Psychologia kontekstualna- specyficzny rodzaj terapii

Psychologia kontekstualna nie dąży do wyleczenia lub wyeliminowania symptomu, ale raczej do poprawy sytuacji życiowej jednostki w odniesieniu do jej kontekstu. Tutaj możesz dowiedzieć się, jak działa to podejście.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 28 listopada, 2022

Jeśli szukasz wsparcia psychologicznego, ważne jest, aby wiedzieć, jakie podejście zastosuje twój terapeuta. W rzeczywistości psychologia jest niejednorodną nauką, która obejmuje wiele różnych perspektyw, z których każda ma własne koncepcje i techniki. W ostatnich latach najbardziej rozwinęła się gałąź znana jako psychologia kontekstualna. Ponadto wiele badań potwierdza jego skuteczność.

Na przestrzeni dziejów psychologia przeszła od filozofii do bardziej empirycznej i pragmatycznej. Z biegiem czasu terapie behawioralne i poznawcze zyskały na popularności. Obecnie tak zwane terapie trzeciej generacji (lub kontekstowe) są proponowane jako jedne z najbardziej uzasadnionych alternatyw. Przyjmują bardziej holistyczne spojrzenie na jednostkę.

Psychologia kontekstualna

Psychologia kontekstualna traktuje jednostkę w odniesieniu do jej środowiska i otoczenia. Nadaje znaczenie ich kontekstowi społeczno-kulturowemu i komunikacyjnemu, biorąc pod uwagę, że ich sytuacja życiowa i związek z otoczeniem są ważne dla zrozumienia i osiągnięcia zmiany.

Kontrastuje to z poprzednimi podejściami, które koncentrowały się na konkretnych objawach i sposobach ich modyfikacji. Uwagę zwracano głównie na jednostkę, jej myśli, zachowania i reakcje. Nie podkreślono jednak znaczenia globalnego kontekstu, w jakim zostały zanurzone.

Główne cechy psychologii kontekstualnej

Psychologia kontekstualna wyróżnia się następującymi elementami:

• Analizując problem, dyskomfort lub trend, psychologia kontekstualna patrzy na funkcję, jaką spełnia. Innymi słowy, skutki, konsekwencje lub wyniki, jakie z niej wynikają.
• Generuje skojarzenia mentalne między różnymi aspektami rzeczywistości. Skojarzenia te stają się bardziej złożone w miarę, jak dorastamy i dają początek naszemu sposobowi widzenia i rozumienia świata. Jeśli te skojarzenia są zbyt sztywne lub niepraktyczne, pojawiają się trudności.
• Promowana jest praca zorientowana na wartości i cele osobiste, niezależnie od konkretnego problemu czy dyskomfortu.
• Celem nie jest rozwiązanie konkretnego objawu, ale raczej poprawa sytuacji życiowej jednostki i jej relacji z otoczeniem.
• Dużą wagę przywiązuje się do języka. To dlatego, że pomaga nam on modulować nasze doświadczenia.
• Ważną rolę w zmianie odgrywa relacja między terapeutą a pacjentem.
• Ważnym elementem jest walidacja i legitymizacja objawów, a także promowanie lepszego ich zrozumienia.
• Zamiast odrzucania i unikania dyskomfortu za wszelką cenę, promowana jest akceptacja i zmiana spojrzenia na problem.

Terapie w ramach psychologii kontekstualnej

Krótko mówiąc, psychologia kontekstualna nie stara się leczyć ani korygować „wadliwych” zachowań. Rozumie, że każda jednostka działa spójnie na podstawie własnego kontekstu i jest przez niego zdeterminowana. W ten sposób poszukiwana jest zmiana perspektywy, która pozwoli jednostce pogodzić się z tym, czego doświadcza, zamiast z tym walczyć.

W ramach tego podejścia istnieją różne terapie, zwane także terapiami trzeciej generacji. Chociaż istnieje wiele wariantów, oto niektóre z najbardziej znanych i odpowiednich:

Uważność

Bardziej niż terapia, uważność jest praktyką lub techniką, która stanowi część różnych procesów terapeutycznych. Termin ten można określić jako pełną świadomość. Oznacza stan skupienia się na teraźniejszości bez osądzania. Innymi słowy, obejmuje serię ćwiczeń, które pomagają nam obserwować, co się z nami dzieje, zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, z akceptacją i obecnością.

Dzięki regularnej praktyce uważności możemy zmienić sposób postrzegania zdarzeń, przeżywania emocji i reagowania.

Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT)

Podstawą tej terapii jest akceptacja własnych myśli, emocji i doznań. Oznacza to, że doświadczamy ich, nie próbując zrobić nic, aby zniknęły. W rzeczywistości, po prostu łącząc się z tymi wewnętrznymi elementami, udaje nam się zmienić ich kontekst i przestają generować dyskomfort.

Element zaangażowania jest promowany przy wprowadzaniu niezbędnych zmian. Skupia się głównie na działaniu w zgodzie z wartościami każdej jednostki.

Dialektyczna terapia behawioralna

Znana również jako dialektyczna terapia behawioralna (DBT), terapia ta została opracowana (i jest głównie stosowana) w leczeniu zaburzenia osobowości typu borderline (BPD). Pacjenci trenują umiejętności społeczne, aby poprawić swoje relacje i regulację emocjonalną.

Funkcjonalna psychoterapia analityczna

Takie podejście sprawdza się we wszystkim, co dzieje się w ramach konsultacji iw relacji pacjent-terapeuta. To samo powiązanie (i kontekst kliniczny) jest wykorzystywane do wywołania „zachowania istotnego klinicznie”. Są to spostrzeżenia, emocje i werbalizacje o wielkim znaczeniu, nad którymi zarówno terapeuta, jak i klient pracują, aby osiągnąć zmianę.

Krótko mówiąc, psychologia kontekstualna promuje holistyczne i kompleksowe spojrzenie na jednostkę w odniesieniu do jej środowiska. Jest analizowana i opracowywana w sposób kontekstualny i niezależny. Interwencje wywodzące się z tego podejścia okazały się skuteczne w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych. Dlatego prawdopodobne jest, że ich znaczenie będzie nadal rosło w nadchodzących latach.