Statystyka w psychologii - do czego jest potrzebna?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Alejandro Sanfeliciano.

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Statystyka to temat bardzo często omawiany przez studentów psychologii. Nie do końca są oni przekonani co do sensu stosowania statystyki w swojej pracy. Do czego zatem naukowcy wykorzystują statystykę? Czy przydaje się ona psychologom i pasjonatom psychologii?

Studiując psychologię, mamy do czynienia z takimi przedmiotami, jak metodologia badań, analiza danych, projektowanie badań, psychometria itp. Wszystkie one opierają się bezpośrednio na statystyce. Niestety, nie są to najbardziej popularne wśród studentów przedmioty.

W poniższym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytania, które często zadają sobie studenci w związku z wymienionymi powyżej zagadnieniami. Pokażemy, dlaczego statystyka idzie w parze z psychologią i w jaki sposób umożliwia psychologom prowadzenie i analizę badań.

Statystyka i jej rola w psychologii

Zacznijmy od przypomnienia, że psychologia to przede wszystkim dział nauki. Dlatego też wszystkie wykorzystywane w psychologii wnioski pochodzą (lub powinny pochodzić) ze stosowania kompleksowych i godnych zaufania metod naukowych. Metody te opierają się na stopniowym gromadzeniu dowodów poprzez użycie różnorodnych zasobów matematycznych.

Psychologia to nauka, która znajduje zastosowanie na wielu polach. Wykorzystuje się ją m.in. w edukacji, sporcie, naukach społecznych czy biznesie. Ze względu na tę różnorodność, wyciągnięcie prawidłowych wniosków na temat rzeczywistości wymaga przeprowadzenia stosownych badań i eksperymentów, a następnie przeanalizowania ich i usystematyzowania wniosków. I w tym właśnie pomaga psychologom statystyka.

Bez statystyki nie bylibyśmy w stanie określić, czy wyniki, jakie w danym momencie otrzymujemy są prawidłowe. W związku z tym, poprawna metodologia i badania matematyczne potwierdzają, że dane, jakie zebraliśmy podczas badań dają prawidłowy obraz rzeczywistości. Obraz ten z kolei możemy potem wykorzystać do analizy określonej sytuacji.

Psychologia to nauka. Dlatego też wymaga ona korzystania z abstrakcyjnych systemów, które pozwalają na maksymalnie obiektywną ocenę sytuacji. Rolę tychże systemów pełnią naukowe metody badań, a wśród nich jest właśnie statystyka. Dlatego też w pracy każdego psychologa statystyka jest niezbędna, a każdy student psychologii musi poznać choćby jej podstawy.

Jaka jest wykorzystywana statystyka w psychologii?

Na początku swojej drogi naukowej studenci psychologii często są przekonani, że statystyka nie wiąże się ściśle z ich dziedziną zainteresowań naukowych. Wszyscy bardzo szybko przekonują się jednak, że te dane matematyczne są im konieczne do zrozumienia i zgłębienia wielu zagadnień. Zaczynają się bowiem natykać na ciekawe i pomocne wyniki badań przeprowadzonych podczas terapii, czy też matematyczne modele procesów poznawczych.

Z oczywistych powodów metodologia i statystyka są niezbędne do wyciągania i formułowania wniosków z badań. Pozwalają one również na dostarczenie cennych i wiarygodnych informacji dla innych psychologów i osób zainteresowanych badanym zagadnieniem.

Psychologia kliniczna to jedna z dziedzin naukowych, które wymagają nieustannego dokształcania się. Dzieje się tak dlatego, że w obszarze tym regularnie pojawiają się nowe informacje i odkrycia. Dlatego też statystyka i metodologia stanowią nieodłączne narzędzia w przyswajaniu wiedzy z dziedziny psychologii. To właśnie dzięki tym dziedzinom naukowcy w jednolity i zrozumiały dla specjalistów sposób przedstawiają wyniki przeprowadzonych badań.

Statystyka w psychologii to temat, który początkowo wywołuje niechęć i obawy. Jednak kiedy studenci zapoznają się już z jej choćby podstawowymi zagadnieniami, zdają sobie sprawę z tego, jak bardzo jest ona użyteczna. Co więcej, poznając z czasem wartość źródła informacji, jakie stanowi statystyka, studenci na poważnie myślący o swojej karierze dużo chętniej zaczynają zgłębiać jej tajniki.