Irracjonalne myśli nie zawsze są negatywne

Sokratejska debata na temat tego, czym są irracjonalne myśli i jak się do nich dostosować stanowi wyraźny cel w większości dyskusji, które odbywają się w dziedzinie psychologii.

Obejmują one szeroki zakres zagadnień, od zaburzeń lęków społecznych po przemoc w relacjach interpersonalnych, a nawet stres pourazowy.

Restrukturyzacja poznawcza jest analogią do leczenia psychologicznego. Wydaje się nawet, że przekroczyła one wyraźne granice różnych modeli i prądów psychologicznych. Zawsze staramy się dowiedzieć, który z nich jest najbardziej uzasadniony, najbardziej użyteczny i najbardziej skuteczny.

Zjawisko restrukturyzacji poznawczej, którą można zastosować w praktyce od samej diagnozy i która może być przydatna do końca terapii, ma na celu wykrycie irracjonalnych myśli danej osoby w celu podniesienia alternatywnych myśli na temat tego samego pomysłu.

To bardzo istotne, aby dana osoba mogła widzieć wpływ, jaki irracjonalne myśli mają na jej nastrój. Dzięki temu może poczuć późniejszą samoświadomość i dostrzec pewne zachowania.

Im bardziej restrukturyzacja poznawcza staje się powszechną praktyką, tym bardziej rozumiemy, że jednostka będzie w stanie wykryć swoje irracjonalne myśli. Co więcej, będzie ona w stanie zaprogramować znacznie bardziej odpowiednie myśli zastępcze.

Pojawianie się tego rodzaju nieustępliwych myśli często jest dla ludzi mylące, podsuwając pozytywne zamienniki racjonalności.

Racjonalne a irracjonalne myśli – różnice między nimi

Irracjonalne myśli wywołują bardzo nieprzyjemne reakcje emocjonalne. Może to być gniew, przez gorycz, aż po przerażenie. Emocje te są długoterminowe i powstają w warunkach absolutystycznych – przy użyciu przysłówków takich jak „nigdy” lub „zawsze”.

To z kolei ma związek z tym, co każdy z nas potrzebuje do szczęścia. Czy też z tym, kim należy być, co robić lub mieć. To znaczy – z samozadowoleniem.

Ponadto irracjonalne myśli te są zwykle niemożliwe do zweryfikowania. Z drugiej strony, te racjonalne można udowodnić. Generują emocje o znacznie mniejszej intensywności. Na przykład niesmak zamiast gniewu; rezygnacja zamiast goryczy; strach zamiast przerażenia.

Ważne jest, aby podkreślić, że szczęście nie zastąpi gniewu, satysfakcja – goryczy, a odwaga – przerażenia. Racjonalne myśli muszą być realistyczne i dostosowane do realności. Jeśli zostaną sformułowane w zbyt pozytywny sposób, staną się irracjonalnymi myślami.

Ponadto, jeśli dana osoba uważa alternatywne i racjonalne myśli za pozytywne, prawie na pewno będzie nie będzie ona w stanie ich projektować. Z kolei słaby stan umysłu i skupianie się na negatywach zmieni je w prawdziwie herkulesowe zajęcie.

Przykład: Patrycja traci pracę

Wyobraź sobie na przykład, że 40-letnia kobieta o imieniu Patrycja traci pracę urzędniczki w banku. Irracjonalne myśli, które może mieć Patrycja, to: „Nigdy więcej nie znajdę pracy”, „Jestem bezużyteczna” lub „Powinnam była pracować więcej”.

Jak już wcześniej mówiliśmy, można w tej sytuacji zaobserwować między innymi absolutystyczne warunki, których cechy nie mogą być zweryfikowane. Dzięki praktyce Patrycja może wywołać alternatywne racjonalne myśli, które są znacznie bardziej odpowiednie w danej sytuacji.

Na przykład: „Nie wiem, czy znów znajdę pracę, ale postaram się ją zdobyć.”, „Straciłam pracę, ale to nie znaczy, że jestem bezużyteczna. Po prostu już mnie nie potrzebowali i nie jest to sprawa osobista. Nadal mam swoją godność” lub „Mogłam pracować po więcej godzin, ale nawet nie wiem, czy to miało coś wspólnego ze zwolnieniem mnie”.

Jak widać po drugim zestawie myśli, nie mają one bezwzględnych zwrotów. Wnioski nie wynikały z sugestii lub pejoratywnego etykietowania się na podstawie wydarzeń zewnętrznych.

Nieuporządkowane pozytywne myślenie

Możliwe, że Patrycja nie wie, jak odpowiednio zastąpić irracjonalne myśli. Lub że otrzymywane przez nią wyjaśnienia lub wytyczne są nieodpowiednie. Być może wierzy ona, że w tej sytuacji alternatywą dla irracjonalnych myśli jest coś takiego jak:

„Jutro znajdę pracę i zarobię te same pieniądze, które zarabiałam w banku”, „Jestem najlepszym pracownikiem, a moje umiejętności przewyższają wszystkich” lub „Jestem pewna, że liczba godzin pracy nie miała nic wspólnego z moim zwolnieniem i stało się tak tylko dlatego, że szef mnie nie lubił”.

W przeciwieństwie do tego, co słyszymy wokół nas, pozytywne myślenie nie oznacza, że wszystko pójdzie po Twojej myśli. Dlatego tego typu nastawienie jest pełne pułapek.

Autorzy tacy jak Barbara Ehrenreich lub Derrer Brown mówią o szkodliwości przesadnego pozytywnego myślenia. Wyjaśniają, jakie to zwodnicze i pokazują, że możesz dojść do wniosków, które są nieodpowiednie i nierealne. Będą to wnioski oparte na atrybutach i spostrzeżeniach, które mają zerową wiarygodność empiryczną.

Irracjonalne myśli kontra myśli pozytywne

Ważne jest, aby oceniać sytuację w odpowiedni sposób. Irracjonalne myśli mogą być negatywne. W rzeczywistości ogromna ich ilość może być negatywna – ale także pozytywna.

Podczas gdy te pierwsze mogą prowadzić do zaostrzenia reakcji emocjonalnych, gdy je rozważamy, to te drugie mogą również prowadzić do zbyt intensywnych wrażeń mentalnych. Jest tak zwłaszcza, gdy nie możesz ich spełnić lub gdy prowadzą do zbyt wysokich oczekiwań, ponieważ nie są oparte na faktach i prawdziwych informacjach.

Jest tak również, gdy rozważamy je w kategoriach absolutystycznych.

Ważne jest również zwrócenie szczególnej uwagi na koncepcję jednostki i na fakt, że rozumie ona parametry, z których wyłaniają się racjonalne myśli. Aby to zrobić, powinnaś zacząć ćwiczyć z przykładami lub metaforami, a następnie pracować nad irracjonalnymi myślami danej osoby.

Co więcej, powinnaś to wcześniej przećwiczyć. Tak więc, jeśli chodzi o automatyzację propozycji codziennych alternatywnych myśli, będziesz mieć pewność, że jest to najwygodniejszy, skuteczny i użyteczny sposób dla danej osoby.