Osoby asertywne nie rodzą sie takimi, to cecha, którą w sobie wykształcają. Oczywiście istnieją pewne warunki, które pomagają rozwinąć konkretne zachowania lub umiejętności. Ale w końcu wszyscy musimy pracować nad tym, aby zmienić sposób, w jaki się zachowujemy i podejmować działania, które pozwolą nam się lepiej dostosować i stać bardziej konstruktywnymi. Istnieją pewne cechy asertywnych ludzi, które możemy zidentyfikować.
Asertywność można zdefiniować jako zdolność do odnoszenia się do innych w szczery i podnoszący na duchu sposób, tworząc most, który prowadzi do zaufania między ludźmi. Można ją również zdefiniować jako postawę wobec siebie i innych, która prowadzi do równowagi między prawami człowieka a obowiązkami, które mamy wobec innych, przy jednoczesnym zachowaniu wzajemnego szacunku.
Łatwiej jest teoretyzować o tym, czym jest asertywność, niż realizować ją w codziennym życiu. Osoby asertywne są owocem wysiłku i działań, które połączyły się, aby stworzyć taką postawę. Ostatecznie, wszystkie nasze wysiłki stanowią część długiej drogi ku nauce dobrego życia. Warto starać się zidentyfikować cechy, które sprawiają, że jesteśmy asertywni. Poniżej porozmawiamy o 7 z nich.
“Podstawową różnicą między byciem asertywnym i agresywnym jest to, jak nasze słowa i zachowania wpływają na prawa i dobre samopoczucie innych”.
– Sharon Anthony Bower-
1. Osoby asertywne wiedzą, czym tak naprawdę jest szacunek
Słowo “szacunek” definiuje się jako zdolność do nadawania wartości czemuś lub komuś i traktowanie czegoś lub kogoś w sposób wyrozumiały. Osoby asertywne rozwijają tę zdolność. Stosują ją w stosunku do siebie, ale przede wszystkim do wszystkiego, co znajduje się wokół nich – ludzi, pomysłów, pracy, a nawet zwierząt.
Szacunek wyraża się przede wszystkim jako wyrzeczenie się agresji. Stosowanie przemocy w żadnym wypadku nie będzie opcją. Jeśli dojdzie do rozbieżności lub konfliktu, asertywni ludzie zajmą się nim z szacunkiem dla siebie i dla innych. Często przekłada się to na wysiłek zachowania godności własnej i innych osób.
Ta postawa szacunku przejawia się także w pojęciach, pomysłach i ideologiach. Nawet jeśli ktoś nie podziela przekonań i poglądów osoby asertywnej, nie patrzy ona z tego powodu z góry na innych. Ktoś, kto jest asertywny, rozumie, że każdy człowiek ma swoją wartość i podejmuje wysiłki, których nie należy lekceważyć.
2. Odnoszą się z poważaniem do innych
Jedną z cech ludzi asertywnych jest to, że priorytetowo traktują dobre relacje z innymi. Rozumieją, że nie mogą budować relacji na kłamstwie lub hipokryzji. Zamiast tego pokazują się takimi, jacy są i chcą, aby inni rozumieli, czego mogą się po nich spodziewać.
Starają się unikać zachowań, które wywołują niepokój w dłuższej perspektywie, takich jak protekcjonalność. Jeśli nie zgadzają się z czymś, mówią to bezpośrednio. Nie poświęcają swojej tożsamości, aby uniknąć sprzeczności. W ten sam sposób bardzo ostrożnie wybierają swoich przyjaciół. Jeśli nie poczują z kimś prawdziwego związku , nie są w stanie zmuszać się do przyjaźni. Nie motywują ich korzyści, ale raczej przekonania.
3. Rozumieją, akceptują i cenią siebie
Ludzie asertywni są pewni siebie, ale nie wynika ona z dumy ani z poczucia wyższości. Czują się dobrze z tym jacy są ponieważ rozumieją siebie; to zrozumienie pochodzi z obserwacji, samooceny i nauczenia się konstruktywnego wewnętrznego dialogu. Oznacza to, że przyjmują odpowiedzialność za siebie jako ludzi, którzy mają zarówno mocne, jak i słabe strony.
Samowiedza prowadzi do zrozumienia. A to z kolei prowadzi do akceptacji i szacunku dla samego siebie. Asertywność wymaga od nas pokory i zrozumienia, że ludzie są tylko ludźmi, a zatem istotami niedoskonałymi. To “poczucie niedoskonałości”, w którym odnajdujemy wolę i motywację do rozwoju i doskonalenia się w różnych aspektach.
4. Posiadają samokontrolę i stabilność emocjonalną
Ludzie asertywni znajdują sposoby na regulowanie swoich emocji. Z tego powodu ich nastawienie jest w przeważającej mierze spokojne i opanowane. Rozumieją, że wszyscy mamy uczucia i że emocje muszą zostać przetworzone. Nie chodzi o to, że nie odczuwają gniewu, niepokoju czy bólu. Po prostu nauczyli się, że jeśli utracą kontrolę, te silne uczucia mogą prowadzić do niewłaściwego wyrażania emocji.
Zasada ta może być również stosowana dla zachowań wobec innych. Osoby asertywne wczuwają się w emocje innych i pragną by oni także odczuwali spokój i mieli poczucie kontroli. Ci, którzy są asertywni, nie karmią płomienia, ani nie próbują manipulować innymi, szukając winnych lub dążąc do tego, by wytknąć im słabość. Pomagają innym znaleźć centrum samych siebie, tak by żadna sytuacja nie spowodowała utraty kontroli.
5. Doskonalą swoją zdolność komunikowania się
Wiele problemów wynika z nieporozumień. Podobnie wiele problemów rozwiązuje się poprzez komunikację i dialog. Gdy niezbędne narzędzia komunikacji nie są właściwie stosowane, dzielenie się opiniami staje się trudne. Może nam brakować szczerości, prawdziwej intencji, by dojść do wzajemnego zrozumienia, zdolności do znalezienia najlepszego sposobu wyrażania czegoś lub po prostu jasności.
Znajomość siebie i refleksja pozwalają również na rozwój zdolności komunikacyjnych. Oznacza to, że dana osoba ma zdolność wyrażania – jasno, prosto i zgodnie z prawdą – tego, co czuje. Nie tylko zresztą to, jest w stanie aktywnie słuchać tego, co ma do powiedzenia drugi człowiek. Faktem jest, że asertywni ludzie rozumieją wartość komunikacji i są gotowi zainwestować w poprawę sposobu, w jaki się porozumiewają.
6. Jedną z cech ludzi asertywnych jest umiejętność wyznaczania granic
Nie zawsze możemy mieć doskonałe relacje z innymi. W rzeczywistości bywa tak, że czasami mamy kontakt z ludźmi, którzy są skłonni do nadużyć lub mają w sobie gorycz i chęć wyrządzania krzywdy innym. To generuje napięcia, którym asertywni ludzie umieją powiedzieć “dość”. Rozumieją, że wszystko ma swój limit i są sytuacje, które wymagają od nich postawienia wyraźnej linii.
Podążając tym kierunkiem rozumowania, nie zawsze mogą sprostać oczekiwaniom lub pragnieniom innych. To ostatecznie wyzwala poczucie winy, które czasami może zostać uznane za pozostawione bez odpowiedzi. Asertywność na to nie pozwala: osoba asertywna może powiedzieć “nie” bez wywoływania konfliktu.
7. Są emocjonalnie niezależni
Osoby asertywne są również zdolne do tolerowania i przyswajania odrzucenia lub obojętności ze strony innych. Nie działają w celu uzyskania akceptacji, raczej w zgodzie z własnymi przekonaniami i potrzebami. Tak jak wszyscy, asertywni ludzie chcieliby widzieć uznanie w oczach innych. Jeśli jednak tak się nie stanie, nie popadną w pokusę działania przeciwko własnemu sumieniu.
Nie mamy w sobie wszystkich tych cech naraz; to znaczy, nie będziemy w stanie znaleźć ludzi, którzy byliby asertywni we wszystkim, co mówią i robią. Nic co ludzkie nie jest kompletne, pod każdym względem mamy przestrzeń do rozwoju. Aby osiągnąć ten cel, wystarczy po prostu spróbować, za każdym razem stając się nieco lepszym.