Pracownik socjalny w zakładzie karnym i jego rola

Pracownik socjalny w zakładzie karnym i jego rola

Napisany przez Elena García

Ostatnia aktualizacja: 14 września, 2023

Czy wiesz, jaką rolę odgrywa pracownik socjalny w zakładzie karnym? Dowiedz się tego czytając poniższy artykuł!

Pracownik socjalny w zakładzie karnym to kluczowa postać, która stara się osiągnąć cele opisane w Konstytucji. Chociaż możesz nie być tego świadom, to na pierwszym miejscu pod względem liczby więzionych osób znajdują się  Stany Zjednoczone.

Wskaźniki wtrącania do więzienia wynosi 716 na 100 000 osób. Co więcej, w więzieniach znajduje się obecnie około 2 298 300 osób. Zgodnie z zapisami zawartymi w Konstytucji, wyroki pozbawienia wolności oraz środki bezpieczeństwa muszą być nakierowane na reintegrację społeczną więźniów.

Mercedes Gallizo, hiszpańska polityk, stwierdziła:

“Społeczeństwo wie, że więźniów nie można ot tak wykluczyć. Tym samym system więziennictwa powinien być nakierowany na reintegrację i szanować prawa osób pozbawionych wolności. Można osiągnąć resocjalizację bez uszczerbku dla zastraszających skutków pozbawienia wolności, gdy sprawcy są nie tylko osadzeni w więzieniu, ale również mają zapewnioną takie wychowanie, która zwiększa ich umiejętności.

Dzięki temu w przyszłości będą w stanie skutecznie zintegrować się ze społeczeństwem i przetrwać w nim bez powtórnego uciekania się do zbrodni.”

Oprócz tego dodała: “Nadszedł czas, aby nowoczesne społeczeństwo wyzbyło się przekonania, że więzienie to jedyne miejsce, w którym raz na zawsze powinny znaleźć się wszystkie osoby, które łamią prawo. To nie ma sensu.” Chociaż żyjemy w trudnych czasach jeśli chodzi o działanie systemu prawnego, to nie można zapominać, że póki nie nastąpią zmiany jesteśmy zobowiązani przestrzegać kodeksu karnego.

Tym samym musimy stosować się również do zapisów zawartych w Powszechnej deklaracji praw człowieka, nawet jeżeli orzeczona kara to pozbawienie wolności.

Cele pracy pracownika socjalnego oraz pomocne wytyczne

W przeciwieństwie do przekonań pokutujących w przeszłości, pozbawienie kogoś wolności powinno koncentrować się przede wszystkim na jego resocjalizacji oraz przygotowania go do życia w przyszłości na wolności.

Więzień musi nauczyć się norm obowiązujących w społeczeństwie i wymogów prawnych. Pomaga w tym stosowanie różnych metod wychowawczych, technicznych i profesjonalnych.

Drzwi co celi więziennej

Aby osiągnąć te cele, osoby odpowiedzialne za zarządzanie więzieniem powinny wziąć pod uwagę takie założenia ajk:

  • Indywidualizacja,
  • Zdobycie wykształcenia,
  • Leczenie w więzieniu,
  • Wykonywanie kary z uwzględnieniem korzeni społecznych więźnia,
  • Komunikacja ze światem zewnętrznym i możliwość wychodzenia na przepustkę.

Pracownik socjalny w zakładzie karnym: jaką pełni rolę?

Ta dyscyplina to pewna nowość w dziedzinie więziennictwa. Pracownik socjalny to profesjonalista, który działa jak ogniwo łączące ośrodek korekcyjny ze światem zewnętrznym. Przede wszystkim walczy o to, aby nie dopuścić do pozbawienia korzeni osoby pozbawionej wolności, stając się “pośrednikiem” między osadzonym a jego najbliższym kręgiem społecznym i rodziną.

Pracownik socjalny należy do rady ustalającej przebieg terapii

W takim zespole znajdują się również inni profesjonaliści, między innymi:

  • Zastępca dyrektora generalnego ds. usług terapeutycznych,
  • Centra integracji społecznej,
  • Asystent medyczny lub kierownik medyczny,
  • Zastępca dyrektora generalnego centrum integracji społecznej,
  • Wychowawca lub koordynator centrum integracji społecznej, który ocenia propozycje,
  • Kierownik ds. usług.

Pracownik socjalny w zakładzie karnym spełnia przede wszystkim następujące funkcje:

  • Dokonuje oceny koniecznej do uzyskania przepustki do pracy, w celach naukowych, specjalnych i do domu.
  • Przygotowuje raporty dotyczące okresu kurateli, motywowania progresywną tabelą przepustek oraz klasyfikacji w okresach technicznego systemu postępowego, jak również działań wewnętrznych.
  • Poza tym wszystkie jego działania muszą bazować na wizytach w firmach, jednostkach wychowawczych oraz u ofiar i krewnych ofiar. Nie można również zapominać o wizytach w miejscach pobytu więźniów, w zależności od tego, jaka procedura ma zostać przeprowadzona.
  • Muszą również dostarczać wyniki dalszych kontroli i zapewniać nadzór.

Rola pracownika socjalnego w wychowaniu

Nie można zaprzeczyć temu, że społeczeństwo jako całość odczuwa niezadowolenie dowiadując się o rezultatach kar wymierzonych przez wymiar sprawiedliwości. To prawda, że coś w nim nie działa. Zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę spektakularne porażki, jakie ma na swoim koncie. Zawsze wywołują spory szum medialny.

Należy zwrócić również uwagę na znaczenie jakie w więzieniu odgrywa wychowanie obywatelskie. Chociaż takie ośrodki karne mogą wydawać się złym miejscem wychowawczym, to system powinien oferować więźniom nowe możliwości. Zwłaszcza tym, którzy wykazują zaangażowanie i chcą otrzymać alternatywę, która pomoże im rozpocząć nowe, lepsze życie w przyszłości.

Pracownik socjalny w zakładzie karnym wypełniający formularz

To złożone i skomplikowane zadanie, podczas którego różne pozycje łączą się ze sobą i zwracają w kierunku wychowania, mając nadzieję znaleźć w nim odpowiedź. Dzieje się tak mimo tendencji do postrzegania każdego działania kryminalnego pod kątem psychologicznym, medycznym lub psychiatrycznym.

Z tego obszaru wyłączone są interwencje natury wychowawczej, ponieważ bierze się pod uwagę chęć odmienienia życia człowieka oraz znaczenie relacji wychowawczej, która będzie napędzała zmianę.

Działania wychowawcze i rekreacyjne powinny zwiększać świadomość więźniów dotyczącą rozwoju ich życia poza tym środowiskiem. Powinny być również nastawione na wzmacnianie uczucia przynależności do społeczeństwa i wykonywanie działań, które służą wspólnemu dobru.

Oczywiście mogą zakładać dokonywanie zmian w postrzeganiu własnej rzeczywistości.

Czy wychowanie obywatelskie może okazać się pomocne?

Wychowanie obywatelskie niesie ze sobą wiele korzyści, takich jak:

  • Rozwój umiejętności społecznych,
  • Zapobieganie uzależnieniu od narkotyków,
  • Nauka pisania i czytania,
  • Poprawa edukacji zdrowotnej,
  • Nauka wykonywania zawodu, która wspiera integrację społeczną poprzez pracę,
  • Zapoznanie z wszystkimi zagadnieniami związanymi z życiem w społeczeństwie.

Chociaż zachęcanie do pracy w więzieniu stanowi prawdziwe wyzwanie, to zapewnianie więźniom wartości, umiejętności i zdolności, które pozwolą im w zintegrowany sposób stawić czoła życiu na wolności w społeczeństwie, stanowi klucz do sukcesu całego systemu więziennictwa.

Nie możemy zapominać, że udana resocjalizacja niesie wiele korzyści również dla reszty  społeczeństwa.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Cabrera, P. J. (2002). Cárcel y exclusión. Revista del Ministerio de Trabajo y Asuntos sociales35, 83-120.

  • Cogley, M. (Sf). El Trabajo Social Penitenciario, un nuevo desafio para la profesión.

  • Gallizo Llamas, M.: (2002) El sistema penitenciario Español. Madrid. Secretaría General de Instituciones Penitenciarias

  • Gómez, J. A. C., & Pernas, R. G. (2013). Educar en las cárceles: nuevos desafíos para la educación social en las instituciones penitenciarias Educating in Prisons: New Challenges for Social Education. Revista de educación360, 36-47.

  • Muñumer Domingo, S. (2016). Panorama actual de la intervención social penitenciaria. La reinserción y la prevención de la reincidencia.

  • Serrano, F. J. D. P., & Añaños-Bedriñana, F. T. (2013). La Educación Social Penitenciaria:¿ De dónde venimos y hacia dónde vamos?. Revista complutense de educación24(1), 47-69.

  • Visus, C. S. V., & Solbes, V. M. M. (2016). Educación Social en centros penitenciarios. RES: Revista de Educación Social, (22), 5-9.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.