Dlaczego ludzie kłamią bez powodu

Niektórzy ludzie wydają się kłamać bez wyraźnego powodu. Wydaje się, że nic w ten sposób nie zyskują. Wydaje się, że jedyne, co osiągają, to ryzyko utraty zaufania otaczających ich osób. Dlaczego tak robią?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Sara González Juárez.

Ostatnia aktualizacja: 25 listopada, 2022

Wszyscy kiedyś skłamaliśmy. To niezaprzeczalny fakt. Prawdopodobnie pamiętasz, jak robiłeś to przy więcej niż jednej okazji. Chociaż uczciwość jest podstawową wartością moralną, możliwe jest, że w pewnych okolicznościach zaakceptujesz kłamstwo. Dlaczego jednak niektórzy ludzie kłamią bez powodu?

Czasami trudno jest odróżnić osobę, która często kłamie, od osoby cierpiącej na mitomanię. Jest to stan, który obejmuje kompulsywne kłamanie. Ci ludzie nie cierpią z powodu jakichkolwiek zmian psychicznych. Utrudnia to zrozumienie powodu ich kłamstwa, ponieważ wydaje się, że nie ma za tym żadnej potrzeby ani pochodzenia.

Jak prawie wszystko w psychologii, istnieją powody, które wyjaśniają to zachowanie. Dzisiaj je poznamy

Kłamstwo kontra mitomania

Kłamstwo zasadniczo nie jest złe. Na przykład możesz skłamać, aby Twój przyjaciel nie dowiedział się o przyjęciu-niespodziance, które dla niego planujesz, lub aby pozbyć się kogoś ze swojego życia, o kim wiesz, że przyniesie Ci tylko cierpienie. Jest to po prostu jeszcze jedna forma interakcji społecznych i jako taką można ją wykorzystać zarówno do celów pozytywnych, jak i szkodliwych.

Z drugiej strony istnieje zaburzenie zwane mitomanią, kiedy osoba kompulsywnie kłamie. Historie, które wymyślają, nie są całkowicie nieprawdopodobne i nie reagują na określone naciski. W takich przypadkach jednostka ma trudności z nawiązaniem relacji z innymi.

Kiedy zwyczaj nie respektowania prawdy nie odpowiada na potrzebę lub patologię, dochodzi do absurdalnej sytuacji, gdy ludzie niepotrzebnie kłamią i dalej brną w te fabrykacje.

Dlaczego ludzie kłamią bez powodu?

Ci ludzie nie kłamią, aby uniknąć kary lub lepiej się prezentować, nie otrzymują też żadnej nagrody za kłamstwo. Dlaczego więc to robią? Istnieją pewne powody, ale zwykle są one odpowiedzią na wewnętrzne dialogi i procesy mentalne w umyśle kłamcy. W efekcie poszukują oni równowagi emocjonalnej, poprawiając w ten sposób swoją samoocenę. Jednak przyczyny te są rzadko obserwowane, jeśli nasz związek z kłamcą nie jest pogłębiony.

1. Potrzeba zatwierdzenia

To jedna z najczęstszych motywacji do kłamstwa. Ale w tym konkretnym przypadku nie ma realnej presji ze strony otoczenia, by sprowokować do kłamania. Jednak pomimo przebywania w kręgu społecznym, który je akceptuje i wita, niektóre osoby nadal czują, że muszą zdobyć aprobatę innych. Dlatego kłamią.

2. Przywiązują wagę do treści swoich kłamstw

Ta sytuacja sięga dość głęboko. Załóżmy, że ktoś okłamuje swoich przyjaciół, twierdząc, że ma dużo pieniędzy, mimo że w tym kontekście społecznym status ekonomiczny nie ma znaczenia. Kiedy przyjaciele dowiadują się prawdy, są w szoku. W końcu wszyscy mają podobny status ekonomiczny i nigdy nie okazywali podziwu innym, którzy mają więcej pieniędzy niż oni.

Jednak kłamstwo nie ma nic wspólnego z presją otoczenia, ale z wewnętrznym osądem samego kłamcy. Dla nich posiadanie dużej ilości pieniędzy jest jednym z aspektów, które sprawiają, że ktoś odnosi sukcesy – a oni chcą odnieść sukces. Więc kłamią, nawet jeśli kłamstwo nie ma wpływu poza ich własnym umysłem.

3. Poczucie braku kontroli

Może się to wydawać absurdalne, ale zmyślone historie są pod kontrolą ich autora, a nie rzeczywistości. Z tego powodu, opowiadając na przykład anegdotę, modyfikując ją lub przekazując w „fantastyczny” sposób, kłamca przejmuje kontrolę nad narracją i jej wydarzeniami.

Ponadto unikają wszelkich szczegółów i faktów, które mogłyby być przeciwko nim (według własnych kryteriów).

4. Dzisiejszy wynalazek jest kontynuacją wczorajszego kłamstwa

Czasami kłamstwa, które opowiadali, trwają od dawna i są już dalekie od rzeczywistości. Im dłużej trwa ich łańcuch kłamstw, tym trudniej go przerwać.

5. Mówienie tego, co chcieliby, żeby było prawdą

Choć może się to wydawać mało prawdopodobne, wielokrotne powtarzanie kłamstwa może sprawić, że stanie się ono zbiorową prawdą. Z tego powodu wiele osób przekazuje pewne fakty i aspekty o sobie, odzwierciedlając to, jacy chcieliby być w rzeczywistości. Chociaż w większości przypadków nie ma takiej potrzeby, jest to sposób na przekształcenie rzeczywistości we własnym umyśle.

6. Nie uważają tego za kłamstwo

Rzeczywistość, o której mówimy, składa się z wiadomości, które przeszły przez filtry fizycznej percepcji, przetwarzania umysłowego i pojemności pamięci. Te procesy wchodzą w interakcję z otoczeniem, więc wynik jest zwykle bardziej odbiegający od rzeczywistości, niż nam się wydaje.

Dlatego normalne jest, że zeznania dwóch różnych osób są całkowicie rozbieżne w obliczu tego samego faktu. W takich przypadkach może się wydawać, że masz do czynienia z osobą, która niepotrzebnie kłamie. Zanim jednak osądzisz, pamiętaj, że wszyscy komunikujemy się słowami. Dlatego możliwe, że tę niepewność można naprawić szczerą rozmową. W końcu jedyną prawdą, którą naprawdę znamy, jest powszechne kłamstwo, które wszyscy postrzegamy za pomocą naszych zmysłów.