Psychologia wychowawcza: rozwój i przedstawiciele

Arystoteles powiedział kiedyś, że „Korzenie edukacji są gorzkie, lecz jej owoc słodki”. Od tamtego czasu wiele się zmieniło, powstała też nadal rozwijana gałąź psychologii, psychologia wychowawcza. Możemy jednak z całą pewnością powiedzieć, że jego zdanie było trafne i ma znaczenie po dzień dzisiejszy.

Psychologia wychowawcza rozwijała się przez lata jako połączenie pedagogiki i psychologii. Zainteresowanie znalezieniem psychologicznych podstaw edukacji pojawiło się kilka lat temu. Bez tych naukowych podstaw nie byłoby możliwe zastosowanie zasad psychologicznych w edukacji.

Geneza psychologii wychowawczej

Nie ma pewności, czy psychologia wychowawcza istniała wieki temu. Niemniej greccy myśliciele, tacy jak Arystoteles i Platon, stworzyli podstawy podejścia kognitywistycznego, kładąc fundamenty dla dziedziny mogącej określić ludzkie zachowania.

W rzeczywistości Arystoteles uważał, że edukacja jest obowiązkiem rządu wobec obywateli. Platon podkreślił również znaczenie cnoty i etyki. Właśnie takie są początki psychologii wychowawczej.

Kilka wieków później św. Tomasz z Akwinu kontynuował badania nad teoriami ludzkiego sposobu uczenia się. Postrzegał je jako proces stopniowego zdobywania intelektu i wiedzy.

Renesans i humanizm

W okresie renesansu narodziła się idea uczenia się przez doświadczenie. Pojawili się inni autorzy, tacy jak Juan Luis Vives, uważany za ojca współczesnej psychologii. Wprowadził on takie koncepcje, jak motywacja, uczenie się i tempo nauczania.

Później autorzy tacy jak Juan Huarte de San Juan pojawili się z teoriami psychologii różnicowej dla osób, które wykazują różne zdolności. Badania nad poradnictwem edukacyjnym potwierdziły istnienie różnych zdolności i różnych temperamentów.

Tutaj oddzieliła się metafizyka i psychologia. To był kolejny kluczowy punkt w historii psychologii wychowawczej.

Nowa nauka, nowe doświadczenia

Innym historycznym momentem w historii psychologii wychowawczej był moment, gdy racjonalizm rozwinął swoją logikę dzięki pracy autorów takich jak Kartezjusz i jego ścisłej metodologii.

Inni autorzy, jak Jan Ámos Komenský, ustalili, że istnieją cztery podstawowe cechy edukacyjne. Opierają się one na prawach przyrody, cyklicznym porządku edukacyjnym, metodzie indukcyjnej oraz aktywnych i pragmatycznych metodach nauczania.

Potem pojawili się Locke i Hume, którzy próbowali uratować wartość doświadczenia ponad logiką i rozumowaniem. W tym celu cała wiedza musiałaby pochodzić z doświadczenia. Dlatego edukacja musi koncentrować się na dyscyplinach, które rozwijają umysł.

Inni, jak Rousseau, wprowadzili naturalistyczne podejście, które miało na celu pomóc ludziom osiągnąć ich najczystsze stany poprzez edukację prowadzoną w naturalny sposób.

Psychologia nauki

A teraz dochodzimy do czasów współczesnych, w których mamy autorów pokroju Herbarta. Ustalił on, że nauczyciele muszą znać cele edukacyjne, aby być dobrymi nauczycielami.

Potem Pestalozzi zrobił kolejny krok z naturalizmu i zauważył, że studenci potrzebują społeczności, aby się rozwijać. To był kolejny ważny moment dla rozwoju psychologii wychowawczej.

Śledząc historię psychologii wychowawczej, nie można pominąć Deweya, który uważał aktywną szkołę za konieczną dla odnowienia edukacji z trzema ważnymi aspektami. Te aspekty to stosunek do dziecka, który uczynił z ucznia główną oś aktywnej edukacji oraz znaczenie treści nauczania.

Współczesna psychologia wychowawcza

W ostatnim stuleciu psychologia wychowawcza rozwinęła się jeszcze bardziej dzięki współczesnym autorom. Wszystko zaczęło się pod koniec XIX i na początku XX wieku od pracy takich autorów jak Galton, Hall, Binet James i Cattell.

Później pojawili się inni specjaliści, a wśród nich Thorndike, którzy rozmawiali o uczeniu się i transferze wiedzy.

Potem na scenę wkroczył behawioryzm Watsona, Gestalt i psychoanaliza. Zaproponowano nam wówczas, że na nasze zachowanie wpływają elementy, które są poza naszą świadomością.

Następnie mamy Skinnera lub Beckera i ich podejście do wzmacniania zachowań. Warto wspomnieć również takie nazwiska jak Piaget, Goodnow, Bruner i humanistów, jak Maslow, Rogers czy Allport.

Na tym kończymy nasz przegląd początków psychologii wychowawczej. Wymieniamy główne nazwiska, niezwykle istotne dla rozwoju tej nauki oraz pewne punkty wyjścia, które próbują wyjaśnić, dlaczego uczymy się w ten sposób, a nie inny.

Osoby zainteresowane tym zagadnieniem, serdecznie zachęcamy do dodatkowej lektury materiałów związanych z przytoczonymi powyżej autorami i przedstawionymi przez nich koncepcjami.