Pojęcia w psychologii – jest w niej wiele takich, których używamy źle. Może to być spowodowane brakiem doświadczenia, brakiem wiedzy lub z powodów kulturowych. Większość błędów ma związek z tendencją do rozważania i używania pewnych słów tak, jakby były synonimami, podczas gdy w rzeczywistości nimi nie są.
Dlatego też, chociaż niektóre z tych słów są blisko spokrewnione, ważne jest, aby dokładnie wiedzieć, w jaki sposób różnią się znaczeniem. Pojęcia w psychologii – oto 8 par słów, które pasują do tej kategorii.
Ujemne wzmocnienie – kara
Wzmocnienie i kara to dwie z najważniejszych koncepcji w psychologii behawioralnej. Używamy tego pierwszego, jeśli próbujemy zwiększyć prawdopodobieństwo jakiegoś zachowania. Natomiast jeśli chcemy je zmniejszyć, możemy mówić o karze.
Ujemne wzmocnienie polega na usunięciu bodźca awersyjnego, czyli przedmiotu lub sytuacji, którą ktoś uważa za nieprzyjemną. Ta strategia zwiększa prawdopodobieństwo, że poprzednie zachowanie się powtórzy. Przykładem negatywnego wzmocnienia jest sytuacja, w której matka likwiduje karę, którą dała swojemu synowi i nagradza go za spędzenie całego popołudnia na nauce.
Kara jest negatywnym bodźcem, a to zmniejsza prawdopodobieństwo, że zachowanie się powtórzy. Dwoma przykładami mogłaby być sytuacja, gdy nasz szef nałoży niewielką karę za spóźnienie lub gdy dziecko nie dostanie deseru, ponieważ źle się zachowywało.
Aspołeczny- nieśmiały
Zachowania aspołeczne są działaniami, które są niebezpieczne lub szkodliwe dla społeczeństwa lub stron trzecich. Ludzie ci czują się odrzuceni lub mają trudności w funkcjonowaniu w dzisiejszym społeczeństwie.
Zaburzenie aspołeczne (APD) jest zaburzeniem psychiatrycznym przypisywanym osobom, które odrzucają ustanowione normy i prawo. Mogą one nawet popełniać poważne przestępstwa pod wpływem impulsu, zdając sobie doskonale sprawę z tego, że są niezgodne z prawem. Z drugiej strony mamy nieśmiałość, która nie powoduje żadnych szkód wobec innych ludzi. Jest to po prostu uczucie niepewności, które odczuwa się w obliczu nowych sytuacji społecznych.
Podświadomość – nieświadomość
Aby odróżnić te dwa pojęcia w psychologii, musimy przyjrzeć się ideom Zygmunta Freuda. Chociaż te dwa pojęcia są używane zamiennie, istnieją subtelne i ważne różnice między nimi.
Podświadomość to umysł emocjonalny, który słucha naszych stałych zachowań i pragnień. Na przykład, jeśli zmienimy miejsce, w którym umieszczamy kosz na ubrania, zajmie nam kilka dni, aby przyzwyczaić się do nowej lokalizacji. Jest to dowód na to, że podświadome połączenia nerwowe z czasem stają się silniejsze.
Z drugiej strony, nieświadomość jest treścią mentalną, która ucieka z naszej świadomości lub która jest trudna do osiągnięcia poprzez nią. Jest to najbardziej prymitywna część naszego umysłu, owoc genetycznego nasilania się w ciągu lat prób i błędów. Oddychanie może być przykładem tego, co kontroluje nieświadomość.
Zazdrość – zawiść
Są to kolejne pojęcia w psychologii, które bardzo często rozumiemy w zły sposób. Różnica między tymi dwoma terminami jest bardzo prosta i zależy od ilości i posiadania. Aby istniała zawiść, potrzebujemy dwóch osób. Jest to emocja związana z “brakiem”. Taka osoba pragnie tego, co ma inna osoba i nie chce, aby to posiadała.
Zazdrość obejmuje trzy lub więcej osób i wiąże się z “posiadaniem”. Pojawia się, gdy ktoś czuje, że związek, który uważają za cenny, został zagrożony. Jest to reakcja emocjonalna biorąca się ze strachu przed utratą czegoś, co bardzo cenimy. Dlatego, gdy widzimy, że nasz sąsiad kupił nowy samochód, czujemy zawiść. Kiedy nasz najlepszy przyjaciel żeni się, możemy czuć zazdrość, ponieważ jego nowa żona zepsuła związek, który mieliśmy z naszym przyjacielem.
Pojęcia w psychologii. Płeć – gender
Według najnowszego wydania podręcznika przez dobrze znane Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA, 2010), słowo “płeć” odnosi się do biologicznych różnic istniejących w ludziach, natomiast słowo “gender” ma więcej wspólnego z różnicami społecznymi.
Uważamy, że płeć jest determinowana przez naturę. Oznacza to, że dana osoba rodzi się jako mężczyzna lub kobieta. Natomiast APA mówi, że gender to coś, czego możemy się nauczyć, zmieniać i czym można manipulować.
Urojenia – Halucynacje
Pomyłki pomiędzy tymi dwoma koncepcjami w psychologii mogą się zdarzyć, ponieważ pacjenci z halucynacjami słuchowymi (słyszący głosy) mogą rozwijać urojenia (jak wierzenie, że inni chcą ich skrzywdzić).
Ale podczas gdy halucynacja jest doświadczeniem percepcyjnym całkowicie wymyślonym przez umysł, urojenie pociąga za sobą zniekształcenie jakiegoś zewnętrznego bodźca lub istniejącej rzeczywistości. Uważa się, że urojenia wiążą się z głębokim przekonaniem na temat jakiejś sytuacji lub rzeczy, mimo że zdrowy rozsądek wskazuje inny kierunek.
Odczucie – postrzeganie
Oba te procesy są częścią tej samej ścieżki, która rozpoczyna się od bodźca i kończy się w mózgu. Ale chociaż często używamy ich jako synonimów, nie są dokładnie takie same. Promienie słoneczne docierają przez siatkówkę oka a dźwięk dociera do komórek włosowatych w uchu wewnętrznym. Osoba otrzymuje zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne bodźce i przechwytuje je dzięki tym receptorom.
Dlatego, odczucie jest początkowym etapem procesu percepcji i nasze pięć zmysłów je wykonuje. Postrzeganie to kolejna faza. Jest to proces psychologiczny i biologiczny, dzięki któremu mózg interpretuje i nadaje znaczenie informacji, która dociera do niego poprzez zmysły.
Symptomy – objawy
Chociaż oba są wskaźnikami psychopatologii, symptomy są subiektywne, a oznaki są w większości obiektywne. Pacjenci wymieniają i wyjaśniają symptomy z własnej perspektywy i tego w jaki sposób je postrzegają. Przykładami są: senność, ból, osłabienie mięśni lub zawroty głowy.
Natomiast objawy są tym, co wykrywają lekarze dzięki odpowiednim badaniom psychofizycznym. Niektóre z nich to gorączka, obrzęk, opóźnienie psychoruchowe lub żółtaczka.
Wiedząc, w jaki sposób prawidłowo wykorzystać te pojęcia w psychologii, łatwiej nam będzie zrozumieć i wyjaśnić sprawy dokładniej. Warto na to poczekać!