Słabe więzi społeczne: powszechny problem dzisiejszego świata

Mówi się, że dziś relacje stają się coraz bardziej kruche. Ale jak zaakceptować fakt, że ktoś, kto dzisiaj wydaje się być jednym z Twoich najlepszych przyjaciół, jutro może nie chcieć nic o Tobie wiedzieć? Dowiedz się więcej na ten temat.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 18 stycznia, 2024

Wszyscy powinniśmy pamiętać, że miłość, podobnie jak przyjaźń, coraz częściej staje się krucha i w każdej chwili może się zerwać. Jak zauważył polski socjolog Zygmunt Bauman, nasze relacje są teraz swobodniejsze i bardziej niezależne, ale też bardziej powierzchowne. Do tego stopnia, że często zastępujemy pewne relacje innymi. Słabe więzi społeczne stają się coraz częstszym problemem.

Możesz spędzić całe życie na szukaniu partnera w aplikacjach randkowych, nie zobowiązując się wobec żadnej spotkanej osoby. Niemal tak samo jest z przyjaźnią. Istnieją aplikacje, które pozwalają kontaktować się z osobami o podobnych zainteresowaniach i budować krótkotrwałe znajomości.

Tworzymy coraz bardziej płynne społeczeństwo, w którym więzi z innymi rozpływają się lub giną w chaosie bezinteresowności w miarę upływu czasu. Jaki to jednak może mieć na nas wpływ? Jako ludzie mamy mózgi społeczne i musimy budować trwałe i znaczące więzi z innymi, aby czuć się bezpiecznie.

Czy ten nowy sposób życia bardziej nas satysfakcjonuje? A może jest to jedna z przyczyn naszego nieszczęścia?

Słabe więzi społeczne i ich koszt

Bez wątpienia słabe więzi społeczne są częścią dzisiejszego złego samopoczucia większości populacji. Nawiązywanie przyjaźni, które nie trwają długo, jest tak samo złe, jak ich brak. Przechodzenie od jednego rozstania emocjonalnego do drugiego jest jak stały brak partnera. Aplikacje, które pozwalają nam wybrać potencjalnego partnera spośród niezliczonej liczby osób, również nie są zbyt pomocne.

Żyjemy w czasach, w których więzi społeczne stają się coraz bardziej powierzchowne. Dzieje się tak, ponieważ istnieje więcej okazji do przeskakiwania od jednego przyjaciela do drugiego lub przejścia od jednego związku do innego, który dostarcza nam więcej emocji i dawki dopaminy. Zdominowana cyfrowo teraźniejszość zmieniła nasz sposób odnoszenia się do innych. Jednak nie zawsze działa to na naszą korzyść.

Pokolenie Z, czyli młodzi ludzie urodzeni w latach 1997-2012, coraz częściej przejawiają uczucie osamotnienia, a także cierpią z powodu problemów psychicznych. To młode osoby wychowane w domach, w których technologia była ich sposobem na odkrywanie świata, rozrywkę i kontakt z innymi. Doprowadziło to do ciągłego niezadowolenia ze swoich więzi społecznych.

Indywidualizm i podstawowe „ja”

Nikt nie może zaprzeczyć, że jedną z naszych najbardziej podstawowych potrzeb jako istot ludzkich jest ochrona naszej wolności. Możliwość decydowania o tym, czego chcemy i potrzebujemy przez cały czas, jest kluczem do naszego dobrego samopoczucia. Czujemy się spełnieni, gdy działamy w zgodzie z naszymi wartościami i pragnieniami.

Obserwujemy jednak coraz bardziej indywidualistyczne zachowania skoncentrowane na zaspokajaniu wyłącznie własnych interesów. „Najpierw ja, a potem ja” to dynamika, która zakorzeniła się w naszym podłożu społecznym, a nawet w naszej kulturze. To także zaciekły i niedojrzały indywidualizm, który stoi za zjawiskami takimi jak ghosting.

Rynek emocji: jeśli nie spełnisz moich oczekiwań, zostawię Cię

Słabe więzi społeczne stają się obecnie coraz częstsze, ponieważ niektóre osoby nie są zainteresowane posiadaniem przyjaciół lub partnerów. W efekcie szukają jedynie dawki pewnych emocji. Przekłada się to na nawiązywanie przyjaźni lub związków dla samej ich nowości i świeżego przypływu doznań, które te relacje dostarczają na wczesnych etapach. Ludzie robią to wyłącznie dla poczucia współudziału i przyjemności oraz dla zabawy i rozrywki.

Jednak gdy tylko te emocje tracą swoją intensywność, a to, co było nowe staje się rutyną, młodzi ludzie porzucają te relacje, aby szukać nowych kolejnych, w których poczują się spełnieni.

Kultura trywialności i pozorów

Wydaje się, że dzisiejsze życie charakteryzuje się słabymi więziami społecznymi. Ale to nie znaczy, że ci, którzy urodzili się w dobie nowych technologii, akceptują ten fakt i cieszą się ze związków, które szybko się kończą. Wręcz przeciwnie. Jeśli jest jedna rzecz, której potrzebuje nastolatek, to nawiązanie trwałych przyjaźni.

Badanie przeprowadzone przez uniwersytet w Lizbonie pokazuje, jak brak przyjaciół wpływa na zdrowie psychiczne młodych ludzi. Czują się oni mniej zadowoleni ze swojego życia. Ma to oczywisty koszt dla ich rozwoju psychospołecznego.

Często jest to bezpośrednią konsekwencją kultury trywialności, która jest sprzedawana w mediach społecznościowych. We wszechświecie, w którym dominują pozory, młodzi ludzie tracą swoją indywidualną istotę. Ponadto tracą zdolność do zaangażowania i poszanowania więzi społecznych.

Niestosowne społeczeństwo: pragnące miłości, ale nie wiedzące, jak o nią zadbać

Zapewne wiesz, jak to jest mieć słabe więzi społeczne. Są to rodzaje relacji, w których komunikacja zawodzi, w których nie ma prawdziwego zainteresowania i w których czujesz się, jakbyś żył w kłamstwie. Są one często bolesne i wyczerpujące. Dlaczego więc tak wielu ludzi toleruje tego rodzaju sytuacje, które prowadzą do uczucia pustki?

Jednym z czynników, który należy wziąć pod uwagę, jest to, że niektórzy ludzie nie wiedzą, jak budować trwałe relacje. Dzieje się tak dlatego, że brakuje im umiejętności emocjonalnych lub mają szczególny problem psychologiczny. Niepokój, brak poczucia własnej wartości, ciężar traumy czy wychowanie w dysfunkcyjnych rodzinach mogą sprawić, że kolejne pokolenia będą niekompetentne w relacjach społecznych.

Tego typu osobom brakuje kongruencji. Pragną miłości i przyjaciół, ale brakuje im umiejętności, aby pielęgnować te relacje. W efekcie są tak skoncentrowani na własnych potrzebach i pragnieniach, że nie są w stanie emocjonalnie dbać o innych.

Przyjaźń i miłość należy budować

Istnieje wiele przyczyn tego coraz powszechniejszego zjawiska, które jest definiowane przez kruchość więzi. Technologia dała nam mentalność, która stawia na indywidualizm. Powoduje to problemy psychologiczne, które prowadzą nas do przekonania, że jesteśmy coraz bardziej samotni, mimo że mamy więcej możliwości łączenia się z innymi niż kiedykolwiek wcześniej.

Ta ogromna ironia jest jednym z największych wyzwań dzisiejszego społeczeństwa. Więzi społeczne są naszymi codziennymi kotwicowiskami, które podtrzymują nasze samopoczucie psychiczne. Przyjaźń, podobnie jak miłość, nie jest „konsumowana” – jest budowana poprzez codzienne zaangażowanie, zaufanie, szacunek i troskę.

O te filary należy dbać. Pozwalają nam znaleźć ludzi, którzy naprawdę są tego warci. Nie ma znaczenia, że może ich być niewielu. Ostatecznie nasze samopoczucie nie zależy od ilości relacji międzyludzkich, które mamy, ale od ich jakości.