Komunikacja empatyczna i korzyści z niej wynikające
Skuteczna komunikacja nie jest tak prosta. Znajdziemy w naszej codziennej komunikacji więcej przypuszczeń i domysłów, niż jasnych wiadomości i odpowiednich interpretacji. Dlatego Marshall Rosenberg rozwinął bardzo ważny koncept: komunikacja empatyczna, znaną również jako komunikacja bez przemocy (CNV).
To narzędzie narodziło się z zamiarem zapewnienia niezbędnych umiejętności do nawiązywania relacji w sposób bardziej solidarny i zgodny z naszymi wartościami. W ten sposób, oprócz unikania możliwych konfliktów i nieporozumień, pozwala nam rozwiązać je emocjonalnie i racjonalnie, porzucając bardziej tradycyjne formy.
Komunikacja empatyczna ma nam pomóc aktywnie słuchać opierając się na wzajemnym zrozumieniu.
Osobowość asertywna
Asertywność jest punktem pośrednim pomiędzy pasywnością, a agresywnością. Umiejętność, która pozwala wyrażać osobiste opinie, szanować innych, a także wprowadzać ograniczenia. Psycholog Marshall Rosenberg zachęca nas stosowania asertywności w celu poprawy naszych relacji.
Jedną z najczęstszych cech u osób asertywnych jest ich czułość w stosunku do niedoskonałości innych ludzi. Oznacza to, że nie krytykują, nie zaniedbują ani nie są wobec nich obojętni, ale obejmują je, aby je zrozumieć. Dlatego asertywność jest głównym aspektem komunikacji empatycznej lub komunikacji bez przemocy.
Co wnosi komunikacja empatyczna
Empatia, ta umiejętność postawienia się na miejscu drugiej osoby również jest częścią tego typu komunikacji. Oprócz umiejętności interpretacji języka werbalnego i niewerbalnego, zarówno własnego, jak i drugiej osoby.
Komunikacja empatyczna ma na celu ustanowienie szczerej i autentycznej relacji między nadawcą a odbiorcą. Niektóre z jej korzyści możemy znaleźć poniżej.
Tworzenie satysfakcjonujących relacji osobistych
Komunikacja empatyczna zobowiązuje się do zwięzłego, precyzyjnego i rygorystycznego przekazu, który pozwala nam na lepsze zrozumienie. To z kolei pozostawia mniej miejsca na krytykę, a więcej na skuteczną wymianę wiadomości.
Jeśli więc podzielamy nasze obawy w sposób asertywny, oferujemy drugiej osobie możliwość zrozumienia nas i podzielenia naszego niepokoju. Marshall Rosenberg szczególnie podkreśla wagę zaangażowania drugiej osoby we wspólną nadzieję, która wcześniej nie odniosła sukcesu między rozmówcami.
Rozwiązywanie konfliktów
Kluczem do odpowiedniej komunikacji empatycznej jest mówienie z własnego punktu widzenia, z własnego “ja”. Dlatego nikt nie może dyskutować o tym, co chcemy przekazać, ponieważ jest to nasze zdanie i należy do osoby, która je wyraża. Dlatego jeśli chcesz, aby ktoś interpretował twoje słowa nie jako pośredni atak, ale jako próbę komunikacji bez przemocy, zacznij zdania słowami “Czuję” lub “Czuję się”.
Zamiast powiedzieć “Byliśmy umówieni godzinę temu. Zawsze się spóźniasz. Jesteś egoistą”, powiedz: “Czuję, że za każdym razem, gdy muszę tak długo na ciebie czekasz, tracę ochotę spotkania się z tobą. To smutne, niepokojące i sprawia, że czuję się bezsilny”.
Jeśli zmienisz oskarżenia i krytykę wiadomościami o tym, jak się czujesz, komunikacja nie będzie tak negatywna. Druga osoba nie poczuje się obrażona, Ty możesz wyrazić samego siebie i zamiast obudzić negatywne uczucia – dojść do konsensusu.
Szczerość
Musisz wiedzieć, jak powiedzieć “nie” i zaakceptować kontrargumenty drugiej osoby. Tylko tak możesz być uczciwy wobec siebie i innych. Ale aby móc być cnotliwym, musisz wyeliminować wszelkiego rodzaju spekulacje lub destrukcyjne zachowania komunikacyjne.
Według Boba Wentwortha, eksperta w CNV, “Obserwacja ustanawia kontekst, uczucia pomagają w więzi i wprowadzają zamieszanie. Potrzeby wspierają więzi i identyfikują to, co jest ważne, a prośba wyjaśnia, jakiego rodzaju odpowiedź by Ci się spodobała”. Używanie tych składników razem może pomóc wyeliminować wszelkie prawdopodobieństwa dokonywania moralistycznych osądów, jak możemy zobaczyć w dalszej części artykułu.
Rozwój umiejętności słuchania i rozumienia
Porozumiewanie się bez przemocy sprzyja rozwojowi empatii. Przez to rozumiemy jako współczujący sposób rozumienia tego, co dzieje się w nas. Obejmuje dostrzeganie uczuć, myśli i osądów i łączenie się z tymi potrzebami, które nas paraliżują lub blokują.
Ponadto ten rodzaj komunikacji sprzyja także empatii jako zdolności prawdziwego rozumienia uczuć innych ludzi. Dlatego nie tylko pozwala nam zrozumieć ich pomysły i myśli, ale także ich emocje i uczucia.
Zachowania, które blokują komunikację empatyczną
Rosenberg mówi, że tak jak istnieje wiele korzyści z praktyki komunikacji empatycznej, istnieją również pewne sposoby komunikowania się, które blokują rozwój tego rodzaju komunikacji, a zatem także empatii i asertywności. Przeanalizujmy niektóre z nich.
Moralistyczne osądy
Moralistyczne osądy są bezosobową formą ekspresji, która nie przekazuje tak naprawdę tego, co czuje druga osoba, a jedynie to maskuje. Przyjmuje różne formy, takie jak krytyka, upokorzenie, obrażanie lub cynizm. Rosenberg proponuje zastąpienie ich obiektywnymi obserwacjami i unikanie osądów wobec drugiej osoby, aby skupić się na tym, co czuje.
“Raport, który mi przyniosłeś to katastrofa. W takim stanie nie możemy go nikomu zaprezentować”. Możemy zmienić to zdanie na “W raporcie, który mi przyniosłeś są pewne pomysły, które powinniśmy zmodyfikować. Spróbuj je zmienić, zanim zaprezentujemy raport klientowi”.
Wymagania i porównania z innymi ludźmi
Wymagania, żądania, obrazy… Używamy wszelkiego rodzaju narzędzi, aby zmusić innych do wzajemnego zrozumienia. Tak naprawdę są to groźby zawierające poczucie winy lub kary, jeśli nasze żądania nie zostaną spełnione. Są to inne formy manipulacji i komunikacji agresywnej.
Negacja odpowiedzialności
Bardzo częstym przykładem takiego zachowania jest sytuacja, gdy nastolatek przenosi do domu oceny i mówi: “Mamo, zawiesili mnie”. To, że “oni” zamiast “ja” jest sposobem na przypisanie winy jego zaniedbaniom osobom trzecim i tym sposobem pomoże mu uchylić się od odpowiedzialności.
Innym sposobem na to jest używanie mowy bezosobowej lub warunkowej odnosząc się do naszej diagnozy, historii lub doświadczeń. Chodzi o to, aby uniknąć konsekwencji i brania odpowiedzialności za to, co się stało.
Jak widzimy, komunikacja empatyczna wymaga osobistego wysiłku ze strony obojga rozmówców, ale uzyskane korzyści są zdecydowanie warte włożonego wysiłku.