Samolubne i altruistyczne zachowania zmieniają funkcjonowanie mózgu

Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Yale wykazały, jak mózgi grupy naczelnych zmieniał się w zależności od tego, czy zachowywały się samolubnie, czy altruistycznie.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 29 września, 2022

Jeden z obszarów badań w dziedzinie neuronauki dotyczy zmian w mózgu jako funkcji zachowania. Ostatnie badania w tym zakresie wskazują, że istnieją różnice w funkcjonowaniu mózgu w zależności od tego, jakiego rodzaju zachowanie ma miejsce. Okazuje się, że samolubne i altruistyczne zachowania mogą zmienić funkcjonowanie tego organu.

Olga del Monte i inni badacze z Yale University przeprowadzili badania dotyczące tego zagadnienia. Wyniki zostały opublikowane w słynnym czasopiśmie Nature Neuroscience. Zespół badawczy był w stanie zweryfikować, co wpływa na mózg pod kątem funkcjonowania, zarówno podczas myślenia samolubnego, jak i altruistycznego.

Badanie to było dość pionierskie. Nie przeprowadzono go na ludziach, ale na naczelnych. Jest to pierwsza faza badań, która do tej pory dostarczyła niezwykle interesujących danych o tym, jak mózg zmienia się w zależności od zachowań społecznych. Przyjrzyjmy się, co pokazały wyniki.

Jak mózg zmienia się pod wpływem egoizmu?

Naukowcy doszli do wniosku, że dwa obszary mózgu zaangażowane w zachowania samolubne lub altruistyczne to ciało migdałowate i kora przedczołowa. Oba te obszary oddziałują na siebie w zakresie zachowań społecznych.

Istnieją już dowody na to, że są one powiązane z poznaniem społecznym. W tym przypadku naukowcy szukali sposobu, aby zobaczyć, jak zachowują się w konkretnych przypadkach, które obejmowały egoizm lub hojność. Dokładniej, chcieli zaobserwować, jak mózg zmienia się, gdy podejmuje decyzje prospołeczne lub antyspołeczne.

W dłuższej perspektywie cel badań, które nie zostały jeszcze zakończone, dotyczy zrozumienia mechanizmów związanych z zaburzeniami takimi jak autyzm czy psychopatia.

Badania naczelnych

Aby przeprowadzić badanie, naukowcy zaplanowali kilka eksperymentów na małpach. Zwierzęta umieszczono w różnych sytuacjach społecznych. Musiały one wybrać między piciem soku lub odrzuceniem go, jak również piciem go samemu lub podzieleniem się nim. Podczas wykonywania tych czynności badacze monitorowali ich mózgi pod kątem możliwych zmian.

Pod względem zachowania naczelne wykazały, że wolą pić sok same, nie dzieląc się nim z innymi. Jednak gdy alternatywą było wyrzucenie napoju, prawie wszystkie zwierzęta zdecydowały się podzielić nim z innymi. Neurobiolodzy byli w stanie zweryfikować, że w zależności od każdej decyzji nastąpiły zmiany na poziomie mózgu.

Naukowcy odkryli, że w przypadku zachowania samolubnego praktycznie nie było interakcji między ciałem migdałowatym a korą przedczołową. Z drugiej strony, jeśli zachowanie zwierząt było altruistyczne lub prospołeczne, pomiędzy tymi dwoma obszarami mózgu pojawiała się skonfigurowana synchronizacja. Ostatecznie, na podstawie wzorców aktywności mózgu, naukowcy byli w stanie powiedzieć, jakie zachowanie miało miejsce u małpy.

Bardziej złożone zachowania

Dane z tego badania potwierdzają, że samolubne i altruistyczne zachowania prowadzą do zmian w mózgu. Charakter tych zmian dowodzi również, że altruizm, solidarność i współpraca są zachowaniami bardziej złożonymi i wyszukanymi niż zachowania samolubne. Jest tak, ponieważ obejmują one bardziej złożoną aktywność mózgu.

To z kolei potwierdza podejście, które zostało przyjęte również z dziedziny psychologii. Wiąże się ono z ideą, że człowiek rodzi się jako istota samolubna. Zacznijmy od tego, że takie zachowanie nie ma nic wspólnego z moralnością. Jest ono połączone z instynktem przetrwania. Innymi słowy, jest to instynktowny wzorzec zachowania.

Jednak dzięki edukacji oraz rozwojowi intelektualnemu i społecznemu człowiek może nauczyć się hojności, współpracy i prospołeczności. Aby to osiągnąć, dana osoba musi odpowiednio ewoluować. Współpraca jest jednak bardziej złożonym zachowaniem. Wiąże się to z umiejętnością dostrzegania konsekwencji działań w dłuższej perspektywie. W tym sensie solidarność lepiej gwarantuje przetrwanie zarówno jednostki, jak i gatunku.

Długofalowa analiza

Badania nad zmianami w mózgu spowodowanymi egoizmem i altruizmem to tylko pierwszy krok w bardziej ambitnym projekcie. W przyszłości naukowcy chcą zbadać, czy istnieją osoby, u których interakcja między ciałem migdałowatym a korą przedczołową jest ograniczona z przyczyn genetycznych lub innych.

Jeśli chodzi o obecne badania, naukowcy zamierzają teraz odkryć, czy możliwe jest manipulowanie decyzjami małp poprzez sztuczne promowanie synchronizacji między dwoma obszarami mózgu. Ostatecznie odkrycia te zostaną przeniesione na poziom ludzki. Mogą stanowić ważny postęp w leczeniu autyzmu i niektórych zaburzeń psychopatycznych.