Terapia poznawczo-behawioralna opiera się na związku między myślą, emocjami i zachowaniem w celu rozwiązania różnych problemów psychologicznych. W tym artykule zagłębiamy się w jej główne idee zwracając szczególną uwagę na punkty, które odróżniają ją od innych prądów.
Przez lata psychologia stosowała różne podejścia do zrozumienia funkcjonowania człowieka. Każde z nich ma własne podejście teoretyczne i praktyczne zastosowania. Ponad trzy dekady temu terapia poznawczo-behawioralna stała się terapią, która każdego dnia udowadnia swoją skuteczność.
Udało się ją zastosować, z bardzo dobrymi wynikami, w przypadku bardzo różnych problemów. Ale jest to również bardzo wydajna i elastyczna opcja. Prowadzi do znaczących zmian w bardzo krótkim czasie. Pozwala nam pracować z wieloma technikami na raz, co daje nam dużą elastyczność w dostosowaniu się do konkretnego problemu i osoby.
Terapia poznawczo-behawioralna – podstawy
W zależności od epoki dominowały różne prądy psychologiczne i pojawiały się liczne alternatywy z różnymi podejściami.
Dwa z nich (behawioryzm i kognitywizm) są źródłem terapii, którą dzisiaj przedstawiamy. Dlatego najpierw musimy zrozumieć na czym polegają.
Behawioryzm
Behawioryzm koncentruje swoje zainteresowanie na widocznych zachowaniach. Przedmiotem badań są tylko zachowania, które pokazuje jednostka i które można zaobserwować i zmierzyć.
Według tego podejścia zachowania są reakcjami na niektóre bodźce i zwiększają lub zmniejszają ich częstotliwość w zależności od konsekwencji. Dlatego możemy modyfikować zachowanie osoby zmieniając stosunek między bodźcem, reakcją i konsekwencją.
Na przykład: osoba bojąca się psów skojarzyła psy i strach, dlatego ucieka, kiedy widzi to zwierzę. Jeśli uda nam się zniszczyć to skojarzenie psy przestaną być bodźcem awersyjnym, a dana osoba przestanie uciekać. Dlatego jeśli chcemy, aby dziecko częściej jadło warzywa powinniśmy nagradzać go za każdym razem, gdy to robi.
Kognitywistyka
To psychologiczne podejście koncentruje się na badaniu poznania, czyli myśli lub procesów umysłowych. Próbuje zrozumieć proces, jaki następuje w umyśle człowieka po otrzymaniu informacji: w jaki sposób je przetwarza i jak je interpretuje.
Podstawą kognitywistyki jest to, że nie postrzegamy rzeczywistości taką, jaka jest, ale taką, jak ją widzimy. Każdy z nas nadaje odmienne znaczenie rzeczywistości, którą postrzega.
Na przykład: dzwonisz do przyjaciela, a on nie odpowiada. Możesz pomyśleć, że nie usłyszał telefonu. Ale możesz też zinterpretować, że nie chce z Tobą rozmawiać, ponieważ tak naprawdę Cię nie lubi. Rzeczywistość jest taka sama, ale proces wewnętrzny jest zupełnie inny.
Terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna oznacza zatem połączenie dwóch poprzednich prądów związanych z myślami i zachowaniem. Podtrzymuje, że istnieje nieodłączny związek między myślą, emocjami i zachowaniem oraz że zmiany w którymś z tych składników będzie miała konsekwencje dla innych.
W ten sposób wykorzystuje bardzo różnorodne techniki mające na celu modyfikację jednego z trzech elementów, wiedząc, że w ten sposób wpłynie na całokształt istoty ludzkiej. Na przykład:
- Restrukturyzacja poznawcza to technika polegająca na pomaganiu osobie w modyfikowaniu jej przekonań lub myśli. W tym celu zachęca się pacjenta do oceny prawdziwości swoich myśli i do poszukiwania bardziej odpowiednich alternatyw. Gdy dana osoba zmienia sposób interpretowania rzeczywistości zmienia też sposób, w jaki czuje i działa.
- Ekspozycja jest techniką mającą na celu zmianę zachowania. Zachęca się pacjenta do zaprzestania unikania i ucieczki przed tym, czego się obawia i stawienia temu czoła. Zmieniając swoje zachowanie i mierząc się z przerażającą sytuacją sprawdź zda sobie sprawę, że jest ona nieszkodliwa i natychmiast zmieni swoje przekonania i emocje z nią związane.
- Techniki relaksacyjne koncentrują się na modyfikowaniu emocji. W szczególności pomagają osobie regulować swoje emocje i poziom aktywacji. Jeśli Twoje emocje się zmienią Twoje myśli przestaną być tak negatywne. A Twoje zachowanie przestanie polegać na ucieczce. Spróbujesz za to stawić czoła problemom.
Terapia poznawczo-behawioralna jest bardzo kompletnym, elastycznym i skutecznym podejściem. Może pomagać osiągnąć bardzo ważne ulepszenia w krótkim czasie i w przypadku wielu różnych zaburzeń i stanów. Ponadto jest to orientacja psychologiczna, której skuteczność udowodniono za pomocą różnych eksperymentów. Jeśli jednak chcesz udać się na terapię wskazane jest wcześniejsze doinformowanie się o dostępnych alternatywach i wybranie podejścia, z którym najbardziej się utożsamiany.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
Fernández, M. Á. R., García, M. I. D., & Crespo, A. V. (2012). Manual de técnicas de intervención cognitivo conductuales. Desclée de Brouwer.
Yela, M. (1996). La evolución del conductismo. Psicothema, 8(Sup), 165-186.