Strach przed chorobą - coraz powszechniejszy problem
Strach przed zarażeniem się, obsesja ciągłego sprawdzania objawów w internecie w celu autodiagnozy… Strach przed chorobą to coraz częstszy problem. Wiele osób poważnie cierpi z jego powodu.
Zapewne do głowy przychodzi od razu klasyczna hipochondria. Termin ten jednak wyszedł oficjalnie z użycia w piątej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z 2013 roku (DSM-5).
Warto również zwrócić uwagę na dwa fakty. Nie jest łatwo żyć w ciągłym strachu przed chorobą. Powoduje to złe samopoczucie oraz lęk i utrudnia zaangażowanie się w sprawy osobiste i zawodowe. Dodatkowo potęguje to cierpienie. Trudno jednak zdiagnozować tę psychiczną dolegliwość.
Lekarze pierwszego kontaktu zwykle koncentrują się na objawach i wykonywaniu badań pod kątem konkretnych chorób. Rzadko kiedy biorą oni pod uwagę możliwość występowania zaburzeń psychicznych u pacjenta. Przeanalizujmy ten temat.
Strach przed chorobą: objawy, przyczyny, leczenie
Strach przed chorobą prowadzi zwykle do dwóch typów zachowań. W pierwszej opcji dotknięta nim osoba udaje się do lekarza i uparcie poszukuje diagnozy swojego stanu. Możliwe jednak, że pacjent przekonany o dużej ilości objawów nie prosi o pomoc, gdyż zbytnio się boi.
“A co, jeśli to coś poważnego? A co, jeśli nie ma na to leku?”. Jak widać, w takim stanie wpada się w spiralę strachu. Jest on zwykle chroniczny i potrafi trwać od dzieciństwa do końca życia.
Gdy osoby cierpiące na tego typu zaburzenie nie otrzymają pomocy, czują się ograniczone i skoncentrowane jedynie na własnym ciele oraz poszukiwaniu objawów chorób, które następnie próbują przyporządkować do opisów znalezionych w internecie.
Nie mówimy tutaj o hipochondrii, gdyż ten pejoratywny termin został oficjalnie usunięty z podręczników diagnostycznych.
Jakie są objawy strachu przed chorobą?
Do niedawna osoby bojące się zachorowania nazywano hipochondrykami. Za tym zachowaniem stoi o wiele więcej: cierpienie emocjonalne, problemy z wykonywaniem codziennych czynności, pracą itp.
Według klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego diagnostyka wymaga rozważenia następujących kryteriów:
- Pacjent martwi się bez przerwy przez okres minimum 6 miesięcy. Obawia się zachorowania na dolegliwości natury fizycznej lub psychicznej.
- Każda dolegliwość powoduje lęk. Swędzenie skóry, ból brzucha, tik powieki, drapanie w gardle, kaszel…
- Strach występuje mimo że pacjent nie cierpi na żadne schorzenie. Badania nie wykazują żadnej dolegliwości.
- Pacjent często chodzi do lekarzy. Może też bać się wizyt lekarskich, co dodatkowo go dobija – myślę, że jestem chory i boję się, że lekarz to potwierdzi.
Przyczyny
Strach przed chorobą warunkowany jest wieloma czynnikami. Zwykle są to zaburzenia psychiczne i problemy ciągnące się od wielu lat. Badania takie jak to przeprowadzone przez indyjski uniwersytet Madhya Pradesh dały bardzo ciekawe wyniki.
- Duża część pacjentów chodzi do lekarza z powodu strachu przed chorobą.
- Około 18 % tych pacjentów ma w rodzinie przypadki tej samej dolegliwości.
- 32,1 % cierpiało z powodu nadużyć w dzieciństwie.
- 25 % cierpi na depresję.
- 23 % ma zaburzenia lękowe (fobie, niepokój..).
Innymi słowy, strach przed chorobą wiąże się z innymi problemami psychicznymi.
Leczenie
Czy strachowi przed chorobą można zaradzić? Owszem. Wymaga to jednak psychoterapii – zwykle poznawczo-behawioralnej. Umożliwia ona odsunięcie od siebie niezdrowych myśli, które intensyfikują cierpienie.
Wówczas pacjent stopniowo uczy się racjonalizować swoje myśli i proporcjonalnie na nie reagować – ze spokojem i bez strachu. Ważna jest także identyfikacja przyczyn tego zaburzenia (nadużycia w dzieciństwie, traumy…).
Uzupełniająco stosuje się leki uspokajające i antydepresyjne (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). To jednak kwestia decyzji lekarza. Najskuteczniejsza jest jednak psychoterapia.
