Nidoterapia: zmień środowisko, by się wyleczyć

Jest ona stosowana w połączeniu lub równolegle z innymi rodzajami terapii. Zamiast skupiać się na bezpośrednich interwencjach tylko z pacjentem, celem terapeuty jest pomóc mu w określeniu potrzeby zmian i walce o nie w jego otoczeniu.

Celem terapii gniazdowej nie jest zmiana osoby, ale stworzenie lepszego „dopasowania” między środowiskiem a jednostką. W rezultacie osoba taka może poprawić swój stan zdrowia. Nie jest to jednak bezpośredni wynik leczenia pacjenta, ale powstaje dzięki stworzeniu bardziej harmonijnego związku ze środowiskiem.

Jeśli czynniki środowiskowe lub środowisko danej osoby mają znaczny wpływ na tworzenie się nowych chorób i ich nawrotów, nidoterapeuci i osoby ze schizofrenią mogą wspólnie zidentyfikować te czynniki, aby spróbować zmniejszyć liczbę i nasilenie nawrotów choroby .

Nidoterapia – podstawy teoretyczne

Terapię tę stworzył psychiatra Peter Tyrer. W swojej 40-letniej karierze opublikował 38 książek, był redaktorem British Journal of Psychiatry i opracował także nidoterapię jako formę interwencji środowiskowej. Jej teoretyczne podstawy są związane z darwinowską koncepcją ewolucji.

Dostosowanie organizmu do środowiska gwarantuje jego dobre samopoczucie, więc jeśli uda nam się przystosować środowisko do organizmu w podobny sposób, uzyskamy pozytywne zmiany w jego zachowaniu.

Chociaż warunki środowiskowe zawsze były brane pod uwagę przy ocenie i leczeniu osób z zaburzeniami psychicznymi, to jednak rzadko przestrzegana były spójna strategia leczenia.

Przyznanie pierwszorzędnego znaczenia środowisku pozwala na zmiany, których w innym przypadku nie można byłoby osiągnąć. Problemy środowiskowe często stają się uporczywymi przyczynami nawrotów choroby psychicznej.

Sukces w interwencjach środowiskowych wymaga wrażliwej świadomości i specjalnej umiejętności równoważenia potrzeb pacjenta z potrzebami innych osób.

Podstawy nidoterapii

Głównymi zasadami nidoterapii są:

• Tworzenie fundamentów: zrozumienie środowiska z punktu widzenia pacjenta.
• Wyznaczenie realistycznych celów środowiskowych.
• Tworzenie jasnych celów zmian środowiskowych.
• Poprawa funkcji społecznej: koncentracja na funkcjach zamiast objawów.
• Dostosowanie i kontrola osobista: pozwolić pacjentowi odpowiednio uczestniczyć i wziąć odpowiedzialność za program.
• Szersza integracja środowiska i sędziów.
• Zaangażowanie innych, w tym niezależnych sędziów, w rozwiązywanie trudnych aspektów zmian środowiskowych.

Synchronizacja z innymi terapiami i agentami zmian

Nidoterapia może działać równolegle – i razem – z istniejącymi terapiami, ale jednocześnie musi być od nich niezależna.

Pomaganie pacjentowi skupić się na zmianach środowiskowych może poprawić adaptację do otoczenia. Może to objawiać się lepszą odpowiedzią, niż w przypadku innych terapii.

Cele proponowane podczas nidoterapii często angażują wielu członków zespołu, pracowników socjalnych, psychologów, terapeutów zajęciowych, kreatywnych lub przedstawicieli społeczności.

Nidoterapia – czas trwania i fazy

Formalna interwencja trwa zależnie od doświadczenia autora około 10 sesji. Nidoterapia składa się z 5 faz.

Faza I. Identyfikacja granic nidoterapii

Nidoterapia jest zwykle wdrażana po intensywnym leczeniu pacjenta i uzyskaniu wszystkich możliwych korzyści z innych dostępnych interwencji. Innym razem jest zwykle wybierana po długim sporze między terapeutami. Pozwala wtedy przeprowadzić interwencje w sytuacjach, w których pacjenci się opierają innym metodom terapeutycznym.

Jeśli terapeuta jest w stanie wytłumaczyć pacjentowi, jakie zjawiska są wywoływane przez dane zaburzenie i jakie są wywoływane przez środowisko, prawdopodobieństwo konfliktu zmniejsza się. A współpraca z innymi rodzajami interwencji wzrasta.

Faza II. Pełna analiza środowiska

Należy odnotować wszystkie życzenia pacjenta, nawet jeśli wydają się zachciankami lub nie do zrealizowania.

Analiza środowiskowa terapeuty jest zgodna z analizą pacjenta. Odbywa się z pacjentem lub niezależnie od niego. Jest mało prawdopodobne, aby była podobna do analizy pacjenta. Po zakończeniu należy osiągnąć porozumienie co do celów, które należy osiągnąć, a jeśli występują różnice, należy odwołać się do sędziego/mediatora.

Faza III. Wdrożenie wspólnej ścieżki

Faza II trwa wiele godzin, ale jeśli zakończy się powodzeniem można szybko przejść do kolejnych faz. Różne elementy tej wspólnej ścieżki są identyfikowane i planowane przy każdej interwencji.

Wiele z tych zmian musi być dokładnie przemyślanych i musi następować stopniowo. Ważne jest, aby ustawić odpowiednie ramy czasowe dla tych zmian, aby uniknąć przyszłych rozczarowań.

Faza IV. Kontrolowanie postępów

Chociaż osiągnięcie celów może zająć dużo czasu, muszą one pozostać jasne i mieć przejrzysty plan ich osiągania.

Ważne są informacje zwrotne na temat poczynionych postępów. Proponowany czas oceny to trzy miesiące. Niemniej jednak jest mało prawdopodobne, aby udało się osiągnąć wszystkie te cele.

Faza V. Nidoterapia stacjonarna

Czasami cele, które uznano za właściwe z czasem okazały się nieosiągalne. Kiedy tak się dzieje konieczne jest cofnięcie się i wytyczenie nowej ścieżki, i innych celów, zwykle mniej ambitnych. Chociaż czasami są one jeszcze bardziej ambitne.

W tym zadaniu bardzo ważna jest rola pacjenta, a także uczciwa akceptacja decyzji.

Podsumowanie

Potrzebne są dalsze badania, aby wypełnić luki w wiedzy na temat skuteczności, korzyści i potencjalnego ryzyka nidoterapii. Tymczasem osoby z problemami ze zdrowiem psychicznym, pracownicy służby zdrowia, menedżerowie i decydenci powinni traktować tę nową terapię jako podejście eksperymentalne.

Nidoterapia to złożony proces, który jest wciąż w fazie rozwoju. Jest to jak dotąd jedyna systematyczna i kontrolowana czasowo interwencja środowiskowa w przypadku uporczywych zaburzeń psychicznych. Terapeuci muszą akceptować pacjentów takimi, jakimi są, a nie takimi, jakimi chcieliby, aby byli.