Jak osoby cierpiące na OCD przetwarzają informacje?

Osoby cierpiące na OCD interpretują dane ze swojego otoczenia w inny sposób. To może wyjaśniać, dlaczego doświadczają obsesji i kompulsji. W tym artykule wyjaśniamy, w jaki sposób przetwarzają informacje.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gorka Jiménez Pajares.

Ostatnia aktualizacja: 14 marca, 2023

Osoby cierpiące na OCD doświadczają dodatkowych trudności, gdy chcą działać szybko i skutecznie. Mogą niepotrzebnie zainwestować znaczną część swoich zasobów, głównie czasu i energii, w cele, które są całkowicie bezproduktywne.

Odnotowano przypadki, w których osoby chore poświęcały ponad osiem godzin dziennie sprawom związanym z ich obsesjami i rytuałami. Daje to wyobrażenie o wpływie tego rodzaju zachowań na ich codzienne życie.

Niektórzy eksperci rozróżniają OCD w pełnym i niepełnym wymiarze godzin. Twierdzą, że ingerencja myśli natrętnych (obsesje) i działań pochodnych (kompulsje) jest znacznie silniejsza w tym pierwszym przypadku.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD)

Osoby cierpiące na OCD manifestują kompulsywne reakcje. W ten sposób chwilowo zatrzymują cierpienie spowodowane swoimi obsesjami.

„Jeśli nie będę się modlić pięć razy na godzinę, na stacji kolejowej, na której pracuje mój mąż, zdarzy się wypadek”. Osoby cierpiące na OCD mogą doświadczać tego rodzaju myśli przez lata, a nawet dziesięciolecia. Wywołują one duże cierpienie.

Zachowując się w ten sposób, chorzy starają się zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnej sytuacji. Jednak ich zachowanie jest dalekie od realizmu i często przesadne.

Obsesje mogą przybierać różne formy. Mogą to być myśli, takie jak ta, którą opisaliśmy powyżej, ale mogą to być również obrazy. Na przykład: „Za każdym razem, gdy widzę w myślach mojego wujka Piotra, muszę do niego zadzwonić, żeby nie stracił pracy”. Alternatywnie mogą to być impulsy. Na przykład: „Idiota. Idiota. Bardzo mi przykro, nie wiem dlaczego, ale wypowiadam to słowo za każdym razem, gdy zaczynam z kimś rozmawiać”.

Pogorszenie jakości życia spowodowane tym zaburzeniem jest niezwykle upośledzające. Może ono dotknąć obszary interpersonalne, akademickie, zawodowe i rodzinne osoby chorej. To zwielokrotnia frustrację, niepokój i dyskomfort, których doświadczają pacjenci. Postawiono hipotezę, że OCD jest depresyjną jednostką kliniczną, co oznacza, że powoduje depresję u osób na nią cierpiących.

Jak osoby cierpiące na OCD przetwarzają informacje?

W wyniku  wdrożenia pewnych stylów edukacyjnych w młodości osoby cierpiące na OCD mogą popełniać błędy w przetwarzaniu informacji, gdy są starsze. Kiedy rodzice są perfekcjonistami, koncentrują się na przekazywaniu wartości odpowiedzialności lub sami cierpią na OCD, ich dzieci prawdopodobnie rozwiną to zaburzenie (Belloch, 2020).

Ta jednostka kliniczna charakteryzuje się trzema rodzajami zmian w przetwarzaniu informacji. Po pierwsze, chorzy mają trudności z „oddzieleniem ziarna od plew”. Oznacza to, że mają trudności z określeniem, które informacje są tak naprawdę istotne. Po drugie, mają trudności z kategoryzacją danych. Po trzecie, chcą kontrolować wszystkie informacje, zarówno istotne, jak i te nieistotne.

W konsekwencji dochodzi do hiperstrukturyzacji informacji. Utrudnia im to przewidywanie ich kontekstu. Osoby chore posiadają tak wiele informacji, że ich system umysłowy zostaje przeciążony. Aby to zrekompensować, uciekają się do niezwykle sztywnych procesów, takich jak rytuały (Belloch, 2020). Wśród stwierdzonych błędów przetwarzania informacji warto wymienić następujące:

Przesadna odpowiedzialność

Osoby cierpiące na OCD wierzą, że są w stanie zapobiec katastrofie. W efekcie przeceniają swoją zdolność wywierania wpływu lub kontrolowania. Uważają, że możliwość wystąpienia danej sytuacji zależy od nich. W ten sposób czują się odpowiedzialni za to, czy zdarzenie to nastąpi.

Uważają również, że powstrzymywanie się przed czymś jest równie złe, jak zobowiązanie. Na przykład: „Mimo że nie uderzam już Tomka za każdym razem, gdy go widzę, jest to tak samo przykre, jakbym go biła”. To jest przykład impulsywnej obsesji. Karmi chorego nadmierną odpowiedzialnością. W związku z tym osoby cierpiące na OCD czują się bardziej winne z powodu błędów zaniedbania niż osoby bez zaburzenia (Belloch, 2020).

Istnieją sytuacje, w których osoba cierpiąca na OCD czułaby się wyjątkowo odpowiedzialna, podczas gdy osoba bez tego zaburzenia nie czułaby żadnej odpowiedzialności.

Przecenianie znaczenia myśli

W przypadku osób cierpiących na OCD typowe mogą być słowa: „Moim obowiązkiem jest zapobieganie czemuś złemu”. Odczuwają oni ogromny dyskomfort z powodu swoich obsesyjnych myśli i robią wszystko, aby go zmniejszyć. Jednak gdy próbują pozbyć się idei, która wdarła się do ich umysłu, staje się ona jeszcze bardziej uciążliwa.

Aby zilustrować ten przypadek, proponujemy następujące ćwiczenie: nie myśl o zielonym psie. Jeśli pomyślisz o zielonym psie, nastąpi trzęsienie ziemi. Ważne jest, aby nie myśleć o zielonym psie. Jednak powiedzenie tego, na głos lub w myślach, powoduje, że stale pojawia się on w Twoim umyśle. Coś podobnego występuje w przypadku OCD.

Potrzeba kontrolowania swoich myśli

Osoby cierpiące na OCD czują, że muszą stale monitorować i skupiać całą swoją uwagę na swoich myślach. Ponieważ utrzymanie takiego stopnia kontroli jest niemożliwe, często ją tracą. Utrata kontroli oznacza dla nich, że nie są w stanie podporządkować przepływu swoich myśli swojej woli i czują się porażką. Dlatego uciekają się do przymusu.

Osoby chore na OCD wykazują różne błędy podczas przetwarzania informacji. Po pierwsze, chcą monitorować wszystkie informacje na wypadek, gdyby coś ważnego mogło ich ominąć. To przytłacza ich system przetwarzania.

Ponadto chorzy czują się niezwykle odpowiedzialni za to, co myślą. Wierzą, że jeśli będą myśleć o danym zjawisku, może się ono wydarzyć; lub że myślenie o czymś jest tak samo złe jak robienie tego. To sprawia, że przywiązują niezwykłą wagę do swoich myśli.

Dzięki badaniom opracowano skuteczne i bezpieczne w tej jednostce klinicznej terapie psychologiczne. Są to na przykład CBT, terapia akceptacji i zaangażowania, ekspozycja z zapobieganiem reakcji i terapia metapoznawcza. Konieczne są jednak dalsze badania.