DSM i jego fascynująca historia - poznaj ją, bo warto!

Dla niektórych historia DSM to opowieść o porażce. Jednak w wielu częściach świata podręcznik ten dalej jest wykorzystywany w roli głównego narzędzia diagnostycznego z klasyfikacją zaburzeń psychicznych.

Historia DSM (Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych, z ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) to historia pokazująca co pewna część społeczeństwa wymyśliła na temat ludzkiego mózgu. Wiele krajów nadal wykorzystuje ten podręcznik jako główne narzędzie diagnostyczne w rozpoznawaniu zaburzeń psychicznych.

Jednak jego rozwój był źródłem licznych kontrowersji, co sprawiło, że z czasem zaczęło się pojawiać wiele pytań.

Jeden z zarzutów twierdził, że mimo swojej nazwy taki podręcznik nie zawiera jakiejkolwiek statystyki. Pojawiają się również liczne pytania dotyczące sposobu w jakich podręcznik klasyfikuje zaburzenia psychiczne. Co więcej, w samej historii DSM znajdują się rozdziały, które stoją w całkowitej sprzeczności z jego naukową naturą.

Zaburzenia, które są opisywane w tym podręczniku, są często wykorzystywane raczej w celu przyklejania etykietek osobom niż w formie metod leczenia. Poza tym sugerowane w nim leczenie jest prawie zawsze farmakologiczne. Ten fakt jest krytykowany przez wielu ekspertów. W takim razie przyjrzyjmy się bliżej fascynującej historii tego podręcznika.

Historia DSM

Pierwszy formalny system klasyfikacji zaburzeń psychicznych powstał w Stanach Zjednoczonych w 1917 r. Został opracowany przez Amerykańskie Towarzystwo Medyczno-Psychologiczne. Ta organizacja zmieniła się później w Amerykańskie Towarzystwo Psychiatrii (APA). Jednak pierwszy podręcznik DSM został opublikowany dopiero w 1952 r. Nosił on nazwę DSM-1.

Jeden z problematycznych aspektów w historii tego podręcznika stanowi fakt, że pojawił się w momencie, w którym pojawiło się ogromne zainteresowanie “pacyfikacją” społeczeństwa po okropnościach związanych z II wojną światową. Co więcej, w celu opracowania tego podręcznika, APA zwróciło się do wielu psychologów wojskowych.

Od samego początku pojawiło się pytanie odnośnie klasyfikowania zaburzeń psychicznych w tak kategoryczny sposób. Taka krytyka wypłynęła z dziedziny psychologii i psychoanalizy, ponieważ cechują je bardziej holistyczne poglądy. Na początku podręcznik ten klasyfikował jedynie kilka zaburzeń. To doprowadziło do stworzenia jego drugiej wersji, w której znajdowało się 36 zaburzeń.

Punkt zwrotny

W historii tego podręcznika pojawił się jeden szczególny punkt zwrotny. Wystąpił gdy David Rosenhan przeprowadził swój słynny eksperyment. Udało mu się udowodnić, że kryteria diagnostyczne wykorzystywane w DSM były niezwykle niedokładne i ryzykowne.

Właśnie dlatego kwestionowano psychiatrię. Z tego powodu psychiatra Robert Spitzer przeprowadził ofensywę. W wyniku tego powstało DSM-3.

Chodziło o to, aby stworzyć podręcznik, który całkowicie rezygnował z jakiejkolwiek subiektywności. Do tego momentu w podręczniku znajdowały się możliwe przyczyny zaburzeń oraz różne uwagi odnośnie leczenia. Jednak w trzeciej wersji postanowiono z nich zrezygnować. Co więcej, ta wersja miała stworzyć listę zaburzeń i opisywać typowe dla każdej z nich objawy.

Kto wykonał tę pracę? Odpowiadała za nią grupa amerykańskich psychiatrów. W jaki sposób zdefiniowali każde zaburzenie i jego charakterystykę? Poprzez ekstremalnie “demokratyczną” metodę: głosowanie.

Jeśli większość zagłosowała za włączeniem danego zaburzenia do podręcznika, włączano je. Jeśli nie, wyłączano je. W grupie tej znajdowały się jedynie psychiatrzy ze szkoły organicznej.

Chodziło o to, aby podręcznik ten mógł być wykorzystywany w sposób uniwersalny. Co więcej, miał być wykorzystywany we wszystkich kulturach i dla wszystkich osób. Koniec końców na liście znalazło się 265 zaburzeń.

Jedyne zaburzenie, które nie zostało zatwierdzone, to “atypowy zespół dziecięcy”, które twórca zdefiniował je jako “dziecko z niemożliwymi do zdefiniowania ale atypowymi objawami”.

DSM w dzisiejszych czasach

W 1994 r. stworzono czwartą wersję DSM. Podobnie jak wcześniej, jego twórcy chcieli zapewnić lepszą precyzję i specyficzność znajdujących się w nim aspektów. Ponadto starano się wykorzystywać mniej niejednoznaczny język. W tej wersji zamieszczono 404 zaburzeń.

W 2013 r. stworzono piątą wersję podręcznika. Jednak ta wersja wywołała największe kontrowersje w całej historii DSM. Co więcej, była krytykowana we wszystkich aspektach. Koszt jej stworzenia był niesamowicie wysoki, ponieważ pracowano nad nią dziesięć lat, a mimo tego przyniosła rozczarowujące rezultaty. Chociaż sami autorzy nigdy tego nie przyznali.

W tej wersji znajdowały się kwestionowane jednostki kliniczne, takie jak zespół łagodnych objawów psychotycznych, znanych również jako ryzykowny stan psychiczny. To schorzenie, które zakłada, że w przyszłości u danej osoby może pojawić się psychoza. Jednak eksperci twierdzą, że może również prowadzić do fałszywie dodatniej diagnozy na poziomie nawet 75%.

Nie bez kozery Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie zaleca używania tego podręcznika. Zamiast tego proponują wykorzystywać ICD-10 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, z ang. International Classification of Diseases).

Mimo tego ta publikacja również wzbudza na kontrowersje. Jednak Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego (NIMH) również zdecydował się całkowicie zrezygnować z wykorzystywania DSM. Być może właśnie rozpoczął się końcowy rozdział jego historii.