Neuralgia nerwu trójdzielnego: charakterystyka i leczenie
Neuralgia nerwu trójdzielnego jest dla wielu osób najbardziej bolesnym stanem, w jakim może znaleźć się człowiek, do tego stopnia, że czasami jest bezpośrednią przyczyną niektórych samobójstw. Stan ten powstaje w wyniku zaburzeń nerwu mózgowego, który reaguje gwałtownymi wstrząsami elektrycznymi na podstawowe bodźce: mówienie, jedzenie, zmiana temperatury.
To nie jest zwykły ból głowy ani migrena. Ponieważ ci, którzy mają nieprzyjemność życia ze schorzeniem jakim jest neuralgia nerwu trójdzielnego wiedzą, że środki przeciwbólowe nie działają, a w wielu przypadkach nawet morfina nie przynosi ulgi. W takich przypadkach tylko leki przeciwdrgawkowe pozwalają na przeżycie mniej lub bardziej funkcjonalnie. Jednak w zamian za chwile ulgi muszą znosić skutki uboczne związane z tego typu lekami.
Możliwe, że z zewnątrz może wydawać się, że przesadzamy. Jednak fakt, że uważa się ją za “chorobę samobójczą” nie jest przypadkiem. Zaklasyfikowane po raz pierwszy w 1672 roku, zaburzenie to zarejestrowano już dużo wcześniej, opisując je jako jeden z najbardziej obezwładniających i intensywnych rodzajów bólu, które mogą dotknąć człowieka.
Obecnie szacuje się, że nerwoból nerwu trójdzielnego dotyka od 8 do 12% populacji i chociaż jest to choroba przewlekła, istnieją sposoby leczenia tego schorzenia.
Neuralgia nerwu trójdzielnego objawia się gwałtownym bólem podobnym do wstrząsu elektrycznego, który może trwać od kilku sekund do około dwóch godzin, powtarzając się przez kilka kolejnych tygodni lub nawet miesięcy.
Czym jest neuralgia nerwu trójdzielnego?
Nerw trójdzielny ma swój początek w piątym z dwunastu nerwów czaszkowych. Należy zauważyć, że ten nerw ma tę szczególną cechę, że jest najdłuższym ze wszystkich w naszej głowie. Zobaczmy, jak jest umiejscowiony, aby lepiej zrozumieć jak promieniuje ból:
- Nerw ten ma trzy gałęzie, pierwsza z nich okulistyczna, która promieniuje bolesnym kłuciem, które przechodzi od skóry głowy do jednej strony czoła i oka.
- Górna lub środkowa gałąź stymuluje policzek, górną szczękę, górną wargę, zęby i dziąsła górnej części jamy ustnej, a także jedną stronę nosa.
- W końcu mamy gałąź dolną lub żuchwową, która przechodzi przez żuchwę, zęby i dziąsła, a także dolną wargę.
Pacjenci dotknięci neuralgią nerwu trójdzielnego często doświadczają bólu po jednej stronie twarzy. Istnieje jednak rzadki stan zwany neuralgią obustronną, gdzie ludzie są dotknięci bólem po obu stronach głowy.
Jakie objawy ma neuralgia nerwu trójdzielnego?
Objawy związane z neuralgią nerwu trójdzielnego mogą być różne u każdego pacjenta. Istnieją jednak tak zwane “strefy wyzwalania”, obszary, które po stymulacji reagują intensywnym bólem, takim jak intensywny wstrząs elektryczny, który może trwać od kilku sekund, minut aż do dwóch godzin.
- Proste czynności, takie jak dotykanie twarzy lub pieszczoty, mogą wywołać ból twarzy.
- Zmiany temperatury, żucie, mówienie lub bruksizm są sytuacjami, które wyzwalają nerwoból.
- Ból przechodzi od skóry głowy, przez oko, ucho aż do szczęki.
- Po tym intensywnym i głębokim wyładowaniu elektrycznym osoba jest często niezdatna do życia przez godzinę lub dwie. Oznacza to, że w tym czasie nie może jeść, pić ani nawet otwierać oczu, dopóki nie upłynie pewien czas, kiedy nerw stopniowo się uspokoi.
Neuralgia nerwu trójdzielnego – przyczyny
Neuralgia nerwu trójdzielnego nie ma jednej konkretnej przyczyny, w rzeczywistości ten stan ma wiele różnych przyczyn. Zobaczmy niektóre z nich, aby lepiej zrozumieć złożoną rzeczywistość stojącą za tą chorobą.
- Zwykle ma podłoże genetyczne.
- Często, jak można zaobserwować za pomocą rezonansu magnetycznego, niektóre naczynia krwionośne naciskają na nerw trójdzielny przy wyjściu z pnia mózgu. Ten nacisk powoduje zużycie mieliny, warstwy, która chroni nerw, stąd mogą wystąpić te intensywne wyładowania elektryczne.
- Z drugiej strony wiadomo, że urazy w wyniku wypadków lub operacji twarzy lub jamy ustnej, mogą powodować ten neuropatyczny ból twarzy.
- Ważne jest również podkreślenie, że duża liczba pacjentów cierpi na neuralgię nerwu trójdzielnego pierwotnego pochodzenia, co oznacza, że jest prawie niemożliwe poznanie pochodzenia choroby.
Jak ją leczyć?
Jednym z faktów, które musimy wziąć pod uwagę w tej chorobie, jest to, że nie wszystkie przypadki są takie jednakowe. Są ludzie, którzy cierpią z powodu tego bólu przez dwa miesiące z rzędu, a następnie znika on na jakiś czas. Z drugiej strony są ludzie, którzy cierpią codziennie na nerwobóle po obu stronach twarzy i tacy, którym udaje się kontrolować wyzwalacze, aby cieszyć się lepszą jakością życia.
Dlatego leczenie powinno być różne dla każdej osoby. Zobaczmy jednak, które strategie są najczęstsze.
- Leki przeciwdrgawkowe są zwykle najskuteczniejsze w leczeniu nerwobólu nerwu trójdzielnego. Leki, takie jak karbamazepina, okskarbazepina lub gabapentyna, są najczęściej używane.
- Należy również zauważyć, że tricykliczne leki przeciwdepresyjne, takie jak amitryptylina lub nortryptylina, są również często stosowane w tych przypadkach w celu zmniejszenia bólu.
Kiedy podejście farmakologiczne nie działa, pozostaje tylko operacja. W takich przypadkach można wybrać między następującymi interwencjami:
- Rizotomia: niweluje lub tymczasowo uszkadza niektóre włókna nerwowe, tak aby nie powodowały bólu.
- Zastrzyk gliceryny: zabieg ambulatoryjny polegający na uszkodzeniu włókien otaczających nerw trójdzielny. Jest to leczenie, które działa przez co najmniej dwa lata.
- Uraz termiczny o częstotliwości radiowej: interwencja ambulatoryjna, w której elektroda uszkadza włókna nerwowe powodujące ból. Działa tymczasowo.
- Dekompresja mikronaczyniowa, najbardziej inwazyjna (i skuteczna) wszystkich operacji. Wykonuje się niewielki otwór w kości za uchem, aby następnie przesunąć naczynie krwionośne, które uciska nerw trójdzielny.
Podsumowując, jak widzimy, istnieje kilka podejść do rozwiązania tego chronicznego stanu, który dotyka od 8 do 12% populacji. Jednak wiadomo również, że od 70 do 80% pacjentów dobrze reaguje na leki bez konieczności poddawania się zabiegom chirurgicznym. Wystarczy wziąć pod uwagę cechy każdego pacjenta, aby móc poprawić jego życie.