Projekcja, represje i zaprzeczanie według Zygmunta Freuda

Tłumienie tego, co boli, zaprzeczanie temu, co nas dręczy, lub rzutowanie własnych niedociągnięć na innych to przykłady mechanizmów obronnych, które zidentyfikował Zygmunt Freud.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 24 października, 2022

Kiedy mówimy o mechanizmach obronnych, niemal automatycznie wizualizujemy twarz Zygmunta Freuda. Niektórzy uważają, że jego teoria psychodynamiczna jest już nieco przestarzała. Jest to jednak błędne myślenie. Procesy takie jak projekcja, represje i zaprzeczanie są bezpośrednim dziedzictwem szkoły freudowskiej i zostały odziedziczone przez szkołę kognitywną.

Ich nazwy zostały jednak zmienione. Mechanizmy obronne nazywa się obecnie irracjonalnymi poznaniami. Pomagają nam zrozumieć wiele schematów mentalnych związanych z lękiem. Choć Albert Ellis i Aaron Beck, referenci i propagatorzy teorii poznawczo-behawioralnej, początkowo odrzucali te nieświadome mechanizmy zdefiniowane przez Freuda, tak naprawdę nadali im po prostu inną nazwę.

Konflikty wewnętrzne są uniwersalne

Pogląd, że ludzie cierpią z powodu konfliktów wewnętrznych i że wiele z nich może mieć swoje źródło w dzieciństwie, edukacji lub wczesnych doświadczeniach, jest nadal aktualny. Wiele freudowskich modeli, takich jak rozwój psychoseksualny, jest całkowicie przestarzałych i niespójnych. Z drugiej strony realia takie jak samooszukiwanie się są całkowicie uzasadnione.

Wszyscy używaliśmy w pewnym momencie mechanizmów obronnych. W końcu życie, związki i doświadczenia są czasami niezwykle złożone. Korzystanie z tych strategii pomaga nam zmniejszyć nasze cierpienie i pozwala nam przetrwać w często chaotycznym środowisku. Koszt jest jednak ogromny. To dlatego, że na dłuższą metę mechanizmy te pogrążają nas w stanach wysokiego psychicznego wyczerpania.

Projekcja, represje i zaprzeczanie

Projekcja, represje i zaprzeczanie są prawdopodobnie najlepiej znanymi i najczęściej używanymi mechanizmami obronnymi. Nie ma znaczenia, że minęło ponad sto lat, odkąd Zygmunt Freud i jego córka Anna Freud po raz pierwszy je zdefiniowali. Nadal je stosujemy, nawet nie zdając sobie z tego sprawy.

Zasoby te stanowią część teorii osobowości Freuda. Wyjaśnił w niej, że umysł jest zniewolony przez trzy rodzaje określonych sił: nasze impulsy, wartości (lub normy społeczne) i ego.

Perspektywa poznawcza

Szkoła poznawcza odrzuca ten rodzaj konfliktu psychicznego. Nie wierzy w ideę, że umysł jest podzielony na id, ego lub superego. Twierdzi, że umysł jest jednostkowym bytem, który dzięki własnej edukacji, doświadczeniom lub interpretacjom posługuje się wyraźnie irracjonalnymi pomysłami.

Te bezsensowne i szkodliwe idee pogrążają nas w stanach niepokoju. Są to błędne interpretacje, które mamy na temat pewnych rzeczy i zjawisk i które na krótką metę redukują nasz ludzki potencjał. Zmniejszają również naszą zdolność do bycia szczęśliwym.

Stąd też jasne jest, że mechanizmy obronne, takie jak projekcja, represje i zaprzeczanie, powodują cierpienie. Zamiast nas chronić, faktycznie uniemożliwiają nam zmianę. Na przykład zaprzeczanie, że emocjonalne rozstanie nas w jakikolwiek sposób dotknęło, nie pomaga nam, a jedynie sprawia, że tkwimy w tej sytuacji. Sytuacji, w której nikomu nie ufamy, odmawiamy miłości i nawet nie akceptujemy tego, że cierpimy. Przyjrzymy się trzem mechanizmom obronnym.

Projekcja: przerzucanie nierozwiązanych problemów na innych

Projekcja jest naprawdę powszechnym mechanizmem obronnym. Może działać zarówno w pozytywny, jak i negatywny sposób. W tym drugim przypadku przypisujemy innym braki lub własne wady. Mówiąc prościej, to, co krytykujemy u innych, jest związane z nami samymi, z czymś w naszej osobowości, czego nie lubimy lub czego nam brakuje.

Z drugiej strony, regularnie korzystamy z pozytywnej projekcji, zwłaszcza gdy jesteśmy zakochani. Robimy to, przypisując naszym bliskim wymiary, zdolności i cnoty, które nie są prawdziwe. To nieświadomy sposób krzywdzenia samych siebie, ponieważ tworzymy idylliczne postacie, które mają niewielki związek z rzeczywistością.

Represje: ukrywanie tego, co boli

Kiedy Freud i jego córka Anna zdefiniowali projekcję, represję i zaprzeczenie, nie znali znaczenia emocji dla ludzkiego dobrostanu. Jednak w przypadku represji jest to kluczowe, ponieważ jako ludzie często wypieramy idee, wspomnienia i myśli. Tłumimy to, co czujemy.

Odkładanie na bok tego, co boli, jest najłatwiejszym i najbardziej desperackim zasobem umysłu. Ma on również największy koszt dla równowagi psychicznej. Często prowadzi do zaburzeń lękowych, czy depresji.

Zaprzeczanie: zaprzeczanie temu, co boli

Spośród tych trzech mechanizmów obronnych, zaprzeczenie jest bez wątpienia najczęstsze. Niemniej jednak to, że pojawia się częściej, nie oznacza, że jest mniej nieszkodliwe. Jest dokładnie odwrotnie.

W przypadkach uzależnienia zaprzeczenie jest najbardziej oczywistym i szkodliwym mechanizmem obronnym. Używają go osoby uzależnione, gdy mówią, że mają kontrolę nad tym, ile alkoholu spożywają. Mechanizm ten jest również przez osoby sporadycznie zażywające heroinę. Wmawiają sobie one, że okazjonalna dawka narkotyku im nie zaszkodzi.

Ponadto zaprzeczanie jest naprawdę powszechne w zależnościach i szkodliwych związkach. Pojawia się u tych partnerów, którzy zaprzeczają dowodom i nie chcą widzieć nadużyć lub emocjonalnej manipulacji w swoich relacjach, ponieważ myślą, że tak wygląda miłość.

Powyższe mechanizmy obronne to rzeczywistość, która jest zarówno złożona, jak i szkodliwa, ale z której wielu z nas często korzysta. Mechanizmy obronne pozostawione przez teorię psychodynamiczną są wciąż aktualne. Wiedza o nich i wiedza o tym, jak je wykryć, abyśmy mogli je dezaktywować, pozwoli nam mieć lepszą jakość życia.