Przejawy nieświadomości w codziennym życiu
Zygmunt Freud, ojciec psychoanalizy, zauważył zjawiska, na które inni naukowcy, żyjący w jego czasach, nie zwracali uwagi. Jednym z tych zjawisk były przejawy nieświadomości w codziennym życiu. Freud napisał książkę „Psychopatologia życia codziennego”, aby opisać swoje obserwacje.
W tej książce Freud identyfikuje małe codzienne zjawiska, które określamy jako „irracjonalne”. Są to zdarzenia, które w pewnym sensie nie mają logiki. Są to także pewne zachowania, takie jak lapsus linguae, freudowskie pomyłki i motywowane zapominanie.
Jego perspektywa załamała koncepcję, że rozum (świadome procesy) jest jedyną rzeczą, która prowadzi ludzi. Prawda jest taka, że w naszym sposobie myślenia, odczuwania i działania są inne ważne aspekty, które nie przechodzą przez nasz świadomy umysł. Czy potrafisz rozpoznać te przejawy nieświadomości w codziennym życiu?
Warto zauważyć, że Freud wskazał, że te elementy, które nie przechodzą przez naszą świadomość, to te, które wyrażamy mimowolnie. Dodatkowo ustalił, że treści, które ignorujemy, zwykle prowadzą do pogorszenia naszego cierpienia, co z kolei może prowadzić do rozmaitych chorób.
„Dopóki nie uświadomisz sobie tego, co nieświadome, będzie to kierowało Twoim życiem, a Ty będziesz nazywać to losem”.
-Carl Jung-
Najczęstsze przejawy nieświadomości w codziennym życiu
Lapsus linguae
Lapsus linguae jest znane również jako błędy w pisaniu lub mówieniu, czyli przejęzyczenia. Chodzi o sytuacje, kiedy chcemy powiedzieć jedną rzecz, a nieświadomie mówimy inną. To prawie zawsze rozśmiesza innych ludzi.
Jednak kliniczne oko Freuda zaobserwowało, że te błędy są czymś więcej niż zwykłymi pomyłkami. Tak zwane lapsus linguae są drogą, przez którą nieświadome treści i pragnienia wychodzą na powierzchnię.
Przejęzyczenia mogą pojawić się w mowie lub na piśmie. Co więcej, mogą przydarzyć się każdemu i w każdej chwili. W rzeczywistości w historii spotkaliśmy się z kilkoma znanymi pomyłkami, na przykład, kiedy Mariano Rajoy, były hiszpański premier, powiedział podczas debaty: „To, co zrobiliśmy, a czego wy nie zrobiliście, to oszukiwanie ludzi”.
Innym przykładem jest sytuacja, gdy Juan Manuel Santos, były prezydent Republiki Kolumbii i laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2016 r., powiedział w sporze: „To nie unieważnia liczby głosów oddanych na poparcie korupcji”. W rzeczywistości miał na myśli głosy popierające reelekcję.
Powyższe przykłady pokazują, że lapsus linguae może wyciągnąć czyjąś winę na powierzchnię. Są sposobem na odpokutowanie spowiedzią. To najbardziej rozpoznawalne przejawy nieświadomości w codziennym życiu.
Motywowane zapominanie
Treści, które przechowujemy w naszej pamięci, nie zawsze są dostępne. Czy nigdy nie zdarzyło Ci się, że próbując sobie coś przypomnieć, właśnie ta informacja wydawała się zamknięta gdzieś w zakamarkach pamięci?
Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku konkretnych elementów, takich jak słowa. Czy to nie dziwne, że zapominamy o czymś, o czym powinniśmy pamiętać lub o czymś, co często robimy.
Na przykład, gdy „zapomnimy” o zadaniu, o którym ktoś nam wielokrotnie przypominał. Lub gdy zapominamy nazwisko współpracownika, z którym rozmawiamy każdego dnia. Innym powszechnym tego przykładem jest sytuacja, w której nasz umysł „traci przytomność” podczas prezentacji, którą analizowaliśmy i ćwiczyliśmy przez wiele godzin.
Wszystkie te przykłady spotykane w codziennym życiu to, zgodnie z paradygmatem psychoanalizy, przejawy nieświadomości. Są one wywołane przez czynniki, które prowadzą do odrzucenia pewnych informacji, ponieważ są one związane z pragnieniami, obawami lub dowolnymi innymi treściami, które nie zostały przetworzone.
Zapominamy o zadaniu, którego wcale nie mamy ochoty wykonać; o osobie, której nie lubimy; lub o tym, co chcieliśmy powiedzieć, zanim się z kimś nie zgodzimy.
„Niewypowiedziane emocje nigdy nie umierają. Są pochowane żywe i kiedyś przyjdą w gorszej formie”.
-Zygmunt Freud-
Freudowskie pomyłki
Freudowskie pomyłki (parapraxis) to zjawiska podobne do lapsus linguae. Nie mają jednak nic wspólnego z językiem, ale z samym działaniem. Dotyczy to sytuacji, w których zamierzamy coś zrobić, a ostatecznie robimy coś całkowicie przeciwnego, nie wiedząc dlaczego. Nieświadomość bije nasz świadomy umysł, ponieważ nasze ukryte pragnienia są silniejsze niż te, które dostrzegamy.
Oto przykład freudowskiej pomyłki. Jedziemy transportem publicznym na wizytę u dentysty, która przeraża nas na samą myśl. Jesteśmy pewni, że poprawnie odczytaliśmy trasę. Jednak kończymy bardzo daleko od naszego celu, ponieważ wsiedliśmy do niewłaściwego autobusu lub metra. Hipoteza polegała tu na tym, że nasze przerażenie na myśl o wizycie u dentysty narzuca nam nieświadome pragnienie, aby tam nie pójść.
Wszystkie te przejawy nieświadomości w codziennym życiu mogą ujawnić to, co nosimy głęboko w sobie. Nie są to błędy. Po prostu wychodzą na powierzchnię wszystkie te rzeczy wewnątrz nas, które pragną wyjść na jaw.
„Od błędu do błędu, odkrywa się całą prawdę”.
-Zygmunt Freud-
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
Wagner, W., Hayes, N., & Flores, F. (2011). El discurso de lo cotidiano y el sentido común. La teoría de las representaciones sociales. Barcelona: Anthropos.