Wydaje się normalnym, że dzieci często nie są w stanie wyrazić siebie w przejrzysty sposób. Oprócz zwykłej niespójności językowej u dzieci istnieją również specyficzne problemy językowe, które mogą stać się znacznie poważniejsze, jeśli nie zostaną wyleczone na czas.
Konkretne problemy językowe znajdziemy u różnych grup społecznych. Obejmują one problemy najbardziej skomplikowane, które uniemożliwiają komunikację, a także te najprostsze, jak mylenie liter „r” z „l”. Ale większość z tych problemów występuje szczególnie w dzieciństwie, kiedy rozwój i uczenie się są najważniejsze.
Mózg dziecka rozwija się w niesamowitym tempie, a wraz z nim także najbardziej złożone funkcje poznawcze, takie jak mowa – bohater naszej ewolucji jako gatunku. Zdolność komunikowania się różnymi kanałami poszerzyła zakres skoordynowanych działań u człowieka.
Ale język jest również niezwykle złożoną umiejętnością, którą należy nabyć i dopracować w dzieciństwie. Na tym etapie może pojawić się większość problemów językowych, które nieleczone mogą mieć wpływ na dorosłe życie.
Dzieciństwo – problemy językowe
Określony problem językowy występuje u dzieci, które mają trudności lub opóźnienie w nauce. Ponieważ umiejętności poznawcze nie są takie same u wszystkich pojęcie to stosuje się w przypadkach, w których występują szczególne trudności.
Trudność ta, choć może zagrozić innym umiejętnościom, stanowi wybiórczy deficyt w odniesieniu do niektórych metod uczenia się, a nie deficyt ogólny. Najbardziej znanym przykładem jest dysleksja, trudność w nauce czytania i pisania, pomimo poziomu inteligencji w granicach normalnych parametrów.
Dojrzewanie mózgu i rozwój języka
Rozwój języka jest stopniowy i zależy od prawidłowego neuronalnego rozwoju mózgu. Po 2 roku życia zaczyna się inicjacja języka spontanicznego. Wydarzenie, które zbiega się z dużymi postępami w rozwoju motorycznym, stąd hipoteza o jednoczesnym rozwoju tych dwóch umiejętności. Proces ten zbiega się ze wzrostem stopnia mielinizacji neuronów w układzie nerwowym.
Na przykład w wieku 6 miesięcy, dzięki rozwojowi motorycznemu i zdolności interakcji, dziecko jest już w stanie się uśmiechać. Innym przykładem może być sytuacja, w której pięcioletnie dziecko, które prawie zakończyło rozwój motoryczny, może wykonywać bardziej złożone zadania słowne, takie jak mówienie o swoim wieku lub powtarzanie 4 cyfr.
Co się stanie, jeśli dojdzie do wczesnego uszkodzenia mózgu?
Wczesne uszkodzenie mózgu jest zwykle wynikiem wypadku. Pierwszym z nich jest niedobór spowodowany samym urazem ze względu na zmiany neuronalne leżące u podstaw uszkodzenia układu nerwowego. Następnie pojawiają się nieprawidłowości w procesie uczenia się, jako wyniku reorganizacji.
Plastyczność mózgu u dzieci pozwala na restrukturyzację funkcjonalną, ale to nie eliminuje prawdopodobieństwa jakiegokolwiek rodzaju zaburzeń rozwojowych. Mogą one być ogniskowe lub ogólne w zależności od rodzaju uszkodzenia.
Dysleksja
Dysleksja jest powszechnie określana jako trudności w czytaniu i pisaniu z powodu zmiany kolejności słów, sylab i liter.
Jest ona jednym z najczęstszych specyficznych problemów językowych. Może wynikać z podstawowych trudności w przetwarzaniu informacji słuchowych. Może być także spowodowana problemami wzrokowymi. Warto również zauważyć, że ta zmiana różni się w zależności od systemu pisania.
Jak rozpoznać dysleksję?
Dzieci z dysleksją, specyficznym zaburzeniem uczenia się, mają problemy z prawidłowym postrzeganiem aspektów związanych z językiem, co przejawia się w trudnościach z pisaniem i czytaniem. Może objawiać się na różne sposoby:
- Brak skupienia: zadania mogą wymagać zbyt wielu zasobów poznawczych, co powoduje zmęczenie psychiczne, które prowadzi do problemów z koncentracją lub skupieniem.
- Problemy z kierunkami i stronami: trudności w identyfikowaniu strony prawej i lewej i ogólne trudności przestrzenne.
- Trudności w rozpoznawaniu i nazywaniu, na przykład palców.
- Uczucie niepewności i upór.
Jak odróżnić dysleksję od dyskalkulii?
Dysleksja nie powoduje problemów jeśli chodzi o liczby, ale stanowi problem w zrozumieniu abstrakcyjnych pojęć związanych z językiem w ogóle.
Z drugiej strony, dyskalkulia to niezdolność do mentalnej pracy z zagadnieniami numerycznymi. Głównymi objawami dyskalkulii są:
- Trudności w nauce i zapamiętywaniu podstawowych operacji.
- Problemy z prawidłową identyfikacją i używaniem znaków.
- Niemożność liczenia w pamięci i uciekanie się do bardziej podstawowych strategii, takich jak liczenie na palcach.
- Trudności ze zrozumieniem pojęć numerycznych takich, jak „większy niż”.
- Problemy z abstrakcyjną i przestrzenną reprezentacją liczb powodujące problemy z ich zapisywaniem.
Problemy językowe, a niedorozwój psychiczny
Specyficzne problemy językowe, niezależnie od redundancji, są problemami rozwojowymi, które występują tylko w obszarze języka i mogą wpływać na inne obszary.
Z drugiej strony niedorozwój psychiczny jest zmianą w ogólnym funkcjonowaniu intelektualnym, o czym świadczą wyniki poniżej średniej na wczesnych etapach rozwoju.
Specyficzne problemy językowe: ocena i leczenie
Po pierwsze, ocena jest zwykle przeprowadzana przez interdyscyplinarny zespół, który może składać się z:
- Logopedy: odpowiada za określenie, w którym obszarze języka występuje deficyt.
- Neuropsycholog: odpowiedzialny za przeprowadzenie oceny funkcji wykonawczych w przypadku uszkodzenia mózgu. Ponadto można dokonać diagnostyki różnicowej, aby wykluczyć inne zmiany.
- Psycholog: odpowiedzialny za leczenie strony emocjonalnej, ponieważ wiele problemów uczenia się zwykle pojawia się jako konsekwencja problemów w rodzinie.
- Nauczyciel: nauczyciele są kluczowym elementem, ponieważ to oni zazwyczaj identyfikują problem w dziedzinie edukacji.
- Inni specjaliści: neurolodzy, lekarze i psychiatrzy biorą udział w ocenie, gdy występuje uszkodzenie lub przyczyna organiczna.
Leczenie
Leczenie określonych problemów językowych wymaga również pracy kilku specjalistów na raz. Po zidentyfikowaniu konkretnego problemu opracowana zostanie strategia mająca na celu poprawienie i ukierunkowanie nauki.
Logopeda to profesjonalista, który zwykle opracowuje serię ćwiczeń, które pomogą dzieciom poprawić biegłość językową.
Na przykład, gdy dziecko źle wymawia słowa z powodu problemu fonetycznego, takiego jak zmiana litery „r” na „l”, opracowana zostanie seria ćwiczeń artykulacji ruchowej i językowej w celu skorygowania pozycji ustnej przy wywoływaniu dźwięku.
Interwencja zależy od rodzaju konkretnego problemu. Na tym etapie bardzo ważny jest udział nauczycieli w słuchaniu i rozwoju mowy. Ich funkcją jest zwracanie szczególnej uwagi na problemy ze zrozumieniem i wyrażaniem siebie.
Udział psychologa jest ważny, aby pomóc rozwiązać problemy emocjonalne i motywacyjne, które mogą utrudniać proces.
Podsumowując, należy zauważyć, że dzieci mają wyższy stopień plastyczności mózgu, ponieważ wiele jego połączeń nadal są na etapie rozwoju. Z tego powodu konieczne jest jak najszybsze rozwiązanie określonych problemów językowych.
Dziecko z dysleksją, jeśli zostanie wcześnie poddane leczeniu, może nauczyć się strategii i rozwinąć umiejętności, które pomogą mu w prawidłowym uczeniu się. Jednak może to być bardzo trudne dla osoby, która próbuje odwrócić problem po dwudziestu lub trzydziestu latach życia, gdy ma już utrwalone nieprawidłowe metody nauki.