym modelu osoba rozwija negatywne wyobrażenie o sobie (koncepcja siebie) i pozytywne wobec innych. W efekcie przejawia wysoki poziom lęku i niski stopień unikania.
• Lękowy styl przywiązania. Taka osoba rozwija negatywne wyobrażenia zarówno o sobie jak i o innych. Pociąga to za sobą wysoki poziom lęku, a także wysoki poziom unikania.

Bezpieczny styl przywiązania i jego wpływ na rodzicielstwo i klimat rodzinny

Jak już powiedzieliśmy, przywiązanie wpływa bezpośrednio na nasz sposób nawiązywania relacji.  Nie dziwi więc fakt, że styl przywiązania wpływa nie tylko na nasz związek, ale także na relacje z dziećmi i atmosferę rodzinną.

Badania wykazują, jak reagują matki z bezpiecznym stylem przywiązania na wyrażanie i przeżywanie pozytywnych i negatywnych doświadczeń. Pomagają dziecku podczas takiego emocjonalnego przeżycia a także jego werbalizowaniu.

Jest to bez wątpienia korzystny punkt rozwoju emocjonalnego przyszłej osoby dorosłej. Ułatwia bowiem identyfikację i zarządzanie emocjami w przyszłości, a także samokontrolę.

Dlatego, w takiej sytuacji potwierdza się zasada proporcjonalności. Wrażliwa postawa matki i wytworzenie bezpiecznego stylu przywiązania tworzy również podstawę dobrego rozwoju emocjonalnego.

Ale w czym nam pomaga ta inteligencja emocjonalna? Cóż, sytuacji, w których na wspiera, jest wiele i są bardzo ważne. Przede wszystkim pozwala nam utrzymać poziom stresu pod kontrolą. Ułatwia też interpretację emocji, w tym również akceptację emocji negatywnych i wzmacnianie pozytywnych.

W rezultacie bezpieczny styl przywiązania, zarówno ojcowskiego, jak i macierzyńskiego, umożliwia elastyczny i spójny klimat rodzinny. Takie podejście pomaga całej rodzinie dostosować się do struktur rodzicielskich. Ułatwia jej również rozwiązywanie konfliktów i stwarza korzystne bazy dla zażyłości.

Niepewne i lękowe przywiązanie i jego wpływ na rodzicielstwo i klimat rodzinny

Z drugiej strony unikający lub niepewny styl przywiązania jest w wielu przypadkach prawdziwym obciążeniem dla osoby dorosłej. Będzie jej ciężko, jeśli rozpoczęła swoje relacje z innymi opierając się na tych negatywnych zasadach.

Ludzie z niepewnym i / lub lękliwym stylem przywiązania utrzymują ukryte pragnienie intymności. Jednak zły obraz siebie i / lub innych, generuje zbyt dużą nieufność, strach i sztywność, aby pozwolić na rozwój tego związku.

Ludzie z tym stylem przywiązania, bez żadnych złych intencji, odczuwają ambiwalentny stosunek do swoich dzieci, odczuwając na przemian pragnienie i dyskomfort. Może to prowadzić do złego samopoczucia z powodu niemożności odczuwania wolności i naturalności na poziomie emocjonalnym. Jednocześnie zwiększa się niepokój i lęk wywołany przez to wewnętrznie sprzeczne podwójne przesłanie.

Tak więc klimat rodzinny tworzony przez rodziców o tym stylu przywiązania jest mało spójny. Charakteryzuje się niskim poziomem ekspresji emocjonalnej, słabą organizacją, większą kontrolą i możliwością częstych konfliktów.

Wynika to z tego, że niepewne i / lub lękowe przywiązanie dorosłych jest przeszkodą na ścieżce rozwoju inteligencji emocjonalnej. Prowokuje również, że takie czynniki, jak nadopiekuńczość i niski poziom troski zakradają się do tego rodzaju rodzin.

Podsumowując, odkrycie terminu przywiązania i jego stylów pozwala nam być bardziej świadomymi tego, co przekazujemy młodszym pokoleniom. I ma to ogromne znaczenie. Dziedziczenie stylu przywiązania naszych rodziców jest bowiem czynnikiem wyraźnie wpływającym na wychowywanie dzieci. A w wielu przypadkach także na ich przyszłość.

Pamiętajmy więc: bezpieczny styl przywiązania jest jednym z najlepszych darów, jakie możemy dać pokoleniom, które się rodzą.