Dom czy przedszkole? Co jest najlepszą opcją?

Kilka miesięcy po narodzinach dziecka rodzice często stają przed skomplikowanym dylematem: jaki jest najlepszy sposób opieki nad dzieckiem? Dom czy przedszkole? Zdania co do tego są podzielone. Rodzice mogą mieć mocne argumenty na korzyść jednego i drugiego wyboru. Dlatego też ciekawa jest analiza badań przeprowadzonych na ten temat.

Niektórzy uważają, że dom jest najlepszym środowiskiem jako baza dla rozwoju dziecka w pierwszych latach życia. To dlatego, że sprzyja zdrowej więzi przywiązania z rodzicami. Z drugiej strony są tacy, którzy sugerują, że przedszkole oferuje większe możliwości socjalizacji. Może to mieć również pozytywny wpływ na dziecko. Jeśli jesteś w takiej sytuacji i nie wiesz, którą opcję wybrać, podamy Ci kilka interesujących informacji do przemyślenia.

Dom czy przedszkole?

Wątpliwości te pojawiają się głównie w rodzinach, w których istnieje realna możliwość wyboru. Innymi słowy, gdy jedno z rodziców może sobie pozwolić na rezygnację z pracy, aby poświęcić się opiece nad dzieckiem. Jednak nawet w takich przypadkach często rozważa się pomysł opieki w placówce. To dlatego, że rozwiązanie to ułatwia interakcję z innymi dziećmi. Dostępne są również porady i wskazówki wykwalifikowanych specjalistów.

Dylemat jest inny, gdy żaden z rodziców nie może zostać w domu. W takich przypadkach opcje, jakie mają do wyboru, to opieka domowa z krewnym lub opieka dzienna.

Jaka opcja jest więc najlepsza? Aby odpowiedzieć na to pytanie, sięgamy do jednego z największych badań przeprowadzonych w tej sprawie. Narodowy Instytut Zdrowia Dziecka i Rozwoju Człowieka obserwował ponad 1000 dzieci od pierwszego miesiąca życia do czwartego roku życia. Celem było przeanalizowanie, w jaki sposób różne rodzaje opieki (w domu lub w żłobku) wpływają na rozwój poznawczy, społeczny i psychologiczny dzieci. Wyniki dostarczyły interesujących danych.

Socjalizacja z rówieśnikami we wczesnym wieku

Głównym argumentem przemawiającym za żłobkiem jest potrzeba socjalizacji dziecka z innymi maluchami. Jednakże, chociaż przedszkole czy szkoła jest dla dzieci środowiskiem naprawdę wzbogacającym społecznie, w pierwszych latach życia sytuacja wygląda nieco inaczej.

Gry społeczne i partycypacyjne zaczynają interesować dzieci dopiero w wieku około trzech lat. Są to rodzaje zabaw, w których dziecko może być świadome siebie i swoich ról, ćwiczyć empatię i wchodzić w interakcje z innymi dziećmi. Do tego czasu priorytetem jest więź przywiązania z głównymi opiekunami (zwykle rodzicami). Tak więc prawdziwą potrzebą w tych wczesnych latach jest nawiązanie bliskiej i intymnej więzi oraz kontakt z opiekunem, który zapewnia maluchom uczucie i bezpieczeństwo.

We wspomnianym badaniu stwierdzono, że dzieci uczęszczające do żłobka wykazywały więcej problemów behawioralnych. Były to na przykład agresywność, buntowniczość i rywalizacja. Maluchy te były też mniej chętne do współpracy niż dzieci przebywające w domu. Rozbieżności te były tym większe, im więcej godzin dziecko spędzało w przedszkolu i im niższa była jakość samej placówki.

Pierwotna więź przywiązania

Wielokrotnie wykazano, że związek z matką (lub główną postacią przywiązania) jest czynnikiem, który najbardziej pomaga w rozwoju emocjonalnym, społecznym i intelektualnym dziecka. Najlepsze wyniki w badaniu uzyskały niemowlęta mające wrażliwych opiekunów, którzy zapewniali im wsparcie emocjonalne i byli konsekwentni w opiece.

Innymi słowy, dziecko wymaga, aby opiekujący się nim dorosły wchodził z nim w interakcje i reagował na jego potrzeby. Dorosły powinien również wiedzieć, jak zaspokajać jego potrzeby fizyczne i emocjonalne oraz pomagać niemowlęciu w samoregulacji. Daje im to bardzo potrzebne poczucie bezpieczeństwa. Należy wziąć pod uwagę, że chociaż personel przedszkola jest do tego kompetentny, często nie jest w stanie tego zrobić ze względu na stosunek liczby dzieci do personelu.

Z drugiej strony wspomniane wcześniej badanie wskazuje, że niekoniecznie rodzaj otrzymanej opieki ma największy wpływ na rozwój dziecka, ale raczej styl rodzicielstwa i środowisko rodzinne. Co istotne, cechy rodziców i dynamika rodziny miały większe znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka niż fakt uczęszczania do żłobka czy pobytu w domu.

We wszystkich przypadkach, gdy rodzice byli lepiej wykształceni, mieli wyższe dochody i oferowali stymulujące środowisko i wsparcie emocjonalne, rozwój dziecka był lepszy. Podobnie pozytywne środowisko rodzinne, z odpowiednimi rutynami, które zapewniały dziecku wystarczające doświadczenia, było kluczem do prawidłowego rozwoju we wszystkich obszarach. Było to niezależne od rodzaju opieki (domowa lub dzienna).

Stan psychiczny matki

Największy wpływ na dobrostan dziecka ma więź przywiązania z matką oraz jakość wychowania i środowisko rodzinne. Jednak chociaż opieka domowa sprzyja rozwojowi tych czynników, nie zawsze tak jest.

Badania wykazały, że niski poziom stresu matki, jej zdrowie psychiczne i zdolność do zapewnienia odpowiedniej opieki mają kluczowe znaczenie. To powiedziawszy, w niektórych przypadkach przebywanie w domu i bycie pełnoetatową matką i opiekunką nie przynosi korzyści w tych aspektach.

Na przykład, jeśli matka czuje się przytłoczona, wyczerpana i niezadowolona, nie będzie w stanie udzielić dziecku odpowiedniej informacji zwrotnej. Z drugiej strony, jeśli idąc do pracy, czuje się spełniona, szczęśliwa i mniej zestresowana, będzie w lepszej pozycji do pielęgnowania i tworzenia bezpiecznego przywiązania.

Jakość opieki: klucz do dobrego samopoczucia dziecka

Badanie to dostarczyło kilku ważnych danych. Po pierwsze, socjalizacja z rówieśnikami nie jest dziecku do trzeciego roku życia tak potrzebna, jak częsty kontakt z wrażliwym i konsekwentnym opiekunem. Dlatego w analizie wyników podano, że opieka domowa świadczona przez matkę lub ojca była najlepszą opcją.

Jednak niemowlę, które otrzymuje wysokiej jakości opiekę w żłobku, może uzyskać te same korzyści i dobre wyniki. Aby tak się stało, konieczne jest, aby stosunek liczby dzieci do wychowawców był jak najniższy. Ponadto opiekun musi być wrażliwy, empatyczny, uważny i zdolny do odpowiedniego stymulowania niemowlęcia.

Dlatego opieka dzienna może być świetną opcją wtedy i tylko wtedy, gdy niemowlę znajdzie warunki niezbędne do pozytywnej relacji z opiekunem i otrzymania uwagi, reakcji i wsparcia emocjonalnego, którego potrzebuje. Tak więc, jeśli wybierzesz tę alternatywę dla swoich dzieci, ważne jest, aby upewnić się, że ośrodek naprawdę oferuje wysokiej jakości opiekę. Musi być też wrażliwy na potrzeby dzieci w tak młodym wieku. Dom czy przedszkole? Okazuje się, że odpowiedź na to pytanie zależy od wielu czynników.