Poznaj najważniejsze funkcje podwzgórza

Poznaj najważniejsze funkcje podwzgórza
Sergio De Dios González

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Sergio De Dios González.

Napisany przez Eva Maria Rodríguez

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Przeczytaj dzisiejszy artykuł i poznaj najważniejsze funkcje podwzgórza.

Podwzgórze to obszar mózgu, który mimo swojego niewielkiego rozmiaru pełni wiele funkcji. Odgrywa istotną rolę w produkcji hormonów. Poza tym funkcje podwzgórza pomagają stymulować wiele ważnych procesów.

Dlatego też kiedy podwzgórze nie działa we właściwy sposób, może wywoływać organiczne problemy, które mogą prowadzić do rozwoju wielu zaburzeń. Chociaż choroby podwzgórza pojawiają się niezwykle rzadko, to aby zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia trzeba koniecznie dbać o zdrowie mózgu.

Słowo podwzgórze pochodzi od greckiego słowa υποθάλαμος, które oznacza “pod komorą”. Podwzgórze to mały obszar mózgu, który mieści się pod wzgórzem i nad przysadką mózgową. Chociaż ma niewielki rozmiar, wpływa zarówno na układ endokrynny, jak i na układ nerwowy.

Funkcje podwzgórza

Homeostaza odnosi się do stanu równowagi organicznej. Organizm zawsze stara się osiągnąć lub poprawić tą równowagę. Dlatego też główne zadanie podwzgórza to regulowanie różnych procesów, aby ją osiągnąć.

W tym celu podwzgórze działa jako łącznik między układem endokrynnym i nerwowym. Co więcej, angażuje się w wiele kluczowych działań, takich jak regulowanie temperatury ciała, pragnienia i apetytu.

Bierze również udział w regulowaniu emocji, cykli snu, porodu, ciśnienia tętniczego i tętna. Co więcej, wywiera wpływ na produkcję soków trawiennych i równoważenie płynów w ciele. Poza tym eksperci uważają, że substancje, które wywołują złość, smutek, uczucie zakochiwania się i satysfakcję seksualną, są produkowane w podwzgórzu.

Przekrój mózgu

Hormony podwzgórza

Aby utrzymać tą równowagę, podwzgórze jest w dużej części odpowiedzialne za funkcjonowanie układu endokrynnego. Co więcej, jest również mocno związane z przysadką mózgową, która produkuje inne ważne hormony.

Podwzgórze i przysadka mózgowa współpracują ze sobą, aby kontrolować cały układ endokrynny, w tym gruczoły, które produkują różne rodzaje hormonów, takie jak nadnercza, nerki i tarczyca.

Oto niektóre z hormonów wydzielanych przez podwzgórze:

  • Hormon antydiuretyczny. Zwiększa ilość wody, którą nerki absorbują z krwi.
  • Hormon uwalniający kortykotropinę. Te hormony pomagają regulować przemiany materii i odpowiedź immunologiczną. Współpracują z przysadką mózgową oraz nadnerczami, aby uwalniać określone steroidy.
  • Hormony wydzielające gonadotropinę, która mówi przysadce mózgowej, aby pilnowała działania organów płciowych.
  • Oksytocyna. Ten hormon odgrywa rolę w wielu procesach, w tym w wydzielaniu mleka w piersiach, regulowaniu temperatury ciała oraz cykli snu matki.
  • Hormony, które kontraktują prolaktyn, mówiące przysadce mózgowej, aby rozpoczęła lub zaprzestała produkcji mleka u matek karmiących piersią.
  • Hormon uwalniający tyreotropinę. Aktywuje tarczycę, uwalniając hormony, które regulują przemianę materii, poziom energii i wzrost.
  • Hormony wzrostu, które mówią przysadce mózgowej, aby zwiększyła lub zmniejszyła poziom innych hormonów.

Choroby podwzgórza

Choroby podwzgórza to zaburzenia, które nie pozwalają podwzgórzu funkcjonować we właściwy sposób. Są bardzo trudne do zdiagnozowania.

Podwzgórze odgrywa również ważną rolę w informowaniu przysadki mózgowej o konieczności wydzielania hormonów do reszty układu endokrynnego. Większość lekarzy ma trudność ze zdiagnozowaniem gruczołu, który nie działa we właściwy sposób.

Właśnie dlatego takie zaburzenia są często nazywane zaburzeniami podwzgórzowo-przysadkowymi. W takich przypadkach wykonanie badań, które oceniają funkcjonowanie układu endokrynnego, da kilka wskazówek, które pomogą zidentyfikować przyczynę zaburzenia.

Najczęstszą przyczynę chorób podwzgórza stanowią urazy głowy, które dotknęły również podwzgórze. Operacje, promieniowanie i guzy również mogą wpływać na podwzgórze. W niektórych przypadkach choroby podwzgórza są również wywoływane przez czynniki genetyczne.

Mózg trzymany w dłoni

Inne ewentualne przyczyny chorób podwzgórza:

  • Zaburzenia odżywiania, takie jak bulimia czy anoreksja.
  • Diety bogate w nasycone kwasy tłuszczowe.
  • Zaburzenia genetyczne, które wywołują gromadzenie się żelaza w ciele.
  • Niedożywienie.
  • Stan zapalny.
  • Infekcje.
  • Nadmierne krwawienie.

Jak troszczyć się o swoje podwzgórze

Biorąc pod uwagę, że podwzgórze odgrywa kluczową rolę, należy dołożyć wszelkich starań, aby zadbać o jego zdrowie. Chociaż nie można nic poradzić na predyspozycje genetyczne, to istnieje kilka kroków z zakresu diety, które możesz podjąć, aby pomóc mu pracować lepiej.

Podwzgórze kontroluje apetyt. Co więcej, jedzenie, które spożywamy, wywiera na nie duży wpływ. Badania wykazały, że diety bogate w nasycone kwasy tłuszczowe są w stanie zmienić część podwzgórza, która reguluje głód i zużywanie energii.

Eksperci wykazali również, że diety bogate w nasycone kwasy tłuszczowe wywołują stan zapalny w organizmie. To może wpływać na układ odpornościowy, zwiększając ryzyko zaatakowania przez niego komórek organizmu, zwiększając stan zapalny w jelitach i zmieniając naturalny sposób funkcjonowania ciała.

Diety bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak kwasy tłuszczowe omega 3, mogą pomóc odwrócić lub zmniejszyć ten stan zapalny. Te tłuszcze to bezpieczna alternatywa dla innych rodzajów olejów i tłuszczy. Do produktów bogatych w kwasy tłuszczowe omega 3 zaliczamy ryby, orzechy, siemię lniane i zielone warzywa.

Poza tym, aby zadbać o zdrowie podwzgórza i poprawić działanie mózgu, musimy spożywać owoce i warzywa bogate w witaminy, zwłaszcza w witaminę C i B.

Na zakończenie należy zauważyć, że podwzgórze to jedna z najważniejszych części ciała. Mimo tego póki nie zacznie źle działać rzadko kiedy zauważamy jego istnienie. Zwracanie uwagi na to, co jemy, może wspomóc jego właściwe działanie oraz zmniejszyć ryzyko rozwoju wielu chorób.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Saper, C. B., & Lowell, B. B. (2014). The hypothalamus. Current Biology24(23), R1111-R1116.
  • De Wardener, H. E. (2001). The hypothalamus and hypertension. Physiological reviews81(4), 1599-1658.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.