Endokannabinoidy – produkowane przez mózg substancje o działaniu podobnym do marihuany

Pamięć, odpoczynek, rozmnażanie się, przyjemność, a nawet regulacja stresu…Endokannabinoidy to fascynujące cząsteczki produkowane przez układ endokannabinoidowy. Co ciekawe, organizm jest “sterowany” przez te substancje chemiczne.

W chemii mózgu nic nie jest przypadkowe. Te drobne cząsteczki są kluczem do funkcjonowania mózgu. Dzięki nim odbywają się wszelkie procesy, a nieprawidłowości w ich wytwarzaniu wpływają na nasz stan i samopoczucie. Ostatnie badania dowodzą, że zmiany w obrębie endokannabinoidów mogą powodować stres i niepokój.

Warto zatem wiedzieć, że chociaż są to substancje endogenne, czyli produkowane przez nasz mózg, można je także znaleźć w naturze. Obecne są na przykład w marihuanie. Jednak każdy nas jest w stanie wytwarzać je sam.

Czym są endokannabinoidy?

Kannabinoidy to substancje aktywne zawarte w marihuanie. Nasz mózg jest jednak w stanie produkować je na własną rękę – znajdują się więc one w naszym krwiobiegu.

Endokannabinoidy to cząsteczki lipidowe, których celem jest wspieranie komunikacji pomiędzy neuronami. Badania przeprowadzone na wydziale nauk psychologicznych i nauk o mózgu na uniwersytecie w stanie Indiana (USA) wskazują na coś ważnego.

Jak dotąd odkryto tylko dwa typy tych substancji chemicznych – anandamid (AEA) i 2-arachidonyloglicerol (1-AG). Gdy działają one na receptory endokannabinoidów dochodzi do regulacji wielu podstawowych procesów takich jak uczenie się, zapamiętywanie, sen, apetyt czy nastrój.

Co więcej, cząsteczki te pełnią inną ważną funkcję. AEA y el 2-AG modulują działanie mechanizmu nagrody w mózgu. Stymulują go poprzez produkcję dopaminy, więc regulują nie tylko naszą motywację, ale też odczuwanie przyjemności.

Funkcje

Chociaż zidentyfikowano jak dotąd tylko dwa typy endokannabinoidów, zapewne istnieje ich o wiele więcej. By zrozumieć jak działają, trzeba wiedzieć, że są naturalnymi neuroprzekaźnikami. Innymi słowy, przekazują komunikaty chemiczne pomiędzy komórkami nerwowymi.

Regulacja poziomu energii

Te składniki biologiczne biorą udział w procesie nocnego wypoczynku oraz aktywacji. Odpowiadają za zasypianie, ale także pobudzają naszą motywację do odczuwania przyjemności oraz do dążenia do celu.

Stymulacja apetytu

Układ endokannabinoidowy bierze udział w wielu procesach fizjologicznych, w tym w stymulacji apetytu.

Co ciekawe, już dawno udowodniono, że główny składnik psychoaktywny marihuany, Δ9-THC, wzmaga uczucie głodu, więc podaje się go pacjentom z anoreksją i chorym na raka.

Krążenie krwi

Z dwóch odkrytych endokannabinoidów 2-AG jest jednym z najważniejszych dla funkcjonowania mózgu, wątroby i płuc. Odpowiada za wytwarzanie kwasu arachidonowego koniecznego dla syntezy prostaglandyn. Dzięki nim regulowane są takie funkcje jak ciśnienie krwi, krzepnięcie czy zapalna odpowiedź alergiczna.

Regulacja bólu

Co ciekawe, układ endokannabinoidowy ma duże znaczenie dla komunikacji pomiędzy komórkami. Co więcej, wpływa na wiele procesów fizjologicznych takich jak regulacja percepcji bólu.

Gdy mózg wykrywa proces zapalny lub ranę czy kontuzję, dochodzi do aktywacji endokannabinoidów, by uśmierzyć cierpienie.

Pamięć i uczenie się

Neuronauka od lat zajmuje się badaniem tych ciekawych związków chemicznych. Ich receptory znajdują się w hipokampie i w korze mózgowej, co wspiera procesy zapamiętywania i uczenia się.

Endokannabinoidy a pozytywne doświadczenia społeczne

Jak już wspominaliśmy, w organizmie pełno jest tych substancji chemicznych. Badanie przeprowadzone niedawno na uniwersytecie w Muenster (Niemcy) wskazuje na coś ciekawego. Endokannabinoidy AEA i 2-AG są kluczowe dla naszego doświadczania relacji z innymi.

Te endogenne substancje wspomagają wydzielanie dopaminy w ośrodku nagrody w mózgu za każdym razem, gdy robimy coś pozytywnego. Uścisk, rozmowa z przyjaciółmi, spacer z partnerem, zabawa z dziećmi…

W krwiobiegu znajdują się zatem związki podobne do marihuany, które generują przyjemność, dobre samopoczucie i szczęście. Nie ma lepszego sposobu na redukcję stresu i niepokoju niż cieszenie się równowagą i harmonią wraz z bliskimi.