Procedura dziwnej sytuacji stosowana w celu oceny stopnia przywiązania
Przywiązanie to więź istniejąca między dwojgiem ludzi, która charakteryzuje się intensywnymi emocjami. Zwykle jest to trwały związek ze specjalnym i wiążącym komponentem. Mary Ainsworth była pionierem w opracowaniu pierwszego narzędzia do oceny przywiązania u dzieci. Efekt jej pracy jest znany jako “Procedura dziwnej sytuacji“.
Więź matka-dziecko nie objawia się wyłącznie u ludzi. Objawia się również u wielu zwierząt. Jednak ludzie potrzebują większej ilości czasu, aby utworzyć tę więź. Przywiązanie jest wzmocnione, gdy między dwiema osobami istnieje bezwarunkowość. Procedura dziwnej sytuacji jest wykorzystywana, aby ocenić to przywiązanie.
Procedura dziwnej sytuacji, a cel przywiązania
Ważne jest, aby pierwsze przywiązania dziecka były zdrowe. Celem przywiązania jest zatem zapewnienie bezpieczeństwa, komfortu, ochrony i zaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka. W związku z tym, w zależności od stylu przywiązania jakie dzieci rozwijają ze swoimi opiekunami, mogą one wykazywać mniej lub bardziej: bliskość, schronienie emocjonalne, protest przeciwko separacji i podstawę bezpieczeństwa.
Ta więź nie tylko wpływa na natychmiastowe samopoczucie dziecka, ale także oznacza jego rozwój psycho-ewolucyjny. W związku z tym niedobory przywiązania mogą wpływać na ich dorosłość.
Niezbędne warunki wymagane do tego, aby przywiązanie miało miejsce
Aby pierwsze przywiązanie się uformowało, dziecko musi spełnić szereg minimalnych warunków. Te wymagania gwarantują, że przywiązanie zostanie odpowiednio rozwinięte:
- Posiadanie wystarczającego repertuaru zachowań związanych z przywiązaniem. Kluczowe etapy, takie jak uśmiechy lub gaworzenie i podążanie za matką.
- Zachowania te muszą przyciągać dorosłych, ustanawiając i wytwarzając uprzywilejowane interakcje między nimi.
- Posiadanie minimalnych zdolności afektywnych.
- Posiadanie szeregu minimalnych zasobów poznawczych do rozpoznawania dorosłych, gromadzenia wspomnień i kształtowania oczekiwań dotyczących ich postaci przywiązania.
Procedura dziwnej sytuacji
Procedura dziwnej sytuacji jest procesem laboratoryjnym zaprojektowanym przez amerykańską psycholog Mary Ainsworth w 1960 roku. Jej celem jest zbadanie interakcji, jakie matka lub dorosły (nieznajomy) utrzymuje z dzieckiem w nieznanym środowisku. W psychologii rozwoju ta procedura była tak popularna, że nadal jest używana do klasyfikowania i oceniania stylów przywiązania.
Symulacje
Procedura dziwnej sytuacji próbuje symulować pewne konteksty, aby przeanalizować zachowanie dzieci poza ich strefą komfortu. Innymi słowy, jak dzieci przechodzą z bezpiecznego środowiska w swoim domu i odkrywają inne nieznane miejsce. Dzięki obserwacji naukowcy badają reakcje dzieci, gdy są one oddzielone od swoich matek, a następnie gdy ponownie się spotykają.
Ta symulacja składa się z ośmiu epizodów przeznaczonych dla dzieci w wieku około jednego roku. Relacje między dzieckiem a opiekunem powinny być już jasno określone w tym czasie.
Procedura
W jednym z najczęstszych wariantów tej procedury, Ainsworth umieszczała dziecko obok matki w pokoju pełnym zabawek. Po chwili do pokoju wchodził nieznajomy, a matka wychodziła, zostawiając dziecko z nieznajomym. Potem matka wracała. Później zarówno ona, jak i nieznajomy opuszczali pokój i zostawili dziecko samemu. Potem nieznajomy wchodził ponownie.
W ten sposób psycholog oceniał reakcje i interakcje, które miały miejsce między matką, dzieckiem i nieznajomym.
Style przywiązania
Procedura dziwnego przywiązania ustanowiła trzy style przywiązania: bezpieczne, unikające i ambiwalentne.
- Bezpieczne przywiązanie jest widoczne, gdy dziecko swobodnie bada otoczenie, gdy jest oddzielone od swojego opiekuna. Czują udrękę po odejściu matki, ale są entuzjastyczni gdy wraca.
- Unikające przywiązanie charakteryzuje się także udręką, jakiej doświadcza dziecko, gdy ich matka wychodzi. Ale w przeciwieństwie do bezpiecznego przywiązania, mają tendencję do unikania matki, kiedy wraca.
- Niepewne / ambiwalentne przywiązanie wykazuje oznaki udręki podczas całego procesu. Dziecko wykazuje gniew wobec opiekuna, zwłaszcza gdy jest nieobecny.
Przywiązanie dziecka nie determinuje w pełni jego osobowości ani jakości relacji z dorosłymi. Może jednak wpływać na te czynniki i interakcje ustalone na późniejszych etapach rozwoju.