Niepewne przywiązanie, więzienie bez krat
Zgodnie z głównymi postulatami teorii przywiązania, zaproponowanej przez Johna Bowlby’ego w 1958 roku, przywiązanie można rozumieć jako więź, którą budujesz między rodzicami i/lub opiekunami od momentu przyjścia na świat. Ci dorośli stają się modelami przywiązania, które są kluczowe dla Twojego rozwoju społecznego i emocjonalnego. Oczywiście przez całe życie budujesz i rozwijasz różne typy przywiązania do ludzi innych niż Twoi rodzice. Jednak to pierwsze przywiązanie często kładzie podwaliny pod późniejsze formy relacji. Czym jest niepewne przywiązanie?
Etapy przywiązania
Ogólnie rzecz biorąc, przywiązanie rozwija się w czterech etapach. Są to:
- Od urodzenia do dwóch miesięcy: etap przedprzystawkowy lub aspołeczny. Dziecko nie wykazuje żadnego szczególnego przywiązania do konkretnego opiekuna.
- Od sześciu tygodni do siedmiu miesięcy. Etap bezkrytycznego przywiązania. W tej fazie dziecko kieruje swoje reakcje społeczne do rodziców lub bliskich członków rodziny.
- Od siedmiu+ miesięcy. Konkretny lub rozróżniający etap przywiązania. Jest to krytyczna faza budowy przywiązania. Niemowlęta protestują, gdy są oddzielone od dorosłych postaci przywiązania i okazują strach przed nieznanymi ludźmi.
- Od ponad dziesięciu miesięcy. Etap wielokrotnego przywiązania. Niemowlęta zaczynają rozwijać relacje z innymi opiekunami. Nie okazują już strachu ani napadów złości, jeśli ich główni opiekunowie znikną.
W trakcie tego procesu może pojawić się bezpieczne przywiązanie lub, przeciwnie, jakaś forma niepewnego przywiązania. Wiele osób jest zdolnych jedynie do tworzenia niepewnych więzi przywiązania. Mówiąc prościej, ten rodzaj przywiązania to taki, w którym więź jest połączona ze strachem. Wyraża się to głównie jako wycofanie się w relacji z innymi lub przez zdezorientowane emocje, zależność i odrzucenie.
Większość psychologów uważa, że niepewne przywiązanie zaczyna się we wczesnym dzieciństwie. Jest to zwykle konsekwencją tego, że ludzie mieli ten wzór przywiązania do swoich zaufanych modeli lub opiekunów we własnym dzieciństwie. Te pierwsze więzi są podstawą dla tych, które zostaną ustanowione później.
„W życiu nie chodzi o odnalezienie siebie, ale o tworzenie siebie ”.
-George Bernard Shaw-
Kiedy między dzieckiem a opiekunem istnieje bezpieczne przywiązanie, pojawia się również pewność, że więź ta jest dobra. Innymi słowy, obie strony oczekują od siebie wszystkiego, co najlepsze. Z drugiej strony przy niepewnym przywiązaniu oczekiwanie jest odwrotne. Dziecko oczekuje, że opiekun zrezygnuje z nich lub je skrzywdzi. Ten rodzaj niepewnego przywiązania przybiera trzy różne formy.
Zdezorganizowane przywiązanie
Zdezorganizowane, niepewne przywiązanie to rodzaj więzi, który jest niezwykle typowy dla osób, które w dzieciństwie doświadczyły jakiejś formy wykorzystywania. Jeśli było tak w Twoim przypadku, prawdopodobnie oznacza to, że zostałeś sam, bez wsparcia w trudnych chwilach. Co więcej, Twoi opiekunowie uciekali się do kar fizycznych, aby Cię zastraszyć. Prawdopodobnie doświadczyłeś również ambiwalentnej postawy ze strony swoich opiekunów. W konsekwencji nigdy nie wiedziałeś, czego oczekiwać od osób, których misją była ochrona Ciebie. Czasami byli serdeczni i bez wyraźnego powodu, nagle stali się agresywni lub zaniedbujący.
Gdybyś miał takich rodziców, często sam jako dorosły powtarzałbyś ten sam schemat. Możesz nie mieć wystarczającej stabilności, aby zachować spójność między swoimi działaniami, a także myślami i emocjami. Z niepokojącą łatwością przechodzisz od uległości do agresywności i od bliskości do dystansu. Co więcej, wydaje się, że nie rozumiesz, co jest z Tobą nie tak.
Jeśli Twoja relacja z innymi staje się wyjątkowo niepokojąca, często całkowicie odłączasz się emocjonalnie i zaczynasz zachowywać się jak robot. To błędny sposób radzenia sobie z bólem.
Niepewne ambiwalentne przywiązanie
Główną cechą niepewnego, ambiwalentnego przywiązania jest intensywność, z jaką doświadczasz wzlotów i upadków w relacji. Jak we wszystkich przypadkach niepewnego przywiązania, jest to spowodowane posiadaniem rodziców o sprzecznym podejściu. Nigdy nie wiesz, czego się po nich spodziewać.
Jeśli doświadczasz niepewnego, ambiwalentnego stylu przywiązania, wykazujesz naprawdę silną potrzebę utrzymywania więzi z innymi. Masz również wielką potrzebę otrzymywania uczuć. Twoje relacje z innymi są niezwykle intensywne. Jednak jesteś zależny i szukasz aprobaty. Jesteś też nadmiernie wrażliwy na odrzucenie.
Kiedy wchodzisz w związek, zawsze myślisz, że coś jest nie tak. Kładziesz duży nacisk na problemy, a mało uwagi zwracasz na pozytywne aspekty swojego związku. Wszystkie Twoje relacje przynoszą Ci udrękę. Z tego powodu często wykazujesz zachowania eskapistyczne/wymijające. Na przykład uzależnienia, samookaleczenia i podobne działania.
Niepewne przywiązanie unikające
Jeśli masz niepewny, unikający styl przywiązania, najważniejszą cechą jest trudność w nawiązaniu bliskich więzi z innymi. Co więcej, odczuwasz głęboki emocjonalny ból z tego powodu. Często rozwijasz fałszywą autonomię. Jesteś niezależny, ale jednocześnie odczuwasz głęboki niepokój, gdy czujesz, że ktoś stał się Ci bliski emocjonalnie.
Zwykle trudno jest rozpoznać własne emocje. Na przykład czasami mówisz, że coś Cię interesuje, ale tego nie okazujesz. Dzieje się również odwrotnie. Będziesz twierdził, że coś lub ktoś Ci nie odpowiada, jednak Twoje zachowanie sugeruje coś przeciwnego. Nie robisz tego celowo. Po prostu trudno Ci zidentyfikować swoje emocje.
Z reguły niepewne przywiązanie unikowe wywodzi się z wychowania charakteryzującego się silnym dystansem emocjonalnym od opiekunów. Odmówiono Ci wsparcia , nawet gdy go potrzebowałeś. Twoi rodzice mogli uzasadniać swój dystans tym, że chcieli promować w Tobie odpowiedzialność lub coś podobnego. Prawda jest jednak taka, że jeśli dorastałeś w takich warunkach, nie będziesz później ufać innym. Nie wierzysz, że jest ktoś, kto może Cię wesprzeć lub pomóc.
Wszystkie formy niepewnego przywiązania pociągają za sobą ograniczenia, zwłaszcza w życiu emocjonalnym. Niemniej jednak istnieje możliwość odwrócenia tego relacyjnego wzorca. Możesz to zrobić, rozpoznając swoje zachowanie, jego przyczyny i konsekwencje. W ten sposób jesteś w stanie przezwyciężyć problem i prowadzić o wiele pełniejsze życie emocjonalne.