Jorge Luis Borges: jeden z najbardziej wpływowych pisarzy wszechczasów

Jorge Luis Borges był argentyńskim pisarzem, eseistą i poetą. Ze względu na swoją ślepotę przez większą część życia korzystał z pomocy przyjaciół i rodziny w kontynuowaniu pracy literackiej.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Jorge Luis Borges był argentyńskim pisarzem, eseistą i poetą. Niektórzy twierdzą, że jego spuścizna jest wdrukowana w DNA każdego człowieka. Był mistrzem dobierania słów. Borges stał się ulubionym pisarzem wielu naukowców dzięki swojemu proroczemu duchowi. Był przede wszystkim niesamowicie kreatywnym twórcą opowieści, czego wszyscy możemy być świadkami poprzez magiczny realizm tkwiący w każdym z jego dzieł, takich jak na przykład Aleph.

Twórczość tego pisarza wywarła wielki wpływ na kulturę powszechną. Z tego powodu stał się jednym z głównych odniesień w literaturze XX wieku. Dzięki swoim licznym pracom zdobył wiele nagród. Wśród jego wyróżnień jest nagroda Miguela de Cervantesa, Komendanta Orderu Sztuki i Literatury Francji, a nawet Komendanta Rycerzy Orderu Imperium Brytyjskiego.

Jest jednak jedna nagroda, której nie miał szans zdobyć: literacka Nagroda Nobla. Bliskie mu osoby komentowały, że przyczyną tego są kwestie polityczne. Z drugiej strony niektórzy twierdzili, że jego styl jest zbyt kulturalny i fantastyczny, by otrzymać tę nagrodę.

Jednak brak nagrody Nobla nie miał dla niego większego znaczenia. Miał swój własny styl i wiedział, że nie można go pomylić z nikim innym. Jego ulubionym gatunkiem była narracja.

Refleksje filozoficzne, które przekazuje w każdej ze swoich powieści, kreślą unikalny i wyjątkowy wszechświat, którego żaden inny autor do tej pory nie prześcignął.

Jorge Luis Borges – dzieciństwo pełne książek

Jorge Luis Borges urodził się w 1899 roku w Buenos Aires w Argentynie. W jego rodzinie istniały dwie bardzo wyjątkowe sfery: militarna i literacka. Z jednej strony jego dziadek, Francisco Borges Lafinur, był pułkownikiem Urugwaju. Z drugiej strony jego pradziadek i stryj byli poetami i kompozytorami.

Jego ojciec, Jorge Guillermo Borges, uczył psychologii, co wyjaśnia jego znakomity gust literacki. Jak powiedział kiedyś sam Borges, to on ujawnił mu moc poezji i magiczną symbolikę słów. Poza tym to, co najbardziej naznaczyło jego dzieciństwo, to właśnie biblioteka ojca. Borges spędził większość swojego dzieciństwa zanurzony w tym miejscu.

Był bardzo dojrzały jak na swój wiek. Nauczył się czytać i pisać, gdy był bardzo młody, być może ze względu na potrzebę wejścia w ten literacki wszechświat, w którym żył. Jednak poza ścianami biblioteki i środowiskiem rodzinnym, jego dzieciństwo nie było czymś, co można by nazwać „łatwym”.

Jorge Luis Borges był chłopcem, który opuścił dwie klasy i z którego wyśmiewały się inne dzieci. Wydawał się być „słabym ogniwem”, zwłaszcza z powodu jąkania.

Czas wygnania, czas tworzenia

Kiedy wybuchła I wojna światowa, rodzina Borges była w Europie. Ojciec Borgesa właśnie stracił wzrok (choroba, którą odziedziczył później Jorge) i wszyscy byli w klinice na jego leczeniu okulistycznym.

Konflikt wojenny skłonił ich do ciągłego podróżowania po Europie. W konsekwencji na kilka lat osiedlili się w Hiszpanii. W 1919 roku Borges napisał dwie książki: Ritmos rojos i Los naipes del tahur. Nawiązał wtedy kontakt z pisarzami, którzy stali się istotni dla jego późniejszej twórczości, takimi jak Ramón Gómez de la Serna, Valle Inclán i Gerardo Diego.

Później, w roku 1924 i z powrotem w Buenos Aires, Jorge Luis Borges zaczął tworzyć niezliczone czasopisma, aby podzielić się swoimi pomysłami; wszystkim, czego nauczył się, widział i czuł w Europie. Jego opowiadania, eseje i wiersze uczyniły go jednym z najmłodszych i najbardziej obiecujących pisarzy w Ameryce.

W tym okresie jego styl można było określić między awangardą a kosmopolityzmem. Jednak później stało się dość metafizyczny. Borges stopniowo pogłębiał swoją fascynację czasem, przestrzenią, nieskończonością oraz życiem i śmiercią. W krótkim czasie stał się mistrzem w tych tematach. Miał obsesję na punkcie badania spraw życiowych, w których rzeczywistość miesza się z fikcją. Ponadto chciał zainspirować czytelnika do zagłębienia się w pytania filozoficzne.

Ślepota, przejście do kolejnego przebudzenia

W 1946 Perón został prezydentem Argentyny. To nie była dobra wiadomość dla Jorge Luisa Borgesa. Ludzie wiedzieli, że był antyperonistą i zwolennikiem bardziej konserwatywnej polityki. Teraz, w latach 50., Argentyńskie Stowarzyszenie Pisarzy mianowało go prezesem. Mimo to kilka lat później zrezygnował ze stanowiska.

Jego kariera literacka naznaczyła wszystkie jego obowiązki. Był rozpoznawany w różnych miejscach świata. Na przykład jego praca Śmierć i kompas była sprzedawana w Paryżu z dużym sukcesem. W tym samym czasie jego esej zatytułowany Inne inkwizycje stał się dość popularny w Argentynie. Jego kluczowe dzieło, Aleph, otrzymało drugie wydanie. Wreszcie, filmowcy produkowali obrazy oparte na niektórych jego historiach, takich jak „ Dni nienawiści”, bazujące na jego opowiadaniu Emma Zunz.

Wtedy miało miejsce wydarzenie, które zmieniło jego życie. Rząd Peronistów został pokonany po przewrocie wojskowym, a Borges został mianowany dyrektorem Biblioteki Narodowej. Właśnie w tym momencie zaczęła pojawiać się choroba odziedziczona po ojcu: tracił wzrok. Nie mógł już czytać ani pisać.

Sukces w ciemności

Mimo swojej ślepoty kontynuował pracę. Jego rodzina, zwłaszcza matka, żona Elsa Astete Millán, a później jego ostatnia partnerka, argentyńska pisarka María Kodama, odegrały kluczową rolę w tworzeniu jego dzieł literackich w tym czasie. Kontynuował publikowanie dzieł, takich jak Księga istot zmyślonych, Tygrysy Snów i tomików wierszy, takich jak Złoto tygrysów. Przez dwa lata współpracował nawet z Uniwersytetem Harvarda.

Jego życie artystyczne było intensywne, bogate i bardzo produktywne, niezależnie od choroby oczu. Co więcej, w 1973 roku poprosił o przejście na emeryturę jako dyrektor Biblioteki Narodowej w Buenos Aires. Poświęcił tej pracy prawie 20 lat swojego życia.

Jorge Luis Borges zmarł na raka trzustki w Genewie w 1986 roku. Został pochowany na cmentarzu w Szwajcarii, na nagrobku z białym krzyżem z następującym napisem “Nie lękajcie się” w odniesieniu do Ulrica, norweskiego dzieła XIII wieku, który pojawił się w jednym z jego opowiadań.