Dziecko nadwrażliwe emocjonalnie w dysfunkcyjnej rodzinie

Dziecko nadwrażliwe emocjonalnie może przystosować się do życia w społeczeństwie. Nie jest to jednak takie łatwe jeśli wychowuje się ono w dysfunkcyjnej rodzinie, w której zupełnie nie okazuje się uczuć. Wręcz przeciwnie. W rodzinie takiej dziecko nadwrażliwe emocjonalnie jest piętnowane i nie znajduje zrozumienia.

“Przesadzasz! Jesteś beksą i zawsze błądzisz głową w chmurach…”. Czasem dziecko nadwrażliwe emocjonalnie zmuszone jest dorastać właśnie w takiej rodzinie, która pod względem emocjonalnym wydaje się być zupełnie wycofana. Jak gdyby z innego świata.

Dziecko nadwrażliwe emocjonalnie w swojej komunikacji z otaczającym je światem posługuje się głównie emocjami. Niestety fakt, że przyszło mu dorastać w rodzinie, która nie potrafi ani interpretować, ani okazywać emocji i uczuć, najczęściej oznacza dla niego pierwsze odrzucenie. Brak tego emocjonalnego kontaktu szybko prowadzi do tego, że dziecko zaczyna wierzyć, że coś z nim nie tak, że to jego wina.

Dziecko nadwrażliwe emocjonalnie – fakty

Carl Jung swego czasu opisał osobę nadwrażliwą emocjonalnie jako kogoś kto postrzega rzeczywistość w odmienny sposób właśnie ze względu na wrodzoną wrażliwość, która jest na innym poziomie niż u pozostałych osób. W tych 20 procentach populacji, o których tutaj mowa nie ma więc nic dziwnego czy negatywnego. To fakt.

Badania takie jak te, które przeprowadzono na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej oraz na Uniwersytecie Cornella dowodzą nawet, że mózg takich osób jest bardziej wyjątkowy niż u pozostałych. Osoba nadwrażliwa emocjonalnie posiada odmianę genetyczną ADRA2b. Szczególność takich osób ma bezpośredni związek z neuroprzekaźnikiem zwanym norepinefryną. Posiadają bardziej czuły układ nerwowy. Są bardziej empatyczne. Co więcej, szybciej reagują na bodźce.

Na chwilę obecną nie istnieją badania, które by potwierdzały, że cecha ta jest dziedziczna. To powoduje, że siłą rzeczy wiele dzieci jest kompletnie nierozumianych w swoich własnych rodzinach i to już od najwcześniejszego dzieciństwa. W tej sytuacji wyróżnimy dwa typy rodzin. Te, które wiedzą jak sobie radzić w takich sytuacjach i w jaki sposób komunikować się z dzieckiem, które posługuje się w komunikacji przede wszystkim językiem emocji.

Z drugiej strony znajdą się te rodziny, które takich umiejętności nie posiadają. Wręcz przeciwnie, na odległość bije od nich opieszałość emocjonalna. W rodzinach takich panuje chłód. Gdy dziecko nadwrażliwe emocjonalnie będzie się rozbijać o tę przysłowiową ścianę lodu, bardzo szybko zrozumie to jako formę odrzucenia, która w jego dzieciństwie i życiu dorosłym zapamiętana zostanie jako poważna rana emocjonalna.

Twoja wrażliwość nie jest powodem do lęku.

-Elaine N. Aron-

Dziecko nadwrażliwe emocjonalnie w rodzinie opieszałej emocjonalnie

Rodzina opieszała pod względem emocjonalnym nie tylko zupełnie nie zdaje sobie sprawy z potrzeb, które posiada dziecko nadwrażliwe emocjonalnie. Problem jest o wiele głębszy i bardziej złożony. Rodzina taka bowiem ignoruje je celowo, a jeśli ingeruje to najczęściej odbywa się to w postaci piętnowania i usiłowania wprowadzenia zmian siłą.

To zupełnie tak jak wtedy, gdy fale morskie rozbijają się o brzeg. Rezultatem jest to, że ten ulega stopniowemu zniekształceniu. Pojawiają się pęknięcia, głębokie ubytki w masie skalnej, a to z kolei sprawia, że nie jest możliwy wzrost roślin, które w odmiennych warunkach by się tam zadomowiły. Dzieci niezmiernie cierpią z tego powodu. Nie ma miejsca dla zrozumienia, potwierdzenia i rozwoju ich odmiennych aczkolwiek pozytywnych cech osobowości.

Już od pierwszych lat ich umysł przyjmie do wiadomości, że świat jest zbyt głośny, zbyt agresywny i zimny, że stanowi ponury scenariusz przed którym należy się chronić. Szybko więc nauczy się szukać schronienia we własnym wnętrzu. Znajdzie sobie “miejsce”, w którym jego emocje będą mogły pozostawać pod kluczem, by nikt nie poddawał ich ocenie i dezaprobacie.

Dalsze konsekwencje

Rodzina chłodna pod względem emocjonalnym nie rozumie, że lekceważenie potrzeb emocjonalnych dzieci stanowi formę przemocy. Według doktor Jonice Webbba, emocjonalność postrzegają jako słaby punkt, nad którym trzeba jeszcze popracować. Właśnie z tego powodu stosują sankcje i naganę. Do ich arsenału należy również niezdrowe porównywanie ich z rodzeństwem lub innymi dziećmi, które płaczą mniej i nie poddają się tak bardzo marzeniom, ale są odważniejsze i bardziej skłonne ryzykować.

Właśnie dlatego tak istotne jest zrozumienie podstawowych aspektów wychowawczych, które należy brać pod uwagę wychowując takie szczególne dzieci.

Nadwrażliwość emocjonalna wynika z genetyki, nie można jej zmienić

Jak już nadmieniliśmy, nadwrażliwość emocjonalna wynika z niewielkiej zmiany, do której dochodzi w jednym z genów. W rezultacie ci, którzy rodzą się z takim zmienionym zapisem genetycznym są bardziej wrażliwi na ból, a także na różnego rodzaju bodźce wzrokowe i słuchowe. Problem mogą dla nich stanowić również pewne ubrania powodujące dyskomfort, czy telewizja włączona w pokoju, w którym toczy się konwersacja między kilkoma osobami.

Żadnej z tych rzeczy nie można zmienić. Próba usankcjonowania takich poszczególnych elementów, próba sprawienia, by dziecko się zmieniło prowadzi jedynie do zadania poważnych ran emocjonalnych.

Wrażliwość nie stanowi słabości

W rodzinach, w których panuje emocjonalny chłód dzieci otrzymują jasny przekaz: jesteś inny i masz w sobie coś negatywnego, koniecznie musisz to zmienić. To tak jakby urodził się muzyk czy malarz, a inni wmawiają mu, że ten rodzaj sztuki jest żenujący i do niczego się nie nadaje. W sytuacji takiej rodzice mogą nawet celowo uniemożliwiać takiemu dziecku dostęp do instrumentu muzycznego, pędzli farb czy kredek i tym podobnych.

Nadwrażliwość emocjonalna nie stanowi słabości, z którą należałoby walczyć. Jest raczej szczególnym darem. Emocje i sposób, w jaki poszczególne osoby tworzą więzi i komunikują się z otoczeniem nie powinny być ani oceniane, ani poddawane zmianom. Jeśli rodzice na siłę forsują swoje poglądy próbując zmienić dziecko w tej dziedzinie, łatwo o niektóre lub wszystkie z następujących czynników:

• Niskie poczucie własnej wartości.
• Problemy w nawiązywaniu znajomości i relacji z innymi.
• Socjalne wycofanie.
• Większa podatność na stanie się ofiarą bullyingu.
• Problemy z zaakceptowaniem własnej osoby oraz z rozwinięciem dojrzałej i stabilnej osobowości.

Jak poradzić sobie z efektami wychowania w rodzinie chłodnej emocjonalnie?

Czy możliwe jest przezwyciężenie negatywnych efektów takiego wychowania i naprawienie szkód, jakie wyrządzili rodzice? Jak każda inna, również osoba nadwrażliwa emocjonalnie w pewnym momencie życia będzie musiała zaakceptować pewne fakty z dzieciństwa. Co za tym idzie, będzie musiała przyjąć prawidłowe spojrzenie na pewne kwestie. Pierwszą z nich jest to, że nie ma nic złego w tym, że ktoś jest jest bardziej wrażliwy od innych. To raczej dar, który można odpowiednio wykorzystać.

Cecha ta sprawia raczej, że postrzeganie świata jest jak patrzenie na promienie słoneczne przy pomocy pryzmatu. Choć można się cieszyć pięknem kolorów, które potrafią być naprawdę fascynujące, to patrzenie na takie światło ostatecznie zawsze sprawia ból.

Wewnętrzna siła

Osoba taka musi się nauczyć poruszać w środowisku, które nie zawsze będzie dla niej sprzyjające. W tym celu będzie musiała oduczyć się pewnych zachowań i nawyków, aby następnie zastąpić je innymi, bardziej pożądanymi w jej przypadku. Dlatego  będzie musiała przede wszystkim oduczyć się błędnych zachowań, których nauczyła się w rodzinie dysfunkcyjnej emocjonalnie.

W jej wnętrzu nie ma kruchości czy słabości. Dominuje raczej siła i potencjał, wartości, którymi będzie się musiała nauczyć posługiwać. Wzmocnienie poczucia własnej wartości, akceptacja samej siebie i odpowiednie, swobodne posługiwanie się emocjami staną się podstawowymi narzędziami prowadzącymi do wprowadzenia koniecznych zmian.

Trzeba też przyznać, że osoby nadwrażliwe emocjonalnie widzą życie w o wiele bogatszej palecie barw niż pozostałe. Z tego powodu na pewno nie warto lamentować.

To, że Ty nie odbierasz świata tak jak ja, nie oznacza, że odbierasz go gorzej. Nasza rzeczywistość może przybierać tyle form ile sposobów na jej odczuwanie. Najważniejsze jest jednak to, że jesteśmy zdolni szanować się nawzajem. Jesteśmy w stanie bez wyrządzania szkody rozumieć magię, jaką inni noszą w swoim wnętrzu.