Mobbing lub nękanie w pracy – co to jest?

Mobbing znaczy, ni mniej ni więcej, psychologiczne nękanie lub zastraszanie i odnosi się do braku szacunku i poszanowania godności pracownika, jako istotnego elementu w relacjach między szefem i pracownikiem. (Piñuel i Cantero 2002).

Osoby lub grupy osób, które są ofiarami mobbingu, cierpią z powodu nieuzasadnionej przemocy psychicznej poprzez negatywne i wrogie działania, w pracy lub poza nią.

Mobbing może być wywołany przez rówieśników (“nękanie horyzontalne” wśród rówieśników), przez podwładnych lub przez przełożonych (zwanych także bossingami, od angielskiego boss – szef) ,

Dane z barometru Cisneros przeprowadzonego przez Uniwersytet Alcalá wskazują, że ponad 16% aktywnych pracowników ankietowanych, ponad 2,3 miliona pracowników w Hiszpanii, twierdzą, że są nękani psychicznie lub byli ofiarami mobbingu w swojej pracy w ciągu ostatnich 6 miesięcy (Piñuel i Cantero 2002).

12% badanych zgadza się w pełni ze stwierdzeniem, że nękanie w miejscu pracy zmniejsza efektywność pracowników. (Piñuel i Cantero 2002).

“Nigdy nie daj się źle traktować w ciszy. Nigdy nie pozwól sobie na bycie ofiarą. Nie akceptuj, by ktoś inny określał twoje życie, sam je określ”.

-Tim Fields-

Rodzaje nękania w miejscu pracy

Ofiara nękania w miejscu pracy zaczyna wierzyć, że w rzeczywistości jest złym pracownikiem, a nawet, że jest złym człowiekiem. Ataki mobbingu nie kończą się w miejscu pracy, wkraczają również do sfery osobistej, atakując zwłaszcza pewność siebie danej osoby.

W ten sposób początkowo ważny lub wręcz błyskotliwy pracownik staje się swoim cieniem. Staje się robotnikiem, który myśli, że wszystko robi źle i że jest chodzącą katastrofą, przyznając rację tym, którzy zarzucają mu, że wszystko, co robi w swojej pracy, jest źle wykonane i wpływając tym samym na jego stan.

Dlatego zaczyna mieć niską samoocenę i nie ceni samego siebie jako pracownika, co w obliczu nowych przypadków nękania powoduje paraliż i uszkodzenie psychiczne na długi czas.

Zazwyczaj celem nękania w miejscu pracy jest zniszczenie wydajności pracownika w celu ułatwienia jego wyrzucenia, zmuszeniu go do odejścia lub wykluczenia z organizacji.

Strategie nękania

Wśród różnych strategii i metod nękania w miejscu pracy możemy znaleźć:

• Krzyk, ubliżanie lub obrażanie ofiarę, gdy jest sama lub w obecności innych ludzi.
• Przypisywanie celów lub projektów w terminach, które są nieosiągalne lub niemożliwe do wykonania, oraz zadań, których nie można wykonać w określonym czasie.
• Niedocenianie lub brak szacunku dla wysiłku podejmowanego przez ofiarę, odmawiając okresowej oceny pracy.
• Ciągłe grożenie ofierze.
• Wyśmiewanie pracy, pomysłów lub wyników uzyskanych przez ofiarę przed innymi pracownikami, karykaturując je lub parodiując.
• Zmienianie bez uprzedzenia zakresu obowiązków związanych z pracą ofiary.
• Próba używania określonych środków przeciwko niemu, w celu stygmatyzowania go przed innymi towarzyszami lub szefami, aby go wykluczyć, traktować go inaczej niż innych pracowników.
• Ignorowanie, wykluczanie lub poniżanie ofiary, zwracając się tylko do osoby trzeciej, symulując nieistnienie ofiary, nie zwracając na niego uwagi lub udając w biurze lub na spotkaniach, że nie istnieje.
• Zatajanie ważnych informacji dotyczących pracy, aby wprowadzić ofiarę w błąd podczas wykonywania pracy, i następnie oskarżenie jej o zaniedbania lub niewłaściwe wykonanie obowiązków.
• Oczernianie ofiary, szerząc złośliwe lub oszczercze plotki w firmie lub organizacji, które podważają jego reputację, wizerunek lub profesjonalizm.

“Kiedy ludzie często cię ranią, myśl o nich jak o papierze ściernym. Mogą cię trochę porysować lub zranić, ale ostatecznie ty będziesz czysty i wypolerowani, a oni staną się bezużyteczni”.

-Chris Colfer-

Skąd bierze się mobbing i nękanie w miejscu pracy?

Nękanie w miejscu pracy wymaga jednego lub kilku agresorów, którzy pracując na niektórych pozycjach mogą być bezkarni i mają swój margines działania.

Z tego powodu konieczne jest podkreślanie, że poza sytuacjami, w których organizacja istnieje dla określonych celów, które byłyby bardziej typowe dla niszczycielskich organizacji lub sekt niż firm, zwykle nie ma organizacji, a tylko osoby, które praktykują mobbing.

Przyczyny agresora dla stosowania mobbingu mogą być różne. Częstym wyjaśnieniem większości przypadków jest to, że pracownik, który jest obiektem nękania w miejscu pracy, jest lub stał się kimś, kto z jakiegoś powodu zagraża grupie, która go nęka.

Najczęściej wymienianym czynnikiem w badaniach osób nękanych psychicznie w miejscu pracy jest zazdrość o kompetencje lub umiejętności zawodowe.

Ofiara jest często powoduje zazdrość innych o akceptację lub uznanie, które wzbudza wśród swoich kolegów, podwładnych, szefów, pacjentów lub klientów, za swój dar do ludzi, za pozytywne oceny lub gratulacje otrzymane za swoją pracę.

Nękanie w miejscu pracy może być również wywołane faktem, że pracownik nie pozwolił sobą manipulować innym lub dlatego, że nie zarządza statusem quo w organizacji.

W środowiskach pracy, które tworzą grupy interesu i agenci, mobbing zazwyczaj polega na zniszczeniu pracy tych silnych przeciwników, którzy nie chcą kompromisu lub są nieprzekupni i zagrażają kierownictwu.

W innych przypadkach pracownik jest nękany za pozytywne sytuacje osobiste lub rodzinne, których inni mogą zazdrościć, ponieważ oni sami nie mogą być w takich sytuacjach. A gdy ofiarą jest kobieta, proces szykanowania w miejscu pracy jest wywoływany nie przez szykanowanie, a przez nękanie seksualne.

Często przedstawiany jest także fakt bycia innym jako jedna z przyczyn mobbingu. Odnosimy się w ten sposób do pracowników, którzy mają pewne cechy, które odróżniają ich od innych pracowników. Zatem odmienność pod względem wieku, kwalifikacji, poziomu języka, doświadczenia zawodowego, płci, zwyczajów zwykle może oznaczać prześladowanie przez grupę większości. (Piñuel i Cantero 2002).

Nadużycie polega na tym, że najmniej kompetentna i najbardziej agresywna osoba projektuje swoją złość najbardziej kompetentnej i najmniej agresywnej osobie.

Konsekwencje nękania w miejscu pracy

Wiele wyników badań empirycznych potwierdza związek między nękaniem w miejscu pracy a objawami zespołu stresu pourazowego (PTSD) (Mikkelsen i Einarsen 2002). Udowodniono, że ludzie, którzy są ofiarami nękania przez długi okres czasu, wykazują objawy choroby pourazowej, takie jak unikanie miejsc i osób, powtarzanie traumatycznych doświadczeń i nadpobudliwość.

Objawami unikania nazywa się te, które prowadzą do doświadczania sytuacji zagrożenia i/lub strachu przed wszystkim, co związane z pracą. Ludzie, którzy byli ofiarami mobbingu unikają rozmów o pracy, nie relacjonują się z ludźmi w miejscu pracy i starają się unikać działań, miejsc lub osób związanych z pracą.

Objawy powtarzania traumatycznych przeżyć pojawiają się w postaci koszmarów związanych ze zdarzeniami i sytuacjami w pracy. Także jako powtarzające się obrazy i wspomnienia wydarzeń lub odczuć, które sprawia, że wydaje się, że wydarzenie się powtarza.

Objawami nadpobudliwości, których doświadczają pracownicy cierpiący na mobbing są: tachykardia, pocenie się, napięcie mięśni, bezsenność, nadmierna czujność, napady złości, drażliwość i trudności z koncentracją.

“Powszechnym błędem osób nękających innych jest założenie, że ponieważ ktoś jest dobry lub miły, jest słaby. Te cechy nie mają ze sobą nic wspólnego. W rzeczywistości potrzeba dużej siły i charakteru, by być dobrym człowiekiem “

-Mary Elizabeth Williams-

Jak widać, nękanie w miejscu pracy jest niepokojącą sytuacją, w której należy zachować czujność, aby móc jej zapobiec lub wprowadzić niezbędne środki w celu jej zakończenia.

Referencje

De Rivera, J. L. G. (2002). Nękanie psychiczne: jak bronić się przed mobbingiem i innymi formami nękania. Psychiatria. kom, 6(3).

Hirigoyen, M. F., & Valls, N. P. (2001). Nękanie moralne w miejscu pracy: Odróżnić prawdziwe od fałszywego.

Moreno Jiménez, B., Rodríguez Muñoz, A., Garrosa Hernández, E., & Morante Benadero, M. E. (2005). Historia organizacji nękania psychicznego w miejscu pracy: badanie eksploracyjne. Psicothema, 17(4).

Olivares, F. J. A. (2006). Mobbing: nękanie psychiczne w miejscu pracy. LexisNexis Argentina.

Peralta, M. C. (2004). Nękanie psychiczne w miejscu pracy – mobbing – perspektywa psychologiczna. Magazyn o tematyce społecznej, (18), 111-122.

Peralta Gómez, M. C. (2006). Przejawy zastraszania, mobbingu i objawów towarzyszących stresowi pourazowemu w miejscu pracy: studium przypadku. Psychologia z Karaibów, (17).

Piñuel, I., & Cantero, A. O. (2002). Częstość występowania mobbingu lub nękania psychicznego w pracy w Hiszpanii. Wyniki barometru CISNEROS II® na temat przemocy w miejscu pracy. Lan Harremanak. Magazyn Pracy, (7).

Piñuel, I. (2003). Mobbing. Podręcznik samopomocy. Klucze do rozpoznawania i przezwyciężania nękania psychicznego w pracy. Madrid: Aguilar.

Rojo, J. V., & Cervera, A. M. (2005). Mobbing i nękanie psychiczne w miejscu pracy. Redakcja Tebar.