Strach przed chorobą - coraz powszechniejszy problem

Czy ciągle dopatrujesz się u siebie objawów choroby? Problem z sercem? Infekcja? Przebarwienia na skórze? Strach przed chorobą to coraz częstszy problem.
Strach przed chorobą - coraz powszechniejszy problem
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 08 listopada, 2022

Strach przed zarażeniem się, obsesja ciągłego sprawdzania objawów w internecie w celu autodiagnozy… Strach przed chorobą to coraz częstszy problem. Wiele osób poważnie cierpi z jego powodu.

Zapewne do głowy przychodzi od razu klasyczna hipochondria. Termin ten jednak wyszedł oficjalnie z użycia w piątej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z 2013 roku (DSM-5).

Warto również zwrócić uwagę na dwa fakty. Nie jest łatwo żyć w ciągłym strachu przed chorobą. Powoduje to złe samopoczucie oraz lęk i utrudnia zaangażowanie się w sprawy osobiste i zawodowe. Dodatkowo potęguje to cierpienie. Trudno jednak zdiagnozować tę psychiczną dolegliwość.

Lekarze pierwszego kontaktu zwykle koncentrują się na objawach i wykonywaniu badań pod kątem konkretnych chorób. Rzadko kiedy biorą oni pod uwagę możliwość występowania zaburzeń psychicznych u pacjenta. Przeanalizujmy ten temat.

Zaniepokojona kobieta

Strach przed chorobą: objawy, przyczyny, leczenie

Strach przed chorobą prowadzi zwykle do dwóch typów zachowań. W pierwszej opcji dotknięta nim osoba udaje się do lekarza i uparcie poszukuje diagnozy swojego stanu. Możliwe jednak, że pacjent przekonany o dużej ilości objawów nie prosi o pomoc, gdyż zbytnio się boi.

“A co, jeśli to coś poważnego? A co, jeśli nie ma na to leku?”. Jak widać, w takim stanie wpada się w spiralę strachu. Jest on zwykle chroniczny i potrafi trwać od dzieciństwa do końca życia.

Gdy osoby cierpiące na tego typu zaburzenie nie otrzymają pomocy, czują się ograniczone i skoncentrowane jedynie na własnym ciele oraz poszukiwaniu objawów chorób, które następnie próbują przyporządkować do opisów znalezionych w internecie.

Nie mówimy tutaj o hipochondrii, gdyż ten pejoratywny termin został oficjalnie usunięty z podręczników diagnostycznych.

Jakie są objawy strachu przed chorobą?

Do niedawna osoby bojące się zachorowania nazywano hipochondrykami. Za tym zachowaniem stoi o wiele więcej: cierpienie emocjonalne, problemy z wykonywaniem codziennych czynności, pracą itp.

Według klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego diagnostyka wymaga rozważenia następujących kryteriów:

  • Pacjent martwi się bez przerwy przez okres minimum 6 miesięcy. Obawia się zachorowania na dolegliwości natury fizycznej lub psychicznej.
  • Każda dolegliwość powoduje lęk. Swędzenie skóry, ból brzucha, tik powieki, drapanie w gardle, kaszel…
  • Strach występuje mimo że pacjent nie cierpi na żadne schorzenie. Badania nie wykazują żadnej dolegliwości.
  • Pacjent często chodzi do lekarzy. Może też bać się wizyt lekarskich, co dodatkowo go dobija – myślę, że jestem chory i boję się, że lekarz to potwierdzi.

Przyczyny

Strach przed chorobą warunkowany jest wieloma czynnikami. Zwykle są to zaburzenia psychiczne i problemy ciągnące się od wielu lat. Badania takie jak to przeprowadzone przez indyjski uniwersytet Madhya Pradesh dały bardzo ciekawe wyniki.

  • Duża część pacjentów chodzi do lekarza z powodu strachu przed chorobą.
  • Około 18 % tych pacjentów ma w rodzinie przypadki tej samej dolegliwości.
  • 32,1 % cierpiało z powodu nadużyć w dzieciństwie.
  • 25 % cierpi na depresję.
  • 23 % ma zaburzenia lękowe (fobie, niepokój..).

Innymi słowy, strach przed chorobą wiąże się z innymi problemami psychicznymi.

Zmartwiona kobieta

Leczenie

Czy strachowi przed chorobą można zaradzić? Owszem. Wymaga to jednak psychoterapii – zwykle poznawczo-behawioralnej. Umożliwia ona odsunięcie od siebie niezdrowych myśli, które intensyfikują cierpienie.

Wówczas pacjent stopniowo uczy się racjonalizować swoje myśli i proporcjonalnie na nie reagować – ze spokojem i bez strachu. Ważna jest także identyfikacja przyczyn tego zaburzenia (nadużycia w dzieciństwie, traumy…).

Uzupełniająco stosuje się leki uspokajające i antydepresyjne (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). To jednak kwestia decyzji lekarza. Najskuteczniejsza jest jednak psychoterapia.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • American Psychiatric Association (APA) 2013. Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales (DSM-5)
  • Pandey, S., Parikh, M., Brahmbhatt, M., & Vankar, G. K. (2017). Clinical study of illness anxiety disorder in medical outpatients. Archives of Psychiatry and Psychotherapy19(4), 32–41. https://doi.org/10.12740/APP/76932
  • Taylor S, Thordarson DS, Jang KL, Asmundson GJG. Genetic and environmental origins of health anxiety: a twin study.
    World Psychiatry. 2006; 5(1): 47–50
  • Scarella TM, Laferton JAC, Ahern DK, Fallon BA, Barsky A. The relationship of hypochondriasis to anxiety, depressive,
    and somatoform disorders. Psychosomatics. 2016; 57(2): 200–207.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.