Przywiązanie lękowe a przywiązanie unikające

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 11 kwietnia, 2021

W niektórych relacjach dominującą nutą jest lęk, u którego źródła tkwi brak wzajemnego zaufania. Czasami jest to spowodowane niepokojem, który wielu z nas w sobie nosi. Czasem zaś jedna strona po prostu unika zaangażowania się. Przeczytaj, czym jest przywiązanie lękowe i jak sobie z nim radzić.

Niepewność w związku sprzyja tworzeniu więzi, w której dominuje niepokój, zaborczość i brak zaufania w relacji z ukochaną osobą. Zasadniczo jest to spowodowane nierozwiązanymi problemami strony, która ustanawia ten rodzaj relacji.

Jednak są chwile, kiedy powodem jest brak zaangażowania ze strony partnera – fakt, że unika umocnienia więzi. Mówi się, że paranoicy są prześladowani przez jakąś myśl lub zjawisko. I to jest mniej więcej to, co dzieje się w niektórych przypadkach lękowego przywiązania.

Jednakże nawet jeśli zachodzi pewne bazowe poczucie niepewności, może się okazać, że to nie osoba, która go doświadcza, je wyzwala czy pielęgnuje. Innymi słowy, partner może mieć wpływ na to, jak kształtuje się nasze przywiązanie, a także za jego lękowy charakter.

Niełatwo jest odróżnić przypadek przywiązania lękowego od unikającego, w którym to jedna ze stron odpowiada za generowanie niepokoju.

Dlatego wiele osób znajdujących się w takich sytuacjach ma trudności z odpowiedzią na pytanie, czy to moja własna niepewność  prowadzi mnie do ciągłego odczuwania niepokoju w związku, czy też wpływa na to zachowanie partnera.

Przywiązanie lękowe

Przywiązanie lękowe, zwane również ambiwalentnym, to rodzaj więzi, w której istnieje wielkie pragnienie intymności, ale jednocześnie głęboki strach przed utratą ukochanej osoby. To uczucie prowadzi do niepokoju, zafałszowanej interpretacji jakiejkolwiek manifestacji, nawet minimalnej, niechęci lub odrzucenia.

W rzeczywistości, wiele zachowań partnera, które wcale nie wiążą się z odrzuceniem, jest interpretowanych właśnie w taki sposób. Kończy się to tak, że w związku panuje ogromna nieufność, a proste zachowania stają się punktem zapalnym do zupełnie nieadekwatnych reakcji.

W takich przypadkach odpowiedź partnera jest bardzo ważna. Idealnie byłoby, gdyby przyjął sympatyczną postawę i zrozumiał, że ten niepokój rodzi się z głębokich niepewności, a czasem nierozwiązanych urazów.

Osoba z przywiązaniem lękowym potrzebuje więcej ciepła i bezpieczeństwa od swojego partnera, a jeśli jej partner nauczy się zapewnić jej pewność siebie, niepokój osłabnie.

Przywiązanie unikające

Osoby z przywiązaniem lękowym potrzebują partnera, aby zadba o nich i zredukuje ich niepewność oraz obawy. Natomiast znacznie gorzej będzie im z kimś, kto je zwiększa. Unikający partner właśnie to robi: zwiększa niepokój i wzmacnia szkodliwe przywiązanie lękowe.

Wielokrotnie powtarza szkodliwe zachowania, nie zdając sobie z tego sprawy. Tym samym może nie tylko nasilać przywiązanie lękowe, ale również je wywołać.

Przywiązanie unikające to takie, w którym jedna strona ucieka lub milczy w obliczu konfliktu. Charakteryzuje również osoby, które starają się rozwiązywać problemy szybko i bez zagłębiania się w to, co się dzieje. A także te, które wszystko intelektualizują, zapobiegając dojściu go głosu emocjom.

Podobnie, ci, którzy w obliczu płaczu partnera okazują irytację, a w reakcji na jego cierpienie czują się tylko niekomfortowo.

Inną cechą tego typu osoby jest brak emocjonalnej dostępności. Więź z osobą, która opiera się nazywaniu relacji związkiem, nie cierpi zaangażowania czy deklaruje, że nie chce zobowiązań, może okazać się nie tylko trudny, ale i szkodliwy.

Unikający są również ci, którzy wyśmiewają lub minimalizują znaczenie emocji. Takie zachowania z pewnością zwiększają niepewność partnera.

Czy to ja, czy mój partner?

Często trudno określić, czy to nasz partner lub my cierpimy na przewlekłe przywiązanie do niepokoju oraz innej osoby, nie chcąc zwalczyć tego niewłaściwego zachowania, czy stajemy się niespokojni, ponieważ to druga strona mówi i robi rzeczy, które zwiększają uczucie niepewności.

Jak odpowiedzieć na pytanie, czy w związku, w którym występuje ten problem, chodzi o przywiązanie lękowe czy unikające? Ważne jest, aby zidentyfikować swoje obawy:

• Strach, że druga osoba nie będzie chciała zobowiązania.
• Lęk, że żaden konflikt nigdy nie zostanie naprawdę rozwiązany, ponieważ druga osoba nie chce się z nim zmierzyć.
• Strach przed niezostaniem wysłuchanym lub zrozumianym przez partnera.
• Strach przed byciem zależnym od drugiej osoby.

Jeśli jakakolwiek z tych obaw są obecna w twoim związku, prawdopodobnie to, z czym masz do czynienia, to przywiązanie unikające. Inne lęki (zwłaszcza jeśli są bardzo intensywne), takie jak strach przed utratą drugiej osoby, niepokój, że zakocha się w kimś innym itp., ogólnie wskazują na przewagę przywiązania lękowego w związku.