Rozwój emocjonalny dziecka - poznaj jego główne elementy

Kiedy i w jaki sposób dzieci zaczynają się rozwijać na poziomie emocjonalnym? Dowiedz się z naszego artykułu.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Paula Villasante.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Rozwój emocjonalny dziecka to proces, dzięki któremu dziecko staje się świadome emocji, sposobu ich wyrażania oraz ich interpretacji. Zaczyna się od rozpoznawania emocji widocznych w minach ludzi oraz przypisywania ich do danego kontekstu społecznego.

Zmiany i rozwój, jakich można się spodziewać na poziomie emocjonalnym mają dwa źródła. Z jednej strony wyrastają z doświadczeń, a z drugiej z dojrzałości dziecka.

W związku z powyższym, rozwój emocjonalny dziecka to indywidualna droga, na której rodzą się i są osiągane różne cele. Dziecko szybko uczy się łączyć kontekst i sytuację. Sposób, w jaki dzieci pokazują różne sposoby okazywania emocji różni się znacznie w zależności od przeszłych doświadczeń.

Dziecko początkowo interpretuje emocje innych w sposób subiektywny, a w miarę pozyskiwania doświadczeń i poszerzania kontekstu, potrafi coraz lepiej rozumieć ludzkie reakcje. Co więcej, wraz z tą umiejętnością wzrasta u niego również zdolność do rozumienia innych, kontroli własnych emocji i do okazywania empatii.

Nauka rozumienia emocji

Rozwój emocjonalny dziecka to kluczowy aspekt rozwoju. Dotyczy to zarówno rozumienia własnych emocji, jak i trafnej interpretacji cudzych reakcji i zachowań. Rozumienie emocji i postrzeganie rzeczy i zachowań przez pryzmat emocji to umiejętność, której nabywamy we wczesnym dzieciństwie.

Co więcej, rozwój ten zależy w dużej mierze od społeczności, w jakiej dorastają dzieci, jak również od rodziny, z której pochodzą. Czynniki te w dużym stopniu bowiem wpływają na przekonania i oczekiwania dzieci w zakresie relacji międzyludzkich.

Różne społeczności promują różne sposoby okazywania emocji. Dzieci uczą się tych norm poprzez naśladowanie wzorców, jakie obserwują. Jako że normy kulturowe wyznaczają pewne zasady dotyczące wyrażania emocji, funkcjonowanie w danej kulturze wymaga rozumienia tych norm. To z kolei wymaga umiejętnej interpretacji takich aspektów, jak:

• intensywność wyrażanej emocji
• długość trwania emocji
• hamowanie się przed wyrażaniem emocji

Innym bardzo ważnym aspektem, na którym w dużej mierze opiera się rozwój emocjonalny dziecka jest nauka rozumienia emocjonalnej ambiwalencji. Jest to umiejętność trafnego odczytania emocji pomimo występowania czynników, które mogłyby prowadzić do odmiennej interpretacji. Na tym etapie dzieci nabierają podstawowej zręczności w zarządzaniu trudnymi emocjami.

Zdolność dziecka do kontroli nad emocjami

Za pomocą emocji kontaktujemy się z otoczeniem. Aby komunikacja ta była skuteczna, musimy być elastyczni i szybko dopasowywać się do danej sytuacji. Co więcej, musimy pamiętać o tym, co dokładnie chcemy zakomunikować za pomocą naszych emocji.

Istnieje wiele sposobów na regulowanie własnych emocji, w zależności od sytuacji. Dzieci stopniowo uczą się, która strategia jest odpowiednia w określonym kontekście i uczą się, jak ją stosować. Elastyczność w wykorzystywaniu znanych dziecku sposobów kontrolowania emocji pozwala na lepszą adaptację społeczną.

Rozwój emocjonalny dzieci a empatia

Empatia to zdolność do zrozumienia czyichś emocji i do wygenerowania pozytywnej reakcji na cudze uczucia. Dlatego też empatia jest składnikiem rozwoju emocjonalnego, który pojawia się dopiero po tym, jak dziecko nabędzie takie umiejętności, jak:

• Zdolność o rozumienia własnych uczuć.
• Umiejętność zrozumienia uczuć innych osób.
• Zdolność do kontrolowania swoich emocji.

Te trzy aspekty pozwalają dziecku lepiej rozumieć siebie i innych, a tym samym skuteczniej funkcjonować w kontekście społecznym. Dopiero wtedy dziecko będzie w stanie rozwinąć swój poziom empatii wobec osób, które odczuwają inne emocje.

Na rozwój emocjonalny dziecka wpływa w mniejszym lub większym stopniu wiele czynników, jednak to najbliższe otoczenie i rodzina odgrywają tutaj kluczową rolę. Jeżeli dziecku nie pozwala się na okazywanie emocji i utrudnia mu się zrozumienie zachodzących w tym obszarze procesów, jego rozwój emocjonalny może zostać zaburzony.