Efekt Wenus: poznaj fascynujące złudzenie optyczne

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 11 września, 2021

Na kogo patrzy Wenus na obrazach Velázqueza czy Veronese’a? Na siebie samą? Czy na obserwatora? A może na odbicie malarza? Widać na nich złudzenie optyczne znane jako efekt Wenus.

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się dlaczego malarze używają luster w swoich obrazach? Nie robią tego przez przypadek. Złudzenia optyczne, które działają w sztuce, były i są często wykorzystywane jako zasoby przez artystów. Poprzez nie starają się pobudzać Twoje zmysły i zmuszają Cię do zatrzymania się, gdy patrzysz na ich obrazy. Jeden z takich zasobów to efekt Wenus.

To zasób techniczny. Jednak wykracza poza sam fakt tworzenia wrażenia, Co więcej, stanowi część psychologii percepcji. Dotyczy sposobu w jaki artysta manipuluje osobą oglądającą jego prace, aby zyskał błędne wrażenie odnośnie danej kwestii.

Ta błędna percepcja oznacza, że to, co widzisz odbite w lustrze nie jest tym, na co wygląda lub tym, co spodziewasz się ujrzeć.

Przecenianie tego, co widzisz w lustrze

Lustra same w sobie stanowią niezwykle wyraziste przedmioty. Otacza je aura tajemniczości. Każdego dnia widzisz w nich odbicie samego siebie i swojego otoczenia. Co więcej, to właśnie w tym odbiciu tkwi tajemnica. Bo nie wszystko jest takie jak się wydaje. Ludzie mają niektóre błędne przekonania na temat tego prostego i codziennego przedmiotu.

Koniec końców, nasze postrzeganie luster jest odrobinę błędne. Przynajmniej tak stwierdzono w badaniu opublikowanym w European Journal of Cognitive Psychology . Dotyczy naszej tendencji do przeceniania tego, co widzimy w lustrze.

Okazuje się, że przewidujesz swoje odbicie w lustrze zanim się jeszcze pojawi. Na przykład istnieje większe prawdopodobieństwo, że stojąc pod określonym kątem i nie do końca naprzeciwko lustra, będziesz nieprawidłowo przewidywać pierwszą rzecz, którą dostrzeżesz w swoim odbiciu.

Zgodnie z tym, co stwierdzono w badaniu, takie założenie jest znane jako wczesny błąd. Oznacza to, że zamiast brać pod uwagę perspektywę, myślisz, że lustro może jedynie odbijać tą część pokoju, która jest równa szerokości lustra.

Efekt ten sprawdzano podczas kilku badań. Jedno z nich opublikowano w National Library of Medicine (NLM). Stwierdzono w nim, że artyści specjalnie manipulują obrazami, aby stworzyć wrażenie, które masz, gdy spoglądasz sam w lustro.

Co więcej, niektórzy badacze zasugerowali, że głowy Wenus przedstawione w lustrach są zbyt duże w porównaniu do ich twarzy. Ponadto Wenus powinna być przynajmniej połowy rozmiaru lustra.

Efekt Wenus: na kogo patrzy się Wenus?

Efekt Wenus dotyczy wizualnej reprezentacji lustra. Jednak lustro jest skierowane w kierunku osoby oglądającej lustro, a nie przedmiotu działa. Ten ciekawy efekt był wykorzystywany przez takich artystów jak Velázquez (Wenus z lustrem), Tycjan (Wenus z lustrem) i Veronese (Wenus z lustrem).

Nasze rozumienie odbić w lustrach widocznych na tych obrazach jest błędne. Co więcej, efekt Wenus odnosi się do naszego koncentrowania się na sobie samych, gdy zakładamy, że przedmiot obrazu widzi w lustrze dokładnie to, co my.

Najczęstsze błędne postrzeganie polega na wyobrażaniu sobie, że Wenus patrzy na swoje własne odbicie. Drugie z nich to wyobrażanie sobie, że patrzy na Ciebie. Jednak żadne z tych założeń nie jest prawdziwe. Ponieważ, w rzeczywistości patrzy na odbicie malarza.

Dlatego też, jak stwierdzono w wymienionych poprzednio badaniach, jeśli artyści malowali te obrazy dokładanie tak, jak je widzieli, skutki ich działania byłyby mniej realistyczne. Ten zaskakujący efekt został również wykorzystany w filmie i telewizji. Generuje fałszywe postrzeganie i tworzy emocje.

I w końcu sprawia, że zaczynasz zastanawiać się nad tym, na ile to, co widzisz na obrazie i w lustrze jest prawdziwe.