Paradoks władzy w relacjach intymnych

Napisane i zweryfikowane przez psycholog José Padilla.

Ostatnia aktualizacja: 08 września, 2023

Wszystkie związki, które budujesz, mogą być postrzegane jako relacje władzy. W ten sposób Twoje interakcje są uwarunkowane pewną dynamiką, która determinuje takie czynniki, jak między innymi dominacja, uległość i przywództwo (Vásquez i Emanuel, 2012). Czasami ta dynamika pozwala na wejście w grę, jaką jest paradoks władzy.

W kontekście relacji seksualnych, kiedy mówimy o władzy, rozumiemy ją jako akt kontrolowania i wpływania na drugą osobę podczas praktyk seksualnych. Postrzegamy to jako „działanie, które ludzie wywierają na ludzi” (Vargas, 2009). Tak rozumiana władza może przejawiać się na różne sposoby i wpływać zarówno pozytywnie, jak i negatywnie na dane relacje.

Paradoks władzy i relacji intymnych

Paradoks władzy pojawia się, gdy osoba, która zdobyła kontrolę, zaczyna tracić pozytywne cechy, które doprowadziły ją do tej pozycji. Innymi słowy, “awansowała” ze względu na swoje dobre cechy, ale jej zachowanie pogarszało się z każdym kolejnym krokiem w górę drabiny.

W odniesieniu do relacji seksualnych paradoks ten widać, gdy jedna osoba, zyskując większą kontrolę nad drugą, zaczyna angażować się w zachowania, które degradują związek. W ten sposób te postawy lub zachowania, które początkowo doprowadziły do poprawy związku, zanikają w takim samym stopniu, w jakim pojawia się kontrola. Wiadomo przecież, że władza psuje, a w niektórych przypadkach dzieje się to również na poziomie seksualnym. W konsekwencji kontrola może pogorszyć stosunki seksualne. Istnieją badania, które pokazują taką korelację.

Na przykład badanie przeprowadzone przez Lammers i innych (2011) na temat relacji między władzą a niewiernością. Odkryto, że duża kontrola jest pozytywnie powiązana z niewiernością, ponieważ zwiększa pewność siebie w przyciąganiu partnerów. Władza może również wpływać na opinie ludzi na temat spraw pozamałżeńskich.

W innym badaniu dotyczącym kontroli i percepcji seksualnej Kunstman i Maner (2010) odkryli, że władza aktywuje zainteresowanie seksem i powoduje nieobiektywne postrzeganie zainteresowań seksualnych innych. Autorzy odnotowali również, że władza w połączeniu z błędnym postrzeganiem zainteresowań seksualnych może nawet prowadzić do molestowania seksualnego.

Dynamika władzy w relacjach seksualnych

Relacje seksualne ukazują dynamikę każdej pary. Są tacy, którzy przyjmują postawy dominujące lub uległe, w których kontrola wyraża się w określony sposób. Niektórzy odczuwają satysfakcję z poczucia mocy i posiadania seksualnej kontroli nad innymi, podczas gdy inni lubią czuć się kontrolowani.

Kiedy paradoks władzy zaczyna działać w tych relacjach, zachowanie charakteryzujące każdego członka może ulec degradacji. Dominacja i kontrola mogą stopniowo prowadzić do sadyzmu seksualnego i poddania się masochizmowi.

Sadyzm seksualny i paradoks władzy

Sadyzm odnosi się do zestawu zachowań, dzięki którym osoba doświadcza przyjemnych doznań, wyrządzając zarówno fizyczną, jak i psychiczną krzywdę innej żywej istocie (Gómez, 2021). Na płaszczyźnie seksualnej osoba jest sadystyczna, gdy zadając ból podczas seksu, doświadcza pewnego stopnia przyjemności.

Paradoks władzy może zaostrzyć praktyki dominacji i kontroli tego rodzaju ludzi. Dzieje się tak, ponieważ wraz z uzyskaniem większej kontroli jednostka widzi potrzebę jej coraz większego wykorzystania. Wymaga to jednak większej dominacji. Z kolei satysfakcja, jaką czerpią z tych zachowań, skłania ich do poszukiwania większej przyjemności i satysfakcji. To sprawia, że ich zachowanie staje się coraz gorsze.

Paradoks władzy i seksualnego masochizmu

Masochizm seksualny jest biegunowym przeciwieństwem sadyzmu seksualnego. Jest rozumiany jako preferencja czynności seksualnych, które wiążą się z odczuwaniem bólu, upokorzenia lub niewolnictwa, co jest najważniejszym źródłem satysfakcji seksualnej (Ibáñez i in., 2013). Ogólnie rzecz biorąc, działania te pociągają za sobą postawę uległości ze strony jednostki. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że władza i masochizm całkowicie się wykluczają, ale nie zawsze tak jest. Choć brzmi to paradoksalnie, w uległości może być siła. Dzieje się tak, ponieważ kiedy ludzie wpływają, manipulują i kontrolują poprzez uległe zachowanie, jest to użycie władzy.

Kiedy osoba uległa lub seksualny masochista staje w obliczu paradoksu władzy, ich zachowanie zaczyna się coraz bardziej pogarszać. Ponieważ doświadczanie mocy poprzez upokorzenie, uległość i ból prowadzi ich do zwiększenia intensywności i częstotliwości tych zachowań. Na dłuższą metę zachowania osoby masochistycznej wpływają nie tylko na nią, ale także na jej partnera. Wynika to z faktu, że są zmuszeni do udziału w agresywnych aktach, które im się nie podobają. Robią to tylko po to, by zadowolić partnera.

Podsumowując, paradoks władzy uczy nas, że posiadanie dużej mocy w związkach seksualnych i ogólnie w życiu może często negatywnie wpływać na nasze zachowania. Dlatego wskazane jest kultywowanie samokontroli i rozpoznanie, że obraz, który sprzedaje nam moc nas samych, jest często zwykłą iluzją.