Manie i obsesje, o których możesz nie wiedzieć
Mania to kapryśne, a czasem ekstrawaganckie zainteresowanie określonym tematem. W kulturze popularnej bycie maniakiem kojarzy się ludziom z przestrzeganiem pewnych sztywnych wytycznych behawioralnych i oporem na zmiany. Niektórych maniakalnych i obsesyjnych sytuacji można jednak uniknąć. Dzisiaj omówimy manie i obsesje, o których możesz nawet nie wiedzieć.
Generalnie mania nie pociąga za sobą żadnych problemów poza ewentualną stratą czasu. Ale co się stanie, jeśli zmartwienia i hobby zamienią się w obsesje?
Mówiąc potocznie, ludzie uważają „manię”, „obsesję” i „pasję” za synonimy lub prawie synonimy. Jednak nie jest to prawdą z psychologicznego punktu widzenia. Mania odnosi się do nadmiernie euforycznego i bezmyślnego stanu umysłu. Jednak ustalenie paraleli między słowami mania i obsesja ułatwia zrozumienie tematu.
Jedno jest jasne: możesz mieć obsesję lub pasję na punkcie prawie wszystkiego, co możesz sobie wyobrazić. Prawie każdy z nas ma momenty „maniakalne”. W ten sposób możesz angażować się w określone zachowania rytualne.
Pewnie słyszałeś o niektórych z tych obsesji, na przykład o melomanii (obsesja lub pasja do muzyki). Jest jednak wiele innych, o których prawdopodobnie nie słyszałeś i których nazwy nie znasz. Przyjrzyjmy się niektórym z nich.
Manie i obsesje
Glazomania, obsesja na punkcie list
Glazomania to niezwykła obsesja, pasja i fascynacja tworzeniem list. Jednak to narzędzie może być sposobem na zwiększenie wydajności, a nawet zmniejszenie poziomu stresu, ponieważ listy działają jako forma przygotowania.
Osoby z glazomanią tworzą listy absolutnie wszystkiego. Może to być na przykład lista codziennych zadań, miejsc do odwiedzenia lub kluczowych fraz do wypowiedzenia w określonych godzinach.
Osoby z tą obsesją odkrywają, że tworzenie list pomaga im czuć się zorganizowanymi. Jednak ważne jest, aby odróżnić pasję do list od innych zaburzeń, takich jak OCD lub zaburzenie osobowości obsesyjno-kompulsywne.
W przypadku OCD pewne obsesje powodują, że osoba rozwija kompulsywne zachowania w celu zmniejszenia lęku. W tym kontekście listy mogą faktycznie stać się strategią powstrzymywania zachowań kompulsywnych. Na przykład zaznaczenie pozycji „Zamknij drzwi” na liście pozwoliłoby na to, by dana osoba nie musiała podchodzić do drzwi i ponownie je sprawdzać.
Zgodnie z diagnozą w DSM-V zaburzenie osobowości obsesyjno-kompulsywne polega na trosce o czystość, perfekcjonizm i wydajność. Wśród kryteriów diagnostycznych, które naukowcy zebrali na temat tego zaburzenia, jest obsesja na punkcie szczegółów, zasad, list i organizacji. Osoby z tym zaburzeniem skupiają się na tych czynnościach do tego stopnia, że zaniedbują główny cel działania. Innymi słowy, cel tworzenia samej listy.
Oba te zaburzenia wiążą się ze znacznym cierpieniem lub upośledzeniem w życiu społecznym, zawodowym lub w innych istotnych obszarach życia. Ta cecha odróżnia glazomanię, skłonność do robienia list, od zaburzenia, o którym wspomnieliśmy powyżej.
Farmakomania lub obsesja na punkcie przyjmowania leków
Jak sama nazwa wskazuje, farmakomania to obsesja na punkcie przyjmowania leków w sytuacjach, w których nie jest to konieczne. Pojęcie to wiąże się z farmakofilią (w przeciwieństwie do farmakofobii), czyli skłonnością lub predyspozycją do przyjmowania leków.
Wśród zaburzeń, które mogą być z tym związane, znajduje się hipochondria, a także zaburzenia bólowe i fibromialgia. Tego typu zachowania polegają na przyjmowaniu leku „na wszelki wypadek” lub aby „uniknąć” jakichkolwiek problemów.
W przypadku hipochondrii lęk przed chorobą może prowadzić do nadmiernego przyjmowania leków w celu zachowania lub poprawy funkcji fizjologicznych. Może to być na przykład pacjent, który codziennie przyjmuje środki przeczyszczające, aby wspomóc ruchy jelit i uniknąć niedrożności, której bardzo się obawiają.
Jednak w związku z hipochondrią można znaleźć również efekt odwrotny, czyli silną oporność na przyjmowanie leków w obawie przed skutkami ubocznymi.
Manie i obsesje związane z odpoczynkiem: kathisomania i klinomania
W tym obszarze istnieją różne obsesje związane z niektórymi aspektami odpoczynku, takimi jak leżenie, siedzenie czy spanie. Chociaż wszystkie wydają się bardzo podobne, istnieją subtelne różnice, które zamierzamy omówić.
Kathisomania to obsesja siedzenia. Jednak nie chodzi tylko o zwykłą radość siedzenia. Zamiast tego jest to niepohamowana chęć siedzenia. Zaburzenie to może prowadzić do tego, że ktoś odmówi zaoferowania miejsca w komunikacji miejskiej osobom starszym lub kobietom w ciąży, siada na podłodze czekając w kolejce lub siada na wystawach sklepowych podczas zakupów.
Nie powinniśmy jednak mylić tego z klinomanią, która jest obsesją na punkcie leżenia, ani z hipomanią, która jest obsesją na punkcie snu. W przypadku klinomani życie człowieka kręci się wokół leżenia w łóżku.
Tanoreksja: obsesja na punkcie bycia opalonym
Tanoreksja to obsesyjna potrzeba posiadania ciemnego odcienia skóry. Niektórzy ludzie uważają to również za uzależnienie lub podtyp zaburzenia dysmorficznego ciała. Osoby z dysmorfią ciała nadmiernie przejmują się wadami, zarówno rzeczywistymi, jak i urojonymi. W tym przypadku “problemem” jest jasna skóra. Osoby z tanoreksją kojarzą opaloną skórę z pięknem. Ponadto uważają, że nie są w stanie żyć bez opalania lub promieni UV.
Strategie, które ludzie stosują, aby uzyskać opaleniznę, składają się z długich sesji opalania lub spędzania dużej ilości czasu na słońcu, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Na przykład opalanie się lub kąpiele słoneczne bez odpowiedniego kremu z filtrem mogą uszkodzić skórę lub spowodować problemy zdrowotne.
Podczas gdy światło słoneczne ma na nas korzystny wpływ, przedłużona lub niezabezpieczona ekspozycja zwiększa ryzyko problemów skórnych. Problemy te mogą obejmować oparzenia słoneczne, raka skóry lub czerniaka, a także przedwczesne starzenie się.
Leczenie tanoreksji zależy od jej pochodzenia. Można to traktować jako uzależnienie lub zaburzenie dysmorfii ciała. Z drugiej strony niektórzy profesjonaliści uważają opalanie się za sezonową formę samodzielnego radzenia sobie z sezonową depresją.
Ponadto wiemy, że światło słoneczne sprzyja uwalnianiu endorfin i wywołuje uczucie odprężenia, dobrego samopoczucia i euforii. W rezultacie, oprócz leczenia psychologicznego, leczenie tego zaburzenia polega na zastępowaniu nadmiernego opalania innymi metodami podnoszenia endorfin, takimi jak ćwiczenia, słuchanie muzyki, śmiech czy jedzenie.
Refleksje
Te pięć obsesji, o których mówiliśmy, to tylko niewielka próbka wielu istniejących manii. Ogólnie rzecz biorąc, nie są one poważne i nie powinny być uważane za “niebezpieczne”. Posiadanie którejkolwiek z tych obsesji lub „bycie trochę maniakalnym” nie jest niczym złym, o ile nie wpływa na codzienne życie ani nie powoduje niepokoju czy lęków.
Jednak ważne jest, aby osobliwości, które sprawiają, że jesteś wyjątkowy, nie były nieznośnymi maniami, których nie możesz kontrolować. Najlepszym sposobem na to jest bycie elastycznym i tolerancyjnym.
Z drugiej strony mania nie powinna utrudniać komuś życia z Tobą ani sprawiać, że chcesz kontrolować sposób, w jaki zachowują się inni. Jeśli tak się stanie lub mania obniży jakość Twojego życia, czas skonsultować się z profesjonalistą.